Soorten leerstoornissen en hun kenmerken

Ken de verschillende soorten leerstoornissen en hun kenmerken, zodat je ze op tijd kunt opsporen om kinderen te helpen.

Geschreven en geverifieerd door de kinderdocent Pedro González Núñez.

Laatste update: 22 december, 2022

Soms denken we dat onze kinderen niet de capaciteit hebben om bepaalde taken uit te voeren of dat ze zich niet genoeg inspannen. Misschien kiezen we ervoor ons op wat ze goed doen te concentreren en hechten we niet te veel belang aan deze kwestie. We beschouwen het daarom niet als een echt probleem. Maar in elk van deze gevallen zien we misschien enkele van de verschillende soorten leerstoornissen over het hoofd, die allemaal onze aandacht verdienen.

Als we de kenmerken van deze aandoeningen kennen en begrijpen waarom ze zich voordoen, kunnen we eerder hulp zoeken en een vroege en doeltreffende behandeling beginnen.

In het algemeen ontdekt men deze stoornissen als kinderen de schoolleeftijd hebben bereikt. Ze hebben dan de neiging hun schoolprestaties negatief te beïnvloeden. Wanneer kinderen achterop raken of we zien dat ze in de klas niet voldoende vorderingen maken, is het daarom van cruciaal belang dat we deze mogelijkheid ernstig overwegen.

De soorten leerstoornissen

Tegenwoordig kunnen we de verschillende soorten leerstoornissen onderscheiden op grond van wat door psychologen en deskundigen op dit gebied is vastgesteld. Bijvoorbeeld volgens de criteria van de DSM of Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (Engelse link) en de ICD 10 of International Classification of Diseases.

Hoe dan ook, om welke soort stoornis het ook gaat, ze impliceren allemaal een lagere prestatie dan verwacht op bepaalde academische gebieden. Dat wil zeggen, ze vertegenwoordigen een afwijking in het leren van een kind ten opzichte van de meerderheid van de leerlingen.

De slechte prestaties van een kind ten gevolge van de verschillende soorten leerstoornissen interfereren met zijn leren en ontwikkeling. Het is een heel belangrijke oorzaak van schooluitval en de prevalentie ervan varieert tussen 2 en 8% van de kinderen. Erger nog, 40% van deze leerlingen maakt zijn studie niet af en verlaat de school voortijdig.

De classificaties van leerstoornissen

Zoals we al gezien hebben, classificeren de verschillende handboeken deze stoornissen op verschillende manieren, hoewel op een vrij gelijkaardige manier. In elk geval kunnen we, voor praktische en illustratieve doeleinden, spreken over drie soorten leerstoornissen. We vertellen je er hieronder meer in detail over.

1. Leesstoornissen

Dit soort stoornis maakt 80% van de diagnoses van leerstoornissen uit en is ook bekend als dyslexie. Het treft 5% van de schoolkinderen en bestaat uit een afname van de prestaties bij het lezen of een specifieke moeilijkheid bij het leren lezen en schrijven.

In het algemeen omvat het leerlingen die twee standaarddeviaties achterblijven bij wat op hun leeftijd verwacht wordt. Anderzijds is het intellectueel quotiënt van deze kinderen normaal en is hun scholingsniveau in de andere vakken meestal ook voldoende.

2. Stoornis met betrekking tot schriftelijke uitdrukking

In dit geval vertoont het kind zeer beperkte schrijfvaardigheden. Deze zijn ontoereikend voor zijn IQ niveau, zijn leeftijd en zijn niveau van scholing. Deze beperking heeft gevolgen voor het dagelijks leven van de minderjarige en natuurlijk ook voor zijn academische prestaties.

Het meest typische kenmerk van deze toestand is het gebrek aan organisatie in geschreven materiaal. Dit tot het punt dat het kind niet begrijpt wat het schrijft, noch wat vorm betreft, noch wat inhoud betreft. Ook ernstige spelling-, grammaticale en interpunctiefouten vallen onder deze soort stoornis.

3. Stoornis op het gebied van rekenen

Ook bekend als dyscalculie, gaat het om moeilijkheden bij het uitvoeren van wiskundige bewerkingen, zelfs de eenvoudigste. Het niveau dat in dit vak bereikt wordt is beneden gebruikelijk voor hun leeftijd en hun niveau van scholing.

Behalve de academische gevolgen heeft deze stoornis ook een negatief effect op het dagelijks leven. Het kind is niet in staat te tellen, te delen, of vermenigvuldigingstafels te begrijpen. Daardoor falen ze op verschillende gebieden, zoals in het begrijpen van handleidingen en wiskundige termen, in het herkennen van het lezen van symbolen en in het opletten bij het uitvoeren van formele bewerkingen.

Specifieke leerstoornis

In de DSM-5 worden al deze stoornissen gegroepeerd onder dezelfde naam: specifieke leerstoornis. Dat wil zeggen, het is één geheel dat gekenmerkt wordt door een belemmering in de normale ontwikkeling van de academische vaardigheden van het kind. Als gevolg daarvan worden de volgende domeinen aangetast:

• Lezen: De vorm is veranderd, is trager, onnauwkeurig, en slecht geïntoneerd.
• Begrijpen: Er zijn ernstige moeilijkheden bij het begrijpen van wat gelezen wordt en bij het contextualiseren ervan.
• Spelling.
• Geschreven uitdrukking: Er worden grammaticale fouten gemaakt, alinea’s zijn slecht georganiseerd en ideeën zijn onduidelijk.
• Rekenen: Er zijn moeilijkheden bij het beheersen van het getalgevoel.
• Wiskundig redeneren: Er zijn moeilijkheden bij het oplossen van problemen en bij het tot stand brengen van abstract denken.

Stel leerstoornissen zo snel mogelijk vast om ze zo snel mogelijk te kunnen behandelen

Leerstoornissen hebben een sterke genetische component en hebben de neiging het kind van jongs af aan te vergezellen. Het is echter gebruikelijk dat ze op school aan het licht komen als de academische eisen toenemen.

Zonder de juiste behandeling verbeteren deze aandoeningen niet, omdat ze niet vanzelf over gaan. Daarom moet je, zodra je een kind met deze moeilijkheden ontdekt, naar specialisten op dit gebied gaan om de bijbehorende diagnose te stellen en de nodige therapeutische strategieën toe te passen. In het algemeen zijn verschillende therapieën nodig om de invloed op het leven van het kind te minimaliseren. Hoe eerder je ermee begint, hoe groter de kans op succes.