Kinderen alleen opvoeden kan soms heel moeilijk zijn

Alleen kinderen opvoeden betekent geconfronteerd worden met uitdagingen, verantwoordelijkheden, en lasten die moeilijk vol te houden kunnen zijn. Leer er alles over.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 22 december, 2022

Een kind opvoeden is altijd een bron van gelijke delen van uitdagingen en vreugde. Maar wanneer deze taak alleen op zich genomen wordt, kan dit nog veeleisender en uitputtender worden. Verantwoordelijk zijn voor een leven, het welzijn en de ontwikkeling ervan, en deze taak niet delen met een andere volwassene, maakt deze ouders moedig en waardevol. Desondanks kan het alleen opvoeden van kinderen erg zwaar zijn.

Er zijn veel redenen waarom een vrouw een kind alleen kan opvoeden. Variërend van de dood van een echtgenoot tot een afwijzing van het ouderschap door de andere ouder. Ook kan alleenstaande moeder zijn een weloverwogen beslissing (Engelse link) zijn, want steeds meer vrouwen nemen hun toevlucht tot adoptie of geassisteerde voortplantingsbehandelingen om deze droom met alle middelen te vervullen.

Kinderen alleen opvoeden is een hele uitdaging

In elk geval kunnen de moeilijkheden en uitdagingen waarmee deze moeders te maken krijgen gelijkaardig zijn. Daarom willen we er een paar regels aan wijden om ze te herkennen en enkele richtlijnen aan te reiken om ermee om te gaan. Mis het niet!

Postpartum zonder partner

Postpartum is een bijzonder kwetsbare tijd voor vrouwen. Vrouwen krijgen tegelijk te maken met grote lichamelijke, hormonale, emotionele en sociale veranderingen . Er kunnen intense gevoelens van verdriet, bezorgdheid en angst opkomen.

Het zien van het lichaam in de spiegel, nog steeds ‘misvormd’, maar al met het kind in de armen, kan verlegenheid en frustratie veroorzaken. En bij dit alles komt nog de verantwoordelijkheid van het voortdurend zorgen voor een hulpeloos en afhankelijk wezen. Dit alles met het slaapgebrek dat dit met zich meebrengt.

In deze fase is de rol van de vader of partner de moeder te steunen, haar logistiek te ondersteunen en haar emotioneel in bedwang te houden. Zonder deze figuur aanwezig, en vooral als er geen hulp is van andere familieleden, kan de postpartum periode een moeilijke tijd zijn om door te maken.

Ouderschap zonder stam

Van oudsher was ouderschap een taak die in een stam ondernomen werd, en werkten verschillende volwassenen samen bij de verzorging van de zuigeling.

Tegenwoordig staan vrouwen echter alleen voor deze taak. Ze hebben vaak alleen de steun van hun partner. In het geval van alleenstaande moeders moeten ze alle taken alleen uitvoeren.

Ze zijn alleen verantwoordelijk voor de economie en de financiën, het huishouden en de zorg voor de kinderen. Ze dragen de financiële verantwoordelijkheid, de dagelijkse organisatie, en alle geestelijke lasten die dat met zich meebrengt. Ook verzorgen ze, maken schoon, voeden, beschermen en onderwijzen hun kinderen. En, nogmaals, als er geen steun is, kan deze situatie overweldigend worden.

De eenzaamheid van het moederschap

Tegelijkertijd zegt een grote meerderheid van de vrouwen dat het moederschap erg eenzaam kan zijn. Tijdens de eerste maanden of jaren van de baby wordt de kleine de hoogste prioriteit. De verzorging ervan neemt het grootste deel van de tijd van de moeder in beslag. Het is gebruikelijk dat vrouwen in deze fase het contact met volwassenen missen. De mogelijkheid om te socialiseren, tijd aan zichzelf te besteden, of enkele van hun andere rollen of hobby’s terug te vinden.

Ook als het kind opgroeit, blijven de facetten van ‘werkster’, ‘vriendin’, ‘zus’, ‘dochter’, of gewoon, ‘vrouw’ ondergeschikt aan de rol van moeder die voor alles verantwoordelijk is. Daarom is steun van buitenaf nodig om de verschillende sferen te kunnen combineren en met elkaar te verzoenen. En als je een kind alleen opvoedt, is het veel ingewikkelder om dit te bereiken.

Kinderen alleen opvoeden: een grote verantwoordelijkheid

Op psychologisch en emotioneel niveau is een van de aspecten die het alleenstaande moeder zijn soms zo moeilijk maken, dat je de enige en belangrijkste verantwoordelijke bent voor het leven van een kind. Alle relevante beslissingen (voedingswijze, slaapschema’s, de school waar ze naar toe gaan, de buitenschoolse activiteiten die ze doen) vallen uitsluitend op de moeder.

Evenzo, als het kind ziek wordt, gepest wordt, of voor welke moeilijkheid dan ook komt te staan, is zij het die aan hun zijde staat om voor hen te zorgen, hen te troosten, en voor hun welzijn te zorgen. Als vrouw heeft ze bij deze processen ook haar eigen steun nodig. Omdat er geen partner is met wie ze de last kan delen, moet ze een netwerk vinden dat haar kan steunen.

Slachtoffers van een sociaal oordeel

Tot slot is het in veel gevallen de omgeving zelf die het alleen opvoeden nog moeilijker maakt. Familieleden, goede vrienden, of de maatschappij in het algemeen, kunnen de vrouw veroordelen (Spaanse link) omdat ze alleenstaande moeder is, omdat ze geen traditioneel gezin sticht of onderhoudt, of omdat ze besloten heeft alleenstaande moeder te worden.

Ze kunnen haar ook veroordelen omdat ze probeert haar leven weer op te bouwen en een nieuwe partner te krijgen. Of haar verwijten dat ze niet meer tijd aan de zorg voor haar kind kan besteden. Al deze kritiek, die zo schadelijk is en gebrek aan empathie vertoont, kan erg hard aankomen bij de moeder.

Kinderen alleen opvoeden betekent niet alleen zijn

Hoewel alleenstaand moederschap heel zwaar kan zijn, is het ook heel mooi en lonend.

Als je alleenstaande moeder bent, kun je zelf beslissen hoe je je kind opvoedt, elk aspect van hun opvoeding zorgvuldig uitkiezen, en het in je eentje uitvoeren met alle liefde en de meest geschikte omstandigheden voor hun ontwikkeling.

Deze last kan echter zwaar en moeilijk te dragen zijn als je geen ondersteunend netwerk (Spaanse link) hebt. Te veel verantwoordelijkheid kan je opbranden, je angstig of depressief maken, en je beletten de gelukkige en voldane moeder te zijn die je kind nodig heeft. Aarzel dus niet om gebruik te maken van de middelen die je ter beschikking staan.

Omring je met mensen die van je houden, familie en vrienden. Aarzel niet om hen om hulp te vragen als dat nodig is. Maak contact met andere moeders in jouw situatie, ga naar steungroepen waar je kunt socialiseren en je gedachten en gevoelens kunt delen. Als je dat nodig hebt, zoek dan professionele hulp. Voor jezelf, je emoties en je welzijn zorgen zijn sleutels tot genieten van het moederschap.