Hoe kan je taalstoornissen bij kinderen opsporen?

We leren al heel vroeg communiceren. Er zijn echter veel dingen die dit proces kunnen beïnvloeden. Het vroegtijdig herkennen van taalstoornissen bij kinderen is belangrijk. Door een kind te behandelen, voorkomt men problemen in de toekomst.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog María Alejandra Castro Arbeláez.

Laatste update: 23 november, 2020

Taalstoornissen bij kinderen kunnen zich uiten in vertragingen of moeilijkheden bij het leren spreken. Hoe kan je deze opsporen?

Kinderen met een taalstoornis hebben vaak moeite om met anderen te communiceren. Ook zichzelf verstaanbaar maken kan moeilijk voor hen zijn. Dit houdt direct verband met expressieve taalstoornissen.

Ondertussen kunnen kinderen die moeite hebben om te begrijpen wat anderen zeggen, een receptieve taalstoornis hebben.

Taal ontwikkelt zich op natuurlijke wijze bij baby’s en jonge kinderen. Het proces begint al vanaf de geboorte. Maar, hoe ontstaan taalstoornissen bij kinderen?

Als een kind zijn moedertaal correct wilt leren, dan moet het kunnen horen, begrijpen en onthouden. Ze moeten ook het vermogen ontwikkelen om zinnen te begrijpen en zinnen samen te stellen.

Oorzaken van taalstoornissen bij kinderen

Volgens statistieken vertoont ongeveer 1 op de 20 kinderen symptomen van een taalstoornis. Wanneer de oorzaak van hun stoornis onbekend is, stelt men de diagnose taalontwikkelingsstoornis (TOS).

Moeilijkheden bij het verwerken en begrijpen van taal beginnen rond de leeftijd van 4 jaar. Sommige gemengde taalstoornissen kunnen worden veroorzaakt door factoren zoals hersenletsel.

Taalstoornissen kunnen ook optreden als gevolg van achterstand in de ontwikkeling. Schade aan het centrale zenuwstelsel kan ook een oorzaak zijn. Dit heet ook wel afasie.

Wanneer deze stoornis optreedt, ontwikkelen spraak en taal zich niet normaal. Het kind verwerft dan verkeerde taalvaardigheden. Daarnaast worstelt het kind ook met andere vaardigheden.

Symptomen van taalstoornissen bij kinderen

Een kind met een taalstoornis vertoont een of meer van de onderstaande symptomen. Deze kunnen ernstig of mild zijn.

Kinderen met een receptieve taalstoornis hebben moeite met het begrijpen van berichten. Ze zullen enkele van de volgende symptomen vertonen:

• Moeilijkheden met het begrijpen wat andere mensen zeggen
• Problemen met het volgen van instructies
• Moeite met het organiseren van gedachten en gedrag

Aan de andere kant hebben kinderen met een expressieve taalstoornis moeite met communiceren. Ze kunnen niet zeggen wat ze denken. Daarnaast kunnen ze niet vragen dat ze nodig hebben.

Dit zijn enkele veel voorkomende symptomen:

• Moeilijkheden om een woord in een zin te plaatsen. Ze gebruiken alleen maar korte, eenvoudige zinnen.
• De volgorde van de woorden in een zin is meestal niet correct.
• Ze hebben moeite om de juiste woorden te vinden om te zeggen wat ze bedoelen en ze vertonen vaak verbale tics.
• Hun woordenschat is lager dan verwacht voor hun leeftijdsgroep.
• Ze gebruiken bepaalde zinnen meerdere keren.
• Ze gebruiken de verkeerde tijd of de verkeerde vorm van een werkwoord.

Soorten spraak- en taalstoornissen

Er zijn veel soorten taalstoornissen die bij kinderen kunnen voorkomen. Veel van deze stoornissen zijn vrij gemakkelijk te herkennen.

• Stotteren: Een stotterend kind heeft een spraakafwijking dat makkelijk is te herkennen. Dit is vroeg in het leven te behandelen. Het is een verandering in het ritme van de spreekvaardigheid. Dit wordt gekenmerkt door de herhaling van lettergrepen, woorden en zinsdelen.
• Taalvertraging: Bij een mogelijke vertraging in de ontwikkeling van taal wordt er een diagnose gesteld door een specialist. Met een vroege diagnose en behandeling is het mogelijk om blijvende problemen te voorkomen.
• Spraakvertraging: dit kan worden waargenomen bij zowel uitdrukking als begrip.
• Dysartrie bij kinderen: De arts stelt deze diagnose wanneer het kind niet in staat is om klanken correct uit te spreken. Dit vanwege veranderingen van de spieren die we gebruiken om te spreken.
• Afonie bij kinderen: Een probleem dat veel voorkomt bij kinderen en jongeren is het onvermogen om bepaalde geluiden te produceren. Dit kan worden veroorzaakt door een ziekte of door verkeerde spraakgewoonten.
• Uitspraakproblemen: Sommige klanken leren kinderen doorgaans later uit te spreken dan andere klanken. Sommige kinderen hebben echter bijzondere problemen met het uitspreken van klanken. Denk aan de letter “R” (Rotacisme) of de “S” klank (zoals bij het slissen)
• Doofheid bij zuigelingen: Sommige kinderen worden geboren met schade aan hun buiten-, midden- of binnenoor of hun gehoorzenuw. Dit maakt het voor hen moeilijk om gesproken taal te horen en te begrijpen.

De link tussen ademhaling en spraak

Ademhaling en spraak zijn nauw met elkaar verbonden. Als kinderen weten hoe ze hun ademhaling kunnen beheersen, kunnen ze zich hierdoor veel beter uiten.

Een verkeerde ademhaling veroorzaakt verschillende ademhalingsstoornissen. Deze stoornissen beïnvloeden ook de spraak. Er zijn ook andere aandoeningen. Denk bijvoorbeeld aan afonie en verwondingen aan de stembanden. Deze aandoeningen veroorzaken een verkeerde ademhalingstechniek.

Als een kind niet goed ademhaalt, ademt het minder lucht in. Dit geeft de stem minder kracht. Hierdoor is het moeilijker voor een kind om heel veel verschillende geluiden te produceren.

Taalproblemen bij kinderen kunnen meestal vroeg worden opgespoord en op tijd worden behandeld om blijvende problemen te voorkomen.

Let dus goed op als je kind begint te praten. Als je iets ongewoons opmerkt, overleg dan met je arts over de beste maatregelen die je kunt nemen.