Alles over psychiatrische opname bij adolescenten

Psychiatrische opname bij adolescenten zou een uitzondering moeten zijn en niet de regel, afhankelijk van de ernst van het probleem.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Maria Fátima Seppi Vinuales.

Laatste update: 13 december, 2023

Psychiatrische opname bij adolescenten is een zeer belangrijk onderwerp dat speciale aandacht verdient. Tijdens de adolescentie ervaren jongeren een reeks fysieke, emotionele en sociale veranderingen die ertoe kunnen leiden dat ze voor grote uitdagingen komen te staan met betrekking tot hun geestelijke gezondheid.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft 1 op de 7 jongeren tussen de 10 en 19 jaar een psychische stoornis. Aan dit alarmerende cijfer wordt nog een ander alarmerend feit toegevoegd. Zelfmoord is de vierde doodsoorzaak onder jongeren van 15 tot 29 jaar.

De geestelijke gezondheid van adolescenten krijgt echter niet altijd het belang dat het verdient. In veel gevallen is psychiatrische opname noodzakelijk, maar er bestaan nog veel taboes en vooroordelen. Dit verhindert de implementatie van maatregelen om jongeren te begeleiden en te beschermen. Laten we eens wat meer leren over dit onderwerp.

Geestelijke gezondheid bij adolescenten

De belangrijkste oorzaken van ziekte en invaliditeit bij adolescenten houden verband met depressie, angst en gedragsstoornissen. In de meeste gevallen beginnen ze als een stille, verhulde malaise.

Naarmate de tijd verstrijkt en de adolescent niet voldoende aandacht krijgt, beginnen er signalen zichtbaar te worden dat er ‘iets aan de hand is’. Helaas komen deze signalen soms te laat, omdat er nog steeds een stigma kleeft aan geestelijke gezondheid.

Daarnaast leven we in een snelle context, waarin het vaak moeilijk is om te begrijpen en te ontdekken wat er aan de hand is. In andere gevallen bevinden we ons in situaties van kwetsbaarheid en ontkenning.

Soms leeft de familie maandenlang met de lijdende jongere. In het beste geval proberen ze hen te benaderen, met hen te praten, hen te motiveren en zelfs therapie te starten. Maar het is niet altijd genoeg. Ontmoediging vreet hen als het ware van binnenuit op en dat is het moment waarop psychiatrische ziekenhuisopname – na verschillende mislukte pogingen – niet langer de laatste optie is en een prioriteit wordt, bijna een noodgeval.

Psychiatrische opname bij adolescenten: waar gaat het om?

Allereerst moet er met betrekking tot psychiatrische opname altijd rekening worden gehouden met de mensenrechten van de betrokkenen. In dit opzicht hebben veel landen wetten of regels met betrekking tot geestelijke gezondheid. Ongeacht hun situatie hebben mensen nog steeds rechten en verdienen ze respect.

Het is ook belangrijk om rekening te houden met de context. Met andere woorden, als je geconfronteerd wordt met complexe situaties, zoals problematisch middelengebruik of zelfmoordrisico, is de familie meestal niet voorbereid om met de situatie om te gaan of deze te beheersen. Dit geldt met name in gevallen die te maken hebben met zelfbeschadiging, depressie of eetstoornissen.

In de meeste gevallen wordt tot psychiatrische opname besloten als eerdere middelen al zijn uitgeput. Bij eetstoornissen, zoals anorexia, probeert de familie de jongere bijvoorbeeld te overtuigen om te eten.

Naarmate de maanden verstrijken, wordt het gewichtsverlies echter zo groot dat het gevaarlijk en onbeheersbaar wordt. Op dat moment is de interventie van een team van professionals doorslaggevend.

Psychiatrische opnames van adolescenten moeten de volgende kenmerken hebben:

• Ze moeten kort zijn. Ze moeten niet langer duren dan nodig is. Als de toestand van de adolescent verbetert, kan het zelfs gecombineerd worden met ambulante behandeling.
• Het geval moet op individuele basis worden bekeken. Psychiatrische opname moet niet als algemene regel worden toegepast, maar er moet worden overwogen wat het beste is voor de patiënt. In dit verband moet de klinische geschiedenis van de persoon worden geanalyseerd aan de hand van criteria en worden gereconstrueerd.
• Ziekenhuisopname kan follow-up en interdisciplinair werk inhouden om de waarschijnlijkheid van effectiviteit te vergroten, zoals wordt uitgelegd in een onderzoek dat is gepubliceerd in het Chileens Tijdschrift voor Neuro-Psychiatrie (Spaanse link).
• De patiënt moet toestemming geven. Onvrijwillige opname wordt ontmoedigd. Natuurlijk hangt dit criterium af van de vraag of er wel of niet een gevaar en risico is voor de persoon zelf of voor derden.
• De patiënt moet de steun en deelname van zijn familie krijgen en aangemoedigd worden, evenals de relatie met de gemeenschap.
• Het moet niet de eerste of de laatste maatregel zijn. Er moeten verschillende soorten behandelingen en benaderingen (Spaanse link) worden aangeboden. Opname in een ziekenhuis legt vaak een beperkend regime op dat na verloop van tijd schadelijk kan zijn.

Enkele aanbevelingen met betrekking tot psychiatrische opname

Hier zijn enkele gedachten over psychiatrische ziekenhuisopname bij adolescenten en mogelijke reacties op de verschillende fasen voor, tijdens en na de ziekenhuisopname.

Praten met de adolescent

Het is belangrijk om te kunnen uitleggen dat een ziekenhuisopname niet betekent ‘opgeven’, ‘het vertrouwen in hun herstel verliezen’, of ‘hen in de steek laten’. Het betekent een toewijding aan welzijn en erkennen dat de familie en de adolescent hulp nodig hebben.

Het is ook belangrijk om emoties aan te spreken, de adolescent te helpen zich niet schuldig te voelen en hem of haar te steunen in de zoektocht naar de betekenis van herstel – een ‘waarom’ dat de persoon in kwestie motiveert om beter te worden. Met andere woorden, bevorder veerkracht.

Aandacht besteden aan het gezinsklimaat

Het is logisch dat de aandacht is gericht op de persoon die hulp nodig heeft. De rest van de gezinsleden mogen we echter ook niet verwaarlozen. Het is altijd goed om even stil te staan en te vragen hoe ieder zich voelt en wat ze nodig hebben om dit moment door te komen.

Als er broers en zussen van verschillende leeftijden zijn, is het op hun beurt belangrijk dat ze over hun angsten en vragen kunnen praten, omdat ieder van hen zich zorgen kan maken of door iets anders geraakt kan zijn.

Voorbereiden op ontslag uit het ziekenhuis

Natuurlijk is het belangrijk om, als de ziekenhuisopname voorbij is, de jongere en het gezin te begeleiden naar deze ‘nieuwe’ realiteit. Dit vereist het werken aan emoties, angsten en onzekerheden.

Genereer een ruimte voor dialoog waar iedereen zich kan uiten en zich kan ontdoen van twijfels over wat er gaat gebeuren en hoe alles verder zal gaan. Het gaat ook om het denken in fases, want een ziekenhuisopname is niet het einde van alles. De behandeling eindigt niet bij ontslag. Integendeel, er wordt een nieuwe fase ingegaan.

Het beschermen van rechten is het beschermen van gezondheid

Met betrekking tot psychiatrische opnames is het belangrijk om te begrijpen dat ze bepaalde principes moeten volgen die gebaseerd zijn op mensenrechten en aanbevelingen van gezondheidsorganisaties.

Deze principes proberen te voorkomen dat opnames een totale isolatie en een gesloten plek worden. Het gaat er eerder om de rechten van mensen te beschermen en alleen datgene te doen wat nodig is om het welzijn van een persoon te garanderen.

Tot slot is het mogelijk om een analogie te bedenken. Weet je nog tijdens de pandemie, toen je circulatie beperkt was en je wekenlang je huis niet uit kon? Denk eens na over hoe dat je stemming beïnvloedde. Als je het al moeilijk had, kan isolatie dat zelfs nog versterkt hebben.

Als de isolatie lang duurt, is het heel gemakkelijk om je zo te gaan voelen, je zintuigen te verliezen en je van alles afgesloten te voelen. Daarom kan een psychiatrische opname bij adolescenten een kickstart zijn om bepaalde aspecten te stabiliseren, orde op zaken te stellen en een routine te organiseren. Kortom, om een behandeling te starten.