Flessen en fopspenen: hoe ze de mondgezondheid beïnvloeden

Het gebruik van flesjes en fopspenen tijdens de babytijd beïnvloedt de mondgezondheid. We vertellen je over de effecten van deze elementen in de mond.
Flessen en fopspenen: hoe ze de mondgezondheid beïnvloeden
Vanesa Evangelina Buffa

Geschreven en geverifieerd door de tandarts Vanesa Evangelina Buffa.

Laatste update: 12 april, 2023

Veel van de gewoonten in de eerste jaren van kinderen zijn van invloed op hun groei en ontwikkeling. De beslissing om een baby een fopspeen of fles te geven is geheel aan de ouders. Soms brengen deze accessoires voordelen voor de kleine, maar er zijn bepaalde details waar op gelet moet worden, zodat ze geen negatieve gevolgen hebben voor de mond. Ontdek het verband tussen het gebruik van flessen en fopspenen en de mondgezondheid.

Leer hoe het gebruik van flessen en fopspenen de mond van kinderen beïnvloedt

Veel ouders denken dat het gebruik van flessen en fopspenen onnatuurlijk en schadelijk is voor baby’s. Maar de waarheid is dat deze elementen in veel situaties voordelen opleveren. Laten we beide gevallen eens bekijken.

Gebruik van fopspenen

Fopspenen kunnen een troostend en rustgevend item zijn voor baby’s terwijl ze hen helpen in slaap te vallen. Daarom bieden veel ouders ze aan hun kleintjes aan. Bovendien helpen (Spaanse link) fopspenen het risico op het plotselinge wiegendoodsyndroom te verminderen. Op hun beurt slapen kleintjes bij gebruik van dit element minder diep, waardoor ze gemakkelijker wakker worden als ze episodes hebben waarin ze stoppen met ademen.

Het gebruik van flessen

Flessen zijn een hulpmiddel waarmee baby’s zich kunnen voeden als borstvoeding niet mogelijk is. Met dit element, gevuld met afgekolfde melk van de moeder of met flesvoeding, kan de baby de voeding krijgen die hij nodig heeft.

Het is waar dat het zuigen tijdens de borstvoeding bijdraagt tot een betere ontwikkeling van de kaken en het voorkomt malocclusies en schadelijke gewoonten, zoals duimzuigen. Maar voor sommige gezinnen is deze praktijk niet mogelijk en nemen ze hun toevlucht tot het gebruik van flessen.

Aan de andere kant hebben baby’s een sterke zuigreflex en moeten ze zuigen om te kalmeren en te ontspannen. Daarom is het gebruikelijk dat ze hun toevlucht nemen tot hun eigen tong of hun handjes naar hun mond brengen om deze behoefte te kalmeren.

Flessen en fopspenen
Flessen zijn ideaal om baby’s te voeden als borstvoeding niet mogelijk is. Ze moeten echter worden verwijderd voordat de baby één jaar wordt, om zijn mondontwikkeling niet te beïnvloeden.

Hoe lang deze accessoires te gebruiken

Het gebruik van flessen en fopspenen biedt in de eerste levensmaanden dus voordelen voor kinderen en het verstoort de mondgezondheid niet. Het probleem met deze elementen is wanneer het gebruik ervan na verloop van tijd wordt verlengd en een gewoonte wordt.

Tijdens de babytijd zijn de botten van de mondholte en het gezicht in volle groei. Ook komen de tanden tevoorschijn en nestelen zich in de tandbogen. Daarom verstoort het voortdurend hebben van een voorwerp in de mond de natuurlijke ontwikkeling van deze structuren en verhoogt het risico op mondproblemen.

De maximumleeftijd om een fopspeen te gebruiken zonder de mondgezondheid aan te tasten is 2 jaar. Flesjes daarentegen moeten voor de leeftijd van 12 maanden verdwijnen. Het is altijd een goed idee om vóór deze leeftijden te beginnen met het verwijderen van deze voorwerpen. Op die manier kan de baby geleidelijk worden gespeend en niet in allerijl als hij één of twee jaar wordt.

Gevolgen van langdurig gebruik van flessen en fopspenen voor de mondgezondheid

Als het gebruik van deze voorwerpen wordt verlengd, kan dat enkele problemen veroorzaken in de mond en in de gezondheid van kinderen. Hieronder vertellen we je meer in detail.

Moeite met het beheersen van de tongbewegingen

Als een kind regelmatig en langdurig flessen en fopspenen gebruikt, raken ze eraan gewend hun tong onder de speen van deze voorwerpen te plaatsen. Als gevolg daarvan slikt het kind in deze positie, wat problemen kan geven met correct eten en spreken. Bedenk dat bij het eten en doorslikken van vast voedsel, de fysiologische positie van de tong is om het puntje op het gehemelte te laten rusten.

Gaatjes in het gebit van de baby

Als de eerste tandjes in de mond van kinderen verschijnen, zijn ze al vatbaar voor ziekten als ze niet goed verzorgd worden. Bovendien is het gebruik van babyflesjes, vooral als ze melk of suikerhoudende dranken bevatten, vatbaar voor het ontstaan van gaatjes in het gebit.

Gebitsproblemen

Langdurig en herhaaldelijk zuigen op een fles of fopspeen kan de normale ontwikkeling van de kaken en de stand van de tanden veranderen. Hierdoor ontstaan vaak beetproblemen (Spaanse link). Een orthodontische behandeling is dan nodig om die te corrigeren.

Tijdens de kinderjaren zijn de botten van de mond en het gezicht in volle groei, en de tanden en kiezen komen uit en positioneren zich in de tandbogen. Als externe factoren deze processen in dit stadium verstoren, komt de mondontwikkeling in gevaar.

Diastemen, open beten en klasse II occlusies zijn enkele van de meest voorkomende aandoeningen bij kinderen die het gebruik van deze elementen verlengen.

Een baby zuigt op zijn vingertje
Langdurig flessen- of fopspeenzuigen kan de plaatsing van de tanden beïnvloeden en problemen met het gebit veroorzaken.

Oorontstekingen

Fopspeen gebruik zou een risicofactor (Spaanse link) kunnen zijn voor acute middenoorontstekingen. Dit verband is te wijten aan het feit dat voortdurend zuigen ervoor zorgt dat de buizen van het gehoorsysteem meer openstaan dan normaal. Zo kunnen bijvoorbeeld tijdens een verkoudheid ziektekiemen gemakkelijker het gehoorsysteem binnendringen en een infectie veroorzaken.

Spraakproblemen

De tong speelt een sleutelrol bij de uitspraak van bepaalde fonemen. Daarom veroorzaakt het gebrek aan beheersing van de tongbewegingen spraakproblemen bij kinderen. Bovendien moeten kinderen, om spraak te ontwikkelen, zich uitdrukken door brabbelen en stemgeluiden. Als gevolg ontneemt de aanwezigheid van flessen en fopspenen de kleintjes de beschikking over hun mondholte om hun stem te testen.

Aanbevelingen zodat flessen en fopspenen de mondgezondheid niet aantasten

Er zijn nog enkele andere praktijken waarmee je de mond van je baby kunt verzorgen tijdens het gebruik van de fopspeen en de fles. Neem kennis van de volgende tips:

  • Bied ‘s nachts geen flessen met melk aan. Laat het kind ook niet in slaap vallen met de speen in de mond.
  • Vermijd suiker, granen en honing om de inhoud van de fles of de speen van fopspenen te zoeten.
  • Bied de fopspeen aan na de eerste levensmaand van het kind of zodra de borstvoeding goed op gang is gekomen.
  • Vermijd dat het kind deze accessoires voortdurend gebruikt.
  • Kies een fopspeen die de juiste grootte en vorm heeft voor de mond van het kind.
  • De speen van de fles moet kleine gaatjes hebben die de baby aanmoedigen om te zuigen.
  • Gooi de fopspeen en de speen van de fles weg zodra je merkt dat ze verslechteren of kapot zijn.
  • Houd de fopspeen en de fles schoon en gesteriliseerd.
  • Maak de tanden en het tandvlees van je baby goed en vaak schoon.
  • Bezoek voor de eerste verjaardag van de baby een kindertandarts.

Verwijder flessen en fopspenen tijdig

Het tijdig verwijderen van fopspenen en flessen is de beste manier om alle mondgezondheidsproblemen die we hierboven noemden te voorkomen. Zo is het mogelijk de mond van je kind te verzorgen en problemen in de toekomst te helpen voorkomen. Het is belangrijk om het kind met geduld en veel liefde te begeleiden, zodat het deze voorwerpen die hem vergezeld hebben, kan loslaten.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Donelli, M. V., Latife, N. Y. C., Sal, J. N., & Antacle, A. A. (2021). Chupete: más que un calmante. Evidencia, actualizacion en la práctica ambulatoria24(3), e006940-e006940.
  • Diaz Coronado, V. N. (2018). EFICACIA DEL USO DEL CHUPETE EN LA DISMINUCIÓN DE LA MUERTE SÚBITA EN LACTANTES.
  • Illescas, M. V. L., Soto, A. R., & González, B. G. (2019). Maloclusiones dentarias y su relación con los hábitos bucales lesivos. Revista Cubana de Estomatología56(2), 1-14.
  • Regueiro, B. P., Santos, G. G., & Perez, M. D. (2022). Lactancia artificial prolongada asociada a hábitos orales, maloclusiones y características sociodemográficas en preescolares españoles: Estudio observacional. Revista Española de Nutrición Humana y Dietética26.
  • Rosas Lizarazo, G. L., Carmona, R., & Piedad, E. (2020). Asociación entre la maloclusión y los malos hábitos orales en niño de 3 a 12 años.
  • Tamara, C., & Isabel, M. (2002). Uso seguro del chupete y otitis media aguda infantil. Community Nurs7(4), 208-211.
  • Sánchez, L. M., González, E. D., Florensa, S. G. T., & Marti, J. G. (2000, January). Uso del chupete: beneficios y riesgos. In Anales de Pediatría (Vol. 53, No. 6, pp. 580-585). Elsevier Doyma.
  • Mena Tudela, D., & Sánchez Reolid, J. (2019). Uso del chupete y efectos sobre la salud: una revisión de la literatura.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.