Cognitieve biases tijdens de adolescentie

De cognitieve biases die tijdens de adolescentie bestaan, zorgen ervoor dat jonge mensen zich geobserveerd, uniek en onoverwinnelijk voelen. Het artikel van vandaag vertelt je hier meer over.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 22 december, 2022

De adolescentie is een complexe fase in het leven die allerlei grote veranderingen met zich meebrengt. De fysieke, intellectuele, sociale en emotionele ontwikkeling van jongeren bereikt vele grote mijlpalen. Als je je echter niet bewust bent van de processen die tijdens deze fase plaatsvinden, kun je tieners misschien als onbegrijpelijk beschouwen. Om dit te voorkomen, zullen we het vandaag hebben over de manier waarop tieners denken en hun cognitieve biases

Wanneer kinderen de puberteit bereiken, beginnen ze op een andere manier te denken, voelen en te gedragen als voorheen. Veel ouders zijn geschokt als ze zien hoe hun aanhankelijke en gehoorzame kinderen ineens koppig en onafhankelijk worden. Deze overgang is echter normaal. En als je het begrijpt, kun je je kinderen zonder bang te zijn door de adolescentie begeleiden.

Cognitieve biases tijdens de adolescentie

Om het beter te begrijpen allemaal, laten we eens kijken naar de verschillende cognitieve biases tijdens deze fase.

Egocentrisme bij adolescenten

Met de komst van de adolescentie bereiken minderjarigen de formele operationele fase, aldus de Zwitserse psycholoog Jean Piaget. Het gaat om een hoger niveau van cognitieve ontwikkeling. Deze fase gaat echter ook hand in hand met het zogenaamde adolescente egocentrisme.

Dit egocentrisme is gebaseerd op een verwarring tussen de elementen van het interne denken en de externe realiteit. Jongeren kunnen dus buitensporig veel vertrouwen hebben in hun eigen ideeën, zonder dat er concrete feiten zijn die ze ondersteunen. Dit intellectuele egocentrisme opent de deur naar cognitieve vooroordelen, die leiden tot vervormde overtuigingen.

Denkbeeldig publiek

Tieners hebben een extreem gevoel van zelfbewustzijn. Ze besteden een groter deel van hun tijd aan zichzelf. Maar niet alleen dat, ze gaan er ook van uit dat anderen ook de hele tijd aan hen denken. Dit verklaart waarom ze het gevoel hebben dat alle ogen op hen gericht zijn. Ze hebben te allen tijde het gevoel dat anderen hen observeren en beoordelen. Een voorbeeld van dit fenomeen is wanneer tieners helemaal overstuur raken voor een bijeenkomst met vrienden, omdat ze niet weten hoe ze een lelijk puistje moeten verdoezelen.

Deze verhoogde staat van nood komt voort uit de gedachte dat iedereen daar naar hun onvolmaaktheid zal staren.  Met andere woorden, ze denken dat de andere aanwezigen net zo bewust zullen zijn van het puistje als zij.

Dit staat bekend als het denkbeeldige publiekseffect, omdat al deze externe aandacht gewoon een verzinsel is dat voortkomt uit de verbeelding van een tiener. Hoogstwaarschijnlijk is elke tiener in de ruimte zo gefixeerd op zijn eigen onzekerheden, dat ze de problemen van iemand anders niet eens opmerken. Toch geeft het gevoel dat anderen hen voortdurend evalueren tieners het gevoel dat ze onder grote druk staan. Bovendien leidt het ertoe dat ze zich op ongepaste manieren gedragen om sociale acceptatie en erkenning te krijgen.

Persoonlijke fabel, een van de cognitieve biases

Het is heel gewoon om tieners te horen klagen dat niemand hen begrijpt. Dit komt door de persoonlijke fabel. Gezien deze vooringenomenheid in hun denken, denken jongeren dat zij de enige zijn die zich voelen zoals ze zich voelen… Zij zijn de enigen die de realiteit onder ogen zien waarmee ze worden geconfronteerd. Ze hebben het gevoel dat hun persoonlijke ervaringen echt speciaal en uniek zijn en dat niemand ooit in dezelfde situatie heeft gezeten.

Daarom, bijvoorbeeld wanneer ze door een relatiebreuk gaan, zullen tieners bevestigen dat niemand hun pijn begrijpt. Niemand heeft ooit van hen gehouden zoals zij deden, en niemand heeft ooit een liefde zoals deze ervaren. Ze zijn er zeker van dat hun relatie speciaal en uniek was en daarom is hun lijden dat ook.

Onoverwinnelijke fabel

Op dezelfde manier dat tieners zich zo speciaal en uniek voelen, hebben ze ook het gevoel dat er niets ergs met hen kan gebeuren. Ze denken dat de regels niet voor hen gelden en dat ze gevaar kunnen ontwijken. Ze durven dus onnodige risico’s te nemen in de vaste overtuiging dat er geen negatieve gevolgen zullen zijn. Ook zullen ze niet zwanger worden en ze zullen geen verkeersongeluk krijgen. Ze zullen ook nooit een verslaving aan drugs ontwikkelen.

Tijdelijke cognitieve biases

Al deze vervormde overtuigingen zijn typerend voor de levensfase die tieners doormaken. Naarmate ze hun eigen identiteit ontwikkelen en ervaringen verzamelen, verdwijnen deze biases geleidelijk. Tegelijkertijd past hun manier van denken zich meer aan de werkelijkheid aan. Het is echter belangrijk dat de volwassenen in hun omgeving zich bewust zijn van deze biases. En dat geld vooral voor hun ouders.

Op deze manier zal het voor ouders veel gemakkelijker zijn om hun tieners te begrijpen zonder hen te veroordelen of de schuld te geven. Het stelt ons in staat om ze te begrijpen en ze op een meer liefdevolle en respectvolle manier te begeleiden. Dit is tenslotte slechts een deel van het proces dat ze doormaken.