Een week zonder mobiele telefoon: de effecten op tieners

Een week zonder mobiele telefoon doorbrengen veroorzaakt veranderingen in de psychologische, emotionele en sociale toestand van adolescenten. Lees meer.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 29 oktober, 2022

Tieners een week lang geen mobiele telefoon laten gebruiken is meestal een straf die ouders opleggen voor slecht gedrag. De effecten die dit op jongeren kan hebben zijn echter verrassend. Ze gaan veel verder dan het reflecteren op hun gedrag. Dit is aangetoond in een recent onderzoek, waarin verschillende vrijwilligers enkele dagen van dit apparaat werden beroofd.

Het is geen geheim dat technologie ons dagelijks leven volledig doordringt. Zowel kinderen als volwassenen brengen veel tijd door verbonden met het internet. Ze dragen hun mobieltjes overal mee, en voelen zich ongemakkelijk als ze die gedurende een bepaalde periode niet kunnen gebruiken. We zijn gewend geraakt aan deze levensstijl. Maar we vragen ons niet af in hoeverre dit gevolgen kan hebben voor de geestelijke, emotionele en sociale gezondheid van adolescenten.

Baanbrekend onderzoek in Europa

Een team van onderzoekers van de Universiteit van Malaga (UMA) heeft in samenwerking met andere instellingen een baanbrekend onderzoek in Europa (Spaanse link) uitgevoerd. Het hoofddoel van de studie was om meer te weten te komen over het informatieve gebruik van sociale netwerken bij adolescenten. Het heeft echter ook interessante resultaten opgeleverd met betrekking tot smartphonegebruik en de effecten daarvan.

Bijna honderd jongeren tussen de 15 en 24 jaar namen deel aan het onderzoek. Hun mobiele telefoongebruik werd drie weken lang gevolgd. De eerste week was gewijd aan het vaststellen van de gemiddelde gebruikstijd, die opliep tot vijf uur per dag.

Tijdens de tweede week, en dit is de meest interessante, legden de vrijwilligers hun mobieltjes volledig terzijde. Tot slot werd in de derde week vastgesteld dat, toen ze de telefoon terugkregen, de gebruikstijd terugkeerde naar niveaus die zeer vergelijkbaar waren met die aan het begin van het experiment.

Wat voor effect heeft een week zonder mobiele telefoon op adolescenten?

De jonge vrijwilligers noteerden in een dagboek hun indrukken van de dagen die ze volledig los van hun mobiele telefoon doorbrachten. Zo noteerden ze in hun opmerkingen verschillende interessante effecten waarover we je hieronder vertellen.

Het veroorzaakt episodes van onrust

De meeste jongeren beschreven dat ze zich ongemakkelijk en onzeker voelden als ze geen telefoon hadden. Ze ervoeren onrust als ze de telefoon niet in de buurt hadden en voelden een sterk verlangen om hem te gebruiken, vooral als ze andere mensen dat zagen doen.

Deze gevoelens kunnen erop wijzen dat adolescenten een verslaving aan hun mobiele apparaten ontwikkelen. Het is niet langer slechts een keuze, maar een noodzaak. Als afgesloten zijn zo’n ongemak oplevert, wijst de drang om de telefoon weer te gebruiken erop dat er sprake kan zijn van een aanzienlijke afhankelijkheid (Spaanse link).

Een week zonder mobiele telefoon verbetert familierelaties

Verschillende deelnemers merkten op dat een week zonder mobiele telefoon doorbrengen een positieve invloed had op hun familierelaties. Ten eerste omdat ze meer tijd hadden besteed aan interactie en het delen van momenten met hun gezin. Terwijl ze voorheen gewend waren zich af te zonderen in hun kamer met hun mobieltjes om sociale netwerken te checken, besloten ze tijdens een week zonder mobieltje meer tijd met elkaar door te brengen.

Ten tweede meldden sommige jongeren dat de ruzies met hun ouders in die week drastisch waren afgenomen. En dat is niet verrassend, als je bedenkt dat internet- en schermgebruik een van de belangrijkste bronnen van conflicten in huishoudens is.

Verhoogt de productiviteit

Mobiele telefoons zijn een grote afleider. Het kan voor jongeren moeilijk zijn om zich op een taak te concentreren als hun telefoon in de buurt is. Dat leidt er namelijk toe dat ze uitstellen of pauzeren om er voortdurend naar te kijken. Een week zonder mobieltje helpt tieners dus om productiever te zijn, zich op hun schoolwerk te concentreren en het in veel minder tijd af te maken.

Een week zonder mobiele telefoons bevordert gezonde vrijetijdsalternatieven

Zoals we zagen zijn jongeren gemiddeld vijf uur per dag verbonden met hun telefoon. Door een week geen mobiele telefoon te gebruiken, konden ze die tijd dus investeren in andere activiteiten. Denk bijvoorbeeld aan lezen of quality time doorbrengen met hun geliefden. Voorheen kozen jongeren nauwelijks voor deze alternatieven.

Het belemmert de communicatie met leeftijdgenoten

Als negatief punt merkten sommige deelnemers op dat het niet thuis hebben van hun telefoon de communicatie met hun leeftijdgenoten belemmerde. Dit gaf hun ongemak en ze vonden dat het bijvoorbeeld hun vermogen om groepswerk te doen belemmerde.

Een week zonder mobiele telefoon is een uitdaging voor adolescenten

Aan het eind van het experiment gaven de jongeren toe dat ze zich realiseerden hoe afhankelijk ze waren van hun mobieltjes. Ook hoe overmatig gebruik hun schoolprestaties, familierelaties en timemanagement in de weg stond. Toch beweerden ze dat ze niet zonder dit apparaat konden leven.

Dit onderzoek heeft een realiteit aan het licht gebracht die we allemaal al aanvoelden: jongeren zijn in toenemende mate afhankelijk van schermen, sociale netwerken en internet. In veel gevallen kan dit zelfs leiden tot verslaving en een ernstige verstoring van het dagelijks leven veroorzaken. Daarom is het, als ouders, altijd belangrijk om waakzaam te zijn, bepaalde grenzen te stellen, en meer geschikte vrijetijdsalternatieven aan te bieden.