Sociale ontwikkeling bij baby's en kinderen volgens hun leeftijd

Sociale ontwikkeling bij baby's en kinderen stelt ons in staat om te begrijpen hoe ze tot socialisatie komen en om belangrijke variabelen te identificeren.

Socialisatie wordt gedefinieerd als het proces waarbij mensen informatie uit hun omgeving leren om te integreren in de maatschappij. Op deze manier zijn ze in staat om op de juiste manier met elkaar om te gaan. Lees verder om meer te leren over sociale ontwikkeling bij baby’s en kinderen.

Bij de socialisatie van kinderen zijn er een aantal faciliterende factoren, zoals school, spel en familie. Deze zijn allemaal van groot belang voor hun ontwikkeling. Sociale ontwikkeling omvat de eerste sociale relaties, hechting, het vermogen om je in te leven, jezelf te herkennen als iemand die anders is dan de ander en vele andere interessante elementen die we in de loop van het artikel zullen bespreken.

Hoe ontwikkelt socialisatie zich met de leeftijd?

Volgens een studie (Engelse link) van Prior (1992), gepubliceerd in het Journal of Child Psychology and Psychiatry, is sociale ontwikkeling bij baby’s en kinderen in eerste instantie gebaseerd op de moeder-kindrelatie. Als kinderen heel jong zijn, is hun fundamentele relatie dus met hun moeder of met de belangrijkste verzorger of verzorgers.

Daarom wordt gehechtheid gevormd – een emotionele band met de verzorger. Deze wordt onder andere gecreëerd en versterkt door sociale interacties, het tonen van genegenheid en liefde, aandacht en het vervullen van basisbehoeften.

Het belang van gehechtheid in de eerste maanden

Als de gehechtheid die wordt opgebouwd gezond en veilig is, zal de manier waarop het kind zich zal hechten aan leeftijdsgenootjes en volwassenen, als ze opgroeien, ook gezond zijn. Dit betekent niet dat ze zich niet op een bepaald moment of met bepaalde mensen, zoals partners of vrienden, ongepast of disfunctioneel zullen hechten.

Dit komt omdat de sociale ontwikkeling bij baby’s en kinderen, en gehechtheid, beïnvloed worden door andere variabelen, zoals ervaringen, temperament en persoonlijkheid. Het is echter waar dat de eerste gehechtheid voor een groot deel bepaalt wat ons type gehechtheid zal zijn als volwassene.

De sociale glimlach en wederkerigheid

Glimlachen is ook heel belangrijk in de sociale ontwikkeling van baby’s en kinderen. Daarom is er in de sociale relatie met gehechtheidsfiguren een ontwikkeling. Normaal gesproken gebeurt dit in de eerste twee levensmaanden, wanneer de ‘sociale glimlach’ verschijnt.

Hier begint het niveau van de stimulus die nodig is om wederkerigheid uit te lokken af te nemen. Daarom heeft het kind in het begin de volwassene nodig om te praten en gebaren te maken, maar geleidelijk zal een glimlach volstaan. Naarmate de hechting zich ontwikkelt, brengt het zien van de persoon een lach teweeg.

Causaliteit en zelfconcept

Geleidelijk verwerft het kind het concept van causaliteit, wat inhoudt dat het lacht om de omgeving te manipuleren en zijn behoeften te bevredigen. Na verloop van tijd beginnen andere sociale relaties tot stand te komen. Maar daarvoor moet de baby het concept van zichzelf ten opzichte van anderen hebben.

Het ontstaan van empathie

Empathie is iets dat al vrij vroeg verschijnt, al vanaf de leeftijd van 3 maanden. Of in ieder geval ‘primitieve’ empathie. Het ontwikkelt zich door volwassen interactiesituaties en wordt, logischerwijs, in de loop der jaren verfijnd. Het is een heel belangrijk vermogen om een band met anderen op te bouwen. Later verschijnt ook het vermogen om te delen, wat essentieel is voor het onderhouden van sociale relaties.

Reflectieve gedachten

Wanneer het kind in staat is om zijn emoties uit te drukken via taal, begint het na te denken over sociale interacties. De eerste woorden verschijnen op de leeftijd van één jaar, maar het vermogen om over emotionele toestanden te praten komt iets later. Hiermee begint het kind reflectief te denken. Dit betekent dat ze beginnen na te denken over hoe anderen zich tegenover hen gedragen en hoe zij zich tegenover anderen gedragen.

De invloed van temperament

Temperament is een andere variabele die de sociale ontwikkeling van baby’s en kinderen beïnvloedt. Het heeft te maken met hoe ze reageren en zich emotioneel gedragen in verschillende situaties. Het is de meest primitieve persoonlijkheid, degene met de sterkste biologische en genetische basis.

Temperament vormt en conditioneert sociale relaties. Het kan in de loop van de tijd gewijzigd worden (door familie- en omgevingsfactoren), maar veel minder dan persoonlijkheid (die ook niet veel gewijzigd kan worden).

Behoefte aan relaties, op de leeftijd van 3 jaar

Volgens Prior (1992) bepaalt de manier waarop kinderen zich op school en in het spel gedragen, vanaf de leeftijd van 3 jaar in grote mate hun sociale relaties. Het is ook op deze leeftijd dat kinderen de behoefte beginnen te voelen om zich tot anderen te verhouden. Logischerwijs voelen ze ook eerder de behoefte om zich te binden, maar het is toch een beetje anders.

Het gezin, de referentiecontext

Vanaf het begin is het gezin de referentiecontext waarin kinderen zich leren ontwikkelen en socialiseren. In feite is het in het gezin dat ze hun socialisatiemodellen vinden, d.w.z. wie ze te imiteren. Daarom beginnen sociale relaties thuis, met ouders, broers en zussen en verzorgers.

Relaties tussen 6 en 9 jaar

Op 6-jarige leeftijd zijn relaties nog erg in beweging. De banden zijn nog niet hecht of blijvend. Maar er zijn wel banden en ze worden steeds diverser. Dan, rond de leeftijd van 9 jaar, beginnen de relaties sterker te worden. Op deze leeftijd zijn groepen stabieler en zijn kinderen er al meer emotioneel bij betrokken.

Sociale vaardigheden in de praktijk brengen

In feite beginnen kinderen al vanaf hun geboorte hun sociale vaardigheden in de praktijk te brengen. Logischerwijs ontwikkelen deze vaardigheden zich in de loop van de tijd en worden ze geavanceerder of complexer.

Het gezin en de school als actoren van socialisatie

Zoals we kunnen zien, vindt de sociale ontwikkeling van kinderen geleidelijk plaats. Vanaf de vorming van de eerste hechting wordt de rest van de sociale en emotionele banden ontwikkeld. Daarom is het belangrijk dat de eerste hechting gezond is. Na verloop van tijd gaan sociale relaties verder dan de vader of moeder, zodat de sociale cirkel zich begint te openen.

Het gezin is een essentieel socialisatiemiddel voor de vorming van een adequate morele ontwikkeling. Scholen bieden op hun beurt de mogelijkheid om in contact te komen met andere mensen die geen familie van het kind zijn.

Het belang van spelen

Spelen is ook een geweldige ruimte voor socialisatie en een middel om interactie met leeftijdsgenoten mogelijk te maken. Het biedt ook een geweldige stimulans, zowel intellectueel als sociaal. In de eerste relaties spelen kinderen alleen om het spelen, voor het plezier en de lol. Geleidelijk aan ontwikkelen deze verbindingen zich echter tot meer persoonlijke relaties.