5 Sleutels om kinderen te helpen zelfverbetering aan te leren

Als we kinderen helpen zelfverbetering te leren, geven we ze zelfrespect, zelfvertrouwen, en motivatie om hun doelen na te streven.
5 Sleutels om kinderen te helpen zelfverbetering aan te leren
Elena Sanz Martín

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 19 oktober, 2022

De kindertijd is niet alleen een stadium waarin kinderen leren spreken, lopen, optellen of lezen. Het is een gevoelige periode waarin andere soorten levenslessen plaatsvinden, die te maken hebben met persoonlijke hulpbronnen om tegenslagen het hoofd te bieden. De houding die het kind tegenover zichzelf en zijn visie op de wereld heeft, kan het naar succes of mislukking, geluk of verdriet leiden. Daarom is het belangrijk kinderen te helpen bij het aanleren van zelfverbetering.

Deze kracht is de sleutel in respectvol opvoeden, want het bevordert de autonomie en het gevoel van eigenwaarde van kinderen. Ouders die dit willen bevorderen moeten overbescherming vermijden en bereid zijn hun kinderen te laten struikelen, vallen en weer opstaan om van de ervaring te leren.

Als je je met dit doel identificeert, vertellen we je hoe je dit kunt bereiken. Lees verder!

Hoe je kinderen helpt zelfverbetering te leren

Als je je kind al op jonge leeftijd aanmoedigt om zelfverbetering te leren, draag je bij tot de ontwikkeling van een sterk en stevig gevoel van eigenwaarde, dat de rest van hun leven goed van pas komt.

En het is een feit dat je alleen door uitdagingen aan te nemen en ze aan te gaan leert op jezelf te vertrouwen; vleierij en lofprijzingen zonder dit praktische deel zijn leeg.

Dat gezegd hebbende, laten we je een paar sleutels brengen om vandaag met je kleintjes in praktijk te brengen. Let op!

Leer ze frustratie verdragen

Het verdragen van frustratie is een van de ingewikkeldste taken voor kinderen, omdat ze de neiging hebben impulsief en spontaan te zijn, en moeite hebben met het uitstellen van bevrediging. Ze willen wat ze willen en ze willen het nu, en wachten of “nee” voor een antwoord aanvaarden is erg moeilijk voor ze. Daarom moeten ouders hen hierin steunen, vooral door duidelijke en samenhangende grenzen te stellen.

In elk leerproces zal het kind fouten maken, mislukte pogingen hebben, en zien dat het zijn doel niet altijd de eerste keer bereikt.

5 Sleutels om kinderen te helpen zelfverbetering aan te leren
Weten hoe je deze realiteit kunt aannemen zonder overmatig gefrustreerd te raken, overwinnen en doorzetten zal hen helpen om te zijner tijd succes te boeken.

Frustratietolerantie is een uiterst belangrijke vaardigheid. Dit moedigt ons namelijk niet alleen aan om onszelf te verbeteren, maar voorkomt ook dat we ons gevoel van eigenwaarde beschadigen bij onvermijdelijke mislukkingen.

Vergeet perfectionisme, want fouten horen bij leren

In verband met het bovenstaande is het belangrijk dat het kind een positieve kijk ontwikkelt op fouten als deel van het proces. In gezinnen die perfectionisme aanmoedigen, en waarin mislukken iets is om je voor te schamen, worden kinderen vaak beperkt en verlamd.

Uit angst om te falen, uitgescholden te worden, of niet ‘goed genoeg’ te zijn, kiezen veel kleuters ervoor om zelfs geen poging te wagen om uitdagingen aan te gaan.

Dit is wat Carol Dweck (Engelse link) de fixed mindset noemt. Dit is het idee dat een mens is wat hij is en niet kan verbeteren. Daarom testen sommige kleuters hun intelligentie of vermogens liever niet uit angst om te falen.

Daarentegen weten kinderen die een groeimindset hebben dat falen een noodzakelijke stap in het leren is, dus zijn ze er niet bang voor. Het is hen duidelijk dat inspanning ervoor zorgt dat ze hun vaardigheden verbeteren.

Bied ze uitdagende maar haalbare taken om zelfverbetering te bevorderen

Als we kinderen willen helpen om zelfverbetering te leren, moeten we ze toestaan te experimenteren, te oefenen, en zichzelf te testen. Ze moeten thuis bij hun leeftijd passende klusjes en verantwoordelijkheden krijgen die ze dagelijks kunnen leren en uitvoeren.

Eenvoudige activiteiten zoals zichzelf aankleden, de tafel dekken voor het ontbijt, of de planten water geven helpen hen zich nuttig en competent te voelen, zodat ze doelgerichte, zelfredzame individuen kunnen worden.

Het motto zou moeten zijn ‘doe niet voor je kind wat het voor zichzelf kan doen,’ want dat zou het de kans ontnemen om zichzelf te bewijzen waartoe het in staat is.

Kies echter taken die een passende moeilijkheidsgraad hebben: genoeg om hen te motiveren de uitdaging aan te gaan, maar niet zo ingewikkeld dat ze hun uitvoering belemmeren en tot frustratie leiden. Houd hiervoor rekening met de leeftijd en de voorkennis van je kind en begeleid ze bij hun eerste pogingen.

Waardeer het proces en niet het resultaat

Veel gezinnen maken de fout zich alleen op het resultaat van hun kinderen te richten. Bijvoorbeeld de kwaliteit van de tekening die ze gemaakt hebben, de precisie van de acrobatiek die ze geleerd hebben, of de cijfers die ze gehaald hebben. Maar zoals duidelijk is, hebben de eerste paar keer dat een kind iets probeert niet meteen de beste resultaten.

Als hun inspanning, hun belangstelling, en het proces dat ze hebben doorgemaakt om te komen waar ze zijn niet gewaardeerd worden, zullen ze bij de eerste mislukking waarschijnlijk willen opgeven en de handdoek in de ring gooien. Daarom is het belangrijk ze te laten wennen aan het waarnemen en waarderen van (Engelse link) de voorafgaande stappen en niet alleen van het einddoel.

Als je ziet dat je kind veel geoefend heeft of consequent gestudeerd heeft, maar zijn/haar resultaten zijn niet wat je verwachtte, waardeer, prijs en beloon die inspanning dan toch.

Herinner ze eraan dat de enige competitie met henzelf is

Om kinderen te helpen uit te blinken, moeten we ze tot slot laten inzien dat ze niet in competitie zijn met anderen maar met zichzelf. Vermijd daartoe dat ze zich vergelijken met hun broers, zussen, neven, of leeftijdgenoten en neem als referentie hun eigen eerdere versies.

Als ze gisteren een probleem niet konden oplossen en vandaag wel, dan is dat de prestatie die we moeten vieren en niet benadrukken dat een ander kind het in minder tijd bereikt heeft.

Moedig je kind ook aan om elk van hun kleine overwinningen te waarderen en op waarde te schatten. En ook, om eraan te denken telkens als ze twijfelen over hun mogelijkheden om een nieuwe uitdaging aan te gaan. Als ze in het verleden in staat waren uit te blinken, kunnen ze dat in de toekomst opnieuw doen.

Iedere stap die een kind maakt telt
Herinner je kind er elke dag aan dat zijn doelen op zijn eigen pad moeten liggen en niet gebaseerd moeten zijn op de prestaties of het tempo van anderen.

Kinderen helpen zelfverbetering te leren is bouwen aan gezonde, bekwame volwassenen

De kindertijd is voor een groot deel een oefenterrein voor levensvaardigheden. Binnen een veilige omgeving en met ouderlijk toezicht en steun, ‘trainen’ jonge kinderen om elke dag nieuwe uitdagingen aan te gaan om hun doelen te bereiken. Als dit in goede banen geleid wordt, zijn een solide gevoel van eigenwaarde en een sterk zelfvertrouwen het resultaat, zowel nu als in de volwassenheid.

Zo is het leren van zelfverbetering vanaf de kindertijd een gewoonte die ons dichter bij succes, zelfontplooiing en geluk brengt. Aarzel niet om dit leren bij je kinderen van jongs af aan aan te moedigen. Ze zullen je dankbaar zijn als ze groot zijn.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Dweck, C. (2015). Carol Dweck revisits the growth mindset. Education Week35(5), 20-24.
  • Gunderson, E. A., Gripshover, S. J., Romero, C., Dweck, C. S., Goldin‐Meadow, S., & Levine, S. C. (2013). Parent praise to 1‐to 3‐year‐olds predicts children’s motivational frameworks 5 years later. Child development84(5), 1526-1541.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.