Zelfbeschadiging in de adolescentie: wat je moet weten

Snijden in de adolescentie is een zeer wijdverbreide praktijk en vormt een roep om hulp. Ontdek wat het is en hoe te handelen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 15 november, 2022

De kans is groot dat je op een bepaald moment in je leven een tiener zelfbeschadiging hebt zien ondergaan, ook al was het in een film. Voor wie er zelf niet aan geleden heeft of geen deskundige op dit gebied is, kan dit soort gedrag opgevat worden als een eenvoudige en kinderachtige roep om aandacht. Maar zelfbeschadiging in de adolescentie verbergt een diepe ondertoon en vereist ernstig ingrijpen van volwassenen.

Hoewel het geen nieuw verschijnsel is, is zelfbeschadiging onder adolescenten de laatste tijd in opmars. Daarom is het belangrijk dat we, als ouders, alert zijn op het verschijnen van bepaalde tekenen die met dit gedrag te maken hebben. En vooral dat we weten hoe we gepast op deze situatie kunnen reageren.

Als je er meer over wilt weten, blijf dan alles lezen wat we je in dit artikel te vertellen hebben.

Wat is zelfbeschadiging in de adolescentie?

Snijden is de term die gebruikt wordt voor de zelfbeschadiging die adolescenten meestal op zichzelf uitoefenen.

De meest voorkomende vorm van agressie is een oppervlakkige snede met het lemmet van een mes of een ander scherp element. Deze daad kan echter ook op andere manieren gedaan worden, zoals jezelf verbranden of krabben.

Deze wonden worden meestal toegebracht op de huid van de arm, onderarm, dij, of buik. Deze tieners zoeken naar plekken op het lichaam die ze kunnen bedekken of die gemakkelijk te verbergen zijn. De waarheid is dat deze minderjarigen niet proberen de aandacht van anderen te trekken, integendeel, ze proberen de repercussies en gevolgen van de omgeving te vermijden.

Waarom komt zelfbeschadiging voor?

Het is belangrijk te benadrukken dat snijden geen zelfmoordpoging is. Want jongeren die zichzelf beschadigen zoeken niet naar een einde aan hun leven. In werkelijkheid grijpen ze naar deze praktijk om om te gaan met ondraaglijke en onhandelbare emotionele pijn (Spaanse link).

We moeten bedenken dat bij het toebrengen van wonden endorfine vrijkomt. Dat zijn hormonen die ontspanning geven en de rust herstellen.

Zo wordt psychisch ongemak verminderd (Spaanse link) en vervangen door lichamelijk ongemak, dat veel gemakkelijker te verwerken is.

Tegelijk is snijden voor veel adolescenten een middel om te voelen dat ze controle hebben over een of ander aspect van hun leven. Het verschijnt meestal als reactie op emoties van frustratie, hulpeloosheid, woede, verdriet, of angst. En omdat ze niet geloven dat ze in staat zijn hun situatie te veranderen, kiezen ze ervoor op deze manier controle over hun emoties te krijgen, althans voor even.

Een van de grootste problemen met snijden is dat het de neiging heeft steeds terug te komen, net als verslavingen. De adolescent kan afhankelijk worden van deze tijdelijke verlichting van zelfbeschadiging en er in elke nieuwe uitdagende situatie naar grijpen.

Hoe snijden in de adolescentie te herkennen en hulp te bieden

Zoals we al zeiden, is de gewoonste zaak dat de wonden die door snijden veroorzaakt worden meestal verborgen blijven. Daarom moet je op bepaalde waarschuwingssignalen letten. Bijvoorbeeld een klinkende verandering in de manier waarop ze zich kleden met voorkeuren voor lange kleren (zelfs op warme dagen) of armbanden om de polsen te bedekken.

Een andere rode vlag is gedrag. Bijvoorbeeld als je kind heel heftige emotionele reacties heeft en moeite heeft die te beheersen. O als het een periode van bijzondere moeilijkheden doormaakt en geen steun zoekt of vindt in zijn omgeving.

Aan de andere kant, als je ontdekt hebt dat je kind aan zelfbeschadiging doet, is het van essentieel belang dat je empathisch en meelevend bent. Bedenk dat hun emotionele pijn waarschijnlijk intens is, dus je verwijten, oordelen en kritiek zullen hun ongemak alleen maar verergeren.

Probeer je bereid te tonen om naar ze te luisteren, ze te begrijpen, en ze de hulp te bieden die ze nodig hebben. Maak je zorgen over hoe ze zich voelen, wat hen tot deze situatie bracht, en waarom ze met dit gedrag doorgaan. Dit gesprek zal voor jullie beiden verhelderend en enigszins geruststellend zijn.

Zoek professionele hulp!

Aarzel niet om professioneel advies in te winnen. Minderjarigen die aan snijden doen hebben ernstige emotionele beheersproblemen en lijden waarschijnlijk aan angst, depressie en andere belangrijke aandoeningen. Daarom zal een deskundige die hen handvatten geeft om copingvaardigheden te ontwikkelen een wereld van verschil maken.

Als je kind leert met de wereld om te gaan, zal het niet langer zijn toevlucht hoeven te nemen tot zelfverminking. In elk geval moet je de situatie niet bagatelliseren of negeren: het is namelijk een roep om hulp.