Driejarige kinderen: lichamelijke en geestelijke ontwikkeling

Driejarige kinderen maken grote lichamelijke, cognitieve, emotionele en sociale vorderingen mee. Ontdek hun belangrijkste mijlpalen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 22 december, 2022

Elk ontwikkelingsstadium van een kind is op zijn eigen manier belangrijk en bevat heel waardevolle mijlpalen. Maar driejarige kinderen bevinden zich op een leeftijd van grote vooruitgang. Dat komt omdat de cognitieve en fysieke rijping die zuigelingen in deze tijd doormaken hen in staat stelt hun omgeving beter te verkennen en hun vaardigheden aan te scherpen.

Als je thuis een driejarige hebt, zijn hier de belangrijkste mijlpalen en vorderingen die je bij hem of haar zult waarnemen.

Het is het vermelden waard dat driejarige kinderen zich in een overgangsfase bevinden. Veel kinderen beginnen op deze leeftijd met dagopvang of kleuterschool. Hun sociale wereld breidt zich uit tot buiten hun familie. Daardoor kunnen ze rijkere en gevarieerdere stimulatie krijgen, en ook een grotere zelfstandigheid en autonomie bereiken.

Lichamelijke ontwikkeling bij driejarige kinderen

Hoewel elk kind zijn eigen groeitempo volgt, komen kinderen in het algemeen vanaf hun tweede verjaardag ongeveer 2 kg aan en groeien ongeveer 7,5 centimeter tot ze 3 jaar zijn. Bovendien hebben de prominente ronde buiken van baby’s de neiging af te vlakken, waardoor ze er slanker uitzien. Tot slot hebben de meesten hun melktanden al in hun mond.

Ook de motorische vaardigheden maken op deze leeftijd grote vorderingen. Wat de grove motoriek betreft, kunnen kinderen nu rennen, klimmen, springen en hurken zonder steun. Ook kunnen ze hun voeten afwisselen bij het traplopen en kunnen ze deelnemen aan spelactiviteiten, zoals op een driewieler trappen of een bal trappen.

De fijne motoriek wordt ook geperfectioneerd. In deze tijd kunnen zuigelingen bestek gebruiken, de bladzijden van een boek omslaan, of een pen goed vasthouden. Bovendien zijn ze, dankzij hun verbeterde coördinatie, in staat twee activiteiten tegelijk uit te voeren. Denk bijvoorbeeld de trap oplopen terwijl ze een liedje zingen.

Geestelijke ontwikkeling bij driejarige kinderen

Op psychologisch en emotioneel vlak vinden ook belangrijke gebeurtenissen plaats die een voor en na in hun ontwikkeling markeren. De volgende aspecten zijn enkele van de meest relevante.

Zelfbevestiging

Driejarige kinderen zitten midden in het bekende driftbuienstadium. In werkelijkheid is dit een ontwikkelingsmoment waarin het kind zijn identiteit als individu wil doen gelden en de neiging heeft zich daartoe tegen zijn ouders te verzetten. Als ze hun zin niet krijgen, kunnen ze frustratie ervaren waar ze nog niet goed mee weten om te gaan, wat tot een woedeaanval leidt.

Ze zullen ook meer onafhankelijkheid eisen: ze zullen zichzelf willen aankleden, over straat lopen zonder de hand van een volwassene vast te houden, of hun eigen melk in hun ontbijtbeker gieten. Ze worden steeds zelfstandiger en zullen steeds minder hulp van hun ouders nodig hebben.

Sociabiliteit en emotionele expressie

Op deze leeftijd ervaren kinderen een breed scala van emoties en uiten ze vaak spontaan genegenheid. Scheidingsangst begint af te nemen en ze voelen zich geleidelijk meer op hun gemak in aanwezigheid van volwassenen en onbekende kinderen. Hun sociale vaardigheden verbeteren, vooral met leeftijdgenootjes in de kleuterklas.

Denken en redeneren

Je driejarige kent zijn naam en leeftijd al en identificeert zich als jongen of meisje. Hij of zij kan ook anderen in dit opzicht identificeren.

Driejarigen kunnen getallen op volgorde onthouden en de letters van het alfabet opzeggen. Dit betekent echter niet altijd dat ze ze ook afzonderlijk of binnen woorden kunnen herkennen.

Ze zijn ook in staat om aanwijzingen en instructies in twee of drie stappen op te volgen en eenvoudige puzzels te voltooien. Ze hebben een betere aandachtspanne bereikt en kunnen hun aandacht vrijwillig ergens op richten. Bovendien is hun geheugenvermogen toegenomen en kunnen ze gebeurtenissen uit het verleden navertellen en zich verschillende begrippen herinneren.

Hun denken is nog niet logisch en wordt geconditioneerd door ervaring en wat via de zintuigen kan worden waargenomen. Voor je kleine driejarige is het nog niet mogelijk om andere perspectieven dan het zijne aan te nemen of te begrijpen. Ze hebben echter een rijke fantasie die vooral in symbolisch spel belichaamd wordt.

Zindelijkheidstraining

Vanaf twee jaar beginnen de meeste kinderen met het proces van zindelijkheidstraining. Daarom is het waarschijnlijk dat je kind in deze tijd belangstelling toont om geen luiers meer te gebruiken en naar het toilet te gaan.

Je moet in gedachten houden dat dit een geleidelijk proces is, dat begint met controle over de ontlasting ‘s nachts en dan overdag. Het gaat verder met urinebeheersing overdag en eindigt met het ‘s nachts ophouden van urine.

Hoewel 75-80% van de kinderen klaar is om dit proces op driejarige leeftijd te voltooien, kan het toch wat meer tijd nodig hebben. Dat is helemaal niet erg.

Taal en geletterdheid

De taal groeit exponentieel in deze periode. Je kind begint een steeds grotere woordenschat te begrijpen en te gebruiken, kan complete zinnen vormen met voornaamwoorden en meervouden en verfijnt zijn uitspraak.

Tegen de leeftijd van drie jaar zal je kind waarschijnlijk zijn naam kunnen schrijven (ook al is dit nog onregelmatig en onevenredig) en hem ook geschreven herkennen. Ze hebben echter nog een lange weg te gaan om geletterdheid onder de knie te krijgen. Dit proces moet niet geforceerd of versneld worden.

Driejarige kinderen: een wereld van mogelijkheden

Kortom, je driejarige is bezig zich open te stellen voor de wereld. Driejarigen verkennen hun horizon verder dan hun huis en ontdekken nieuwe en prachtige persoonlijke vaardigheden. Ze houden van hun ontluikende onafhankelijkheid, zijn gefascineerd door geluiden en beweging en genieten van interactie met anderen.

Onze aanbeveling is dat je geniet van elke seconde van deze fase en de kostbare herinneringen, die je in dit levensjaar met je kleintje zult hebben, koestert.