Tips voor ouders van kieskeurige eters

Ouders van kieskeurige eters kunnen hun kinderen helpen beter te eten door enkele opvoedkundige richtlijnen te volgen. We laten ze je zien.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 22 december, 2022

Het voeden van kinderen is een van de meest zorgelijke aspecten voor ouders. Daarom gaan er alarmbellen rinkelen als een kind weigert te eten, dat in heel kleine hoeveelheden doet, of een grote meerderheid van de voedingsmiddelen weigert (Engelse link). De angst voor voedingstekorten brengt ouders van kieskeurige eters ertoe een aantal fouten te maken die de situatie verergeren of in stand houden.

In andere artikelen hebben we het gehad over de kenmerken van kieskeurige eters en in de publicatie van vandaag gaan we daar dieper op in. Maar om samen te vatten kunnen we zeggen dat dit een normale en voorbijgaande fase kan zijn op een bepaald moment van de ontwikkeling. Het kan echter ook tot een ernstige stoornis (Engelse link) uitgroeien als niet tijdig de juiste maatregelen genomen worden.

Dus, als je kleintje grote groepen voedsel beperkt, weigert nieuwe smaken en texturen uit te proberen, ook heel weinig eet en elke maaltijd een strijd wordt, wees dan niet benauwd! Hier zijn enkele richtlijnen die je kunnen helpen.

1. Zet kieskeurige eters niet onder druk

Het is natuurlijk dat als ouders zien dat hun kind erg weinig eet of ‘slecht’ eet, ze zich bezorgd voelen en het probleem met alle middelen proberen op te lossen.

Maar te veel aandacht besteden aan het eten van het kind en er te veel belang aan hechten kan het probleem in de loop van de tijd bestendigen.

Daarom raden we aan de volgende positieve en constructieve houding aan te nemen:

• Blijf kalm. Bedenk dat dit een voorbijgaande fase kan zijn. Elke situatie kan het best in een kalme omgeving aangepakt worden.
• Praat niet met anderen over hoe slecht je kind eet als je kind voor je zit.
• Vermijd dat alle gezinsgesprekken of interacties met je kind om eten draaien. Hierdoor zal je kind namelijk een negatieve associatie met eten maken. Dus probeer er geen groot probleem van te maken.
• Als het tijd is om te eten, schep dan geen verwachtingen. Kijk niet angstvallig toe hoeveel en wat je kind eet. Ook dit voegt alleen maar druk en onaangename gevoelens bij de maaltijd toe. Probeer natuurlijk te handelen en maak van het eten niet het middelpunt van de dynamiek.

2. Sta zelfregulering toe en respecteer voorkeuren

Soms oefenen we overdreven controle uit over het eten van kinderen. We willen steeds precies bepalen hoeveel en wat onze kinderen moeten eten. Kinderen zijn echter zeer goed in staat tot zelfregulatie. Ze kunnen hun honger- en verzadigingssignalen namelijk gemakkelijk waarnemen. Dus, als je kleintje niet meer wil eten, dwing of zet hem dan niet onder druk om zijn bord leeg te eten.

Vertrouw erop dat ze zullen eten wat ze nodig hebben. Tegelijk is het ook belangrijk om (zoveel mogelijk) de voedselvoorkeuren van kinderen te respecteren. Dit betekent niet dat je ze alleen maar zoetigheid laat eten, maar dat je ze een zekere keuzemarge geeft binnen gezonde voedingsmiddelen.

Als je je kleintje laat kiezen tussen verschillende soorten vis of tussen verschillende manieren om een groente te bereiden, zal hij zich autonomer voelen. Er wordt namelijk naar hem geluisterd en er wordt rekening met hem gehouden. Dat zal zijn bereidheid om te eten vergroten.

Dit kan vooral nuttig zijn rond de leeftijd van twee jaar, wanneer de weigering om te eten het gevolg is van de wens van het kind om zich te laten gelden en zijn individualiteit tot uitdrukking te brengen.

3. Moedig een gezonde en natuurlijke relatie met voedsel aan

De beste maatregel die we kunnen nemen om te voorkomen dat kinderen kieskeurige eters worden is preventie. En daarvoor is het belangrijk ze vanaf het begin te helpen een gezonde en natuurlijke relatie met voedsel te ontwikkelen.

Een goede strategie is de praktijk van baby-led weaning, want deze methode stelt de baby in staat dichter bij voedsel te komen, de smaken en texturen te verkennen, en het in zijn eigen tempo te proeven. Hoewel we het hier over oudere kinderen hebben, geldt deze richtlijn nog steeds. We kunnen ze bijvoorbeeld op een speelse manier betrekken bij de bereiding van voedsel. Zo kunnen ze het zelf manipuleren, leren kennen en zich eigen maken.

Ook moeten we geduldig zijn en nieuwe of afgewezen voedingsmiddelen zo vaak als nodig aanbieden, zonder te wanhopen, tot het kind ze accepteert.

4. Geen dreigementen, chantage en beloningen bij zeer kieskeurige eters

Veel ouders nemen hun toevlucht tot belonings- of straftactieken om hun kinderen aan het eten te krijgen. Eten moet echter een natuurlijke en plezierige handeling zijn. Niet iets wat het kind doet uit angst voor berisping of straf. Evenmin moeten ze dat doen als een middel om een voordeel te verdienen, zoals een zoet toetje. Vermijd dus je kind te belonen met een speeltje voor het eten van bijvoorbeeld zijn linzen. Dreig hem ook niet met boosheid of trek je genegenheid niet in als hij zijn bord niet leeg eet.

5. Probeer niet toe te geven aan de grillen van kieskeurige eters

We weten dat het heel zorgelijk is om een kind te hebben dat nauwelijks eet of voedzaam voedsel weigert. Dit kan ertoe leiden dat je het om het even welk voedsel geeft, zodat het tenminste iets eet. Het is echter belangrijk om streng te zijn en niet toe te geven aan grillen.

Maak je geen zorgen, het is niet erg als ze een paar maaltijden overslaan. Op de lange duur is het noodzakelijker dat ze begrijpen dat ze niet aangeboden krijgen wat ze willen en dat hun enige voedselkeuze het voedsel is dat jij hen voorschotelt.

6. Bied op gepaste wijze voedingsmiddelen aan

Zoals we hierboven al meldden, is het belangrijk om voedingsmiddelen verschillende keren aan te bieden en geduld te hebben met het aanpassingsproces. Slechte eetgewoonten kunnen niet van de ene op de andere dag veranderd worden. Maar om ze gemakkelijker te laten aanvaarden kunnen we bovendien drie basisrichtlijnen volgen:

• Bied het nieuwe of afgewezen voedsel in kleine hoeveelheden aan. Dit maakt de kans groter dat het kind zich openstelt voor het eten ervan dan wanneer we van hem verwachten dat hij vanaf het begin een vol bord leeg eet.
• Combineer het met een matige hoeveelheid van een voedingsmiddel dat ze wel lekker vinden of verdragen. Bijvoorbeeld, als je kind macaroni lekker vindt en vlees weigert, kun je een klein stukje vlees naast de pastaschotel leggen.
• Probeer aantrekkelijke en in het oog springende presentaties te maken. Hoewel het misschien niet zo lijkt, is het visuele aspect van fundamenteel belang om de aandacht van kinderen te trekken en hun verlangen om eten te proberen aan te moedigen. Daarom kun je kleurrijke gerechten maken of vormen en tekeningen met het voedsel maken.

7. Maak de maaltijden plezierig

Het belangrijkste is dat je de maaltijden weer laat aanvoelen als een gezellig samenzijn. In plaats van er een strijd, machtsstrijd, druk, of voortdurend gezeur van te maken, maak je er een tijd van om met het gezin te delen.

Richt je niet op de vraag of je kind wel of niet eet en zet het niet onder druk! Geniet in deze tijd van elkaars gezelschap.

Kortom, kieskeurige eters helpen vergt geduld, temperament en begrip. Als je de juiste stappen onderneemt, zullen veranderingen zich waarschijnlijk in korte tijd beginnen af te tekenen, maar het ritme van elk kind is anders.

Als je je zorgen maakt over de voedingstoestand van je kind, aarzel dan niet om je kinderarts te raadplegen. En evenzo, als je hulp nodig hebt om deze situatie in goede banen te leiden, bedenk dan dat er gespecialiseerde psychologen en voedingsdeskundigen zijn die je kunnen begeleiden bij het toepassen van de juiste richtlijnen.