De invloed van de gezinsomgeving op de persoonlijkheid van kinderen

De gezinsomgeving oefent een voortdurende invloed uit op kinderen en vormt hun persoonlijkheid. Ontdek hoe het hen dagelijks beïnvloedt.
De invloed van de gezinsomgeving op de persoonlijkheid van kinderen
Elena Sanz Martín

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 19 oktober, 2022

Als ouders over de opvoeding van hun kinderen nadenken, hebben ze de neiging zich op heel specifieke aspecten te concentreren. Denk aan grenzen stellen, creativiteit stimuleren, of hun capaciteiten vergroten. En hoewel al deze aspecten heel relevant zijn, mogen we niet uit het oog verliezen dat alleen al het deel uitmaken van een gezin, dus de gezinsomgeving, invloed heeft op de ontwikkeling van de persoonlijkheid van kinderen.

De gezinsomgeving oefent namelijk een voortdurende invloed uit die, hoewel soms onopgemerkt, uiteindelijk de diepste overtuigingen van kinderen vorm geeft.

Welke emoties voel je als je je huis binnenkomt? Hoe verhouden de mensen die samenwonen zich tot elkaar? Wat zijn de waarden die het gezin leiden? Deze vragen zijn doorslaggevend en het is belangrijk te analyseren of we onze kinderen de omgeving bieden die we willen of dat het tijd is om wat veranderingen aan te brengen.

Wat is de gezinsomgeving?

In het algemeen kunnen we zeggen dat een positieve gezinsomgeving er een is die de ontwikkeling en het welzijn van zijn leden bevordert. Een negatieve omgeving daarentegen veroorzaakt angst, leed, of beperkt het goed functioneren van de gezinsleden. Er is echter niet één enkel model voor beide omgevingen.

Er zijn huizen waarin gelach, drukte en gedeelde tijd tussen familie en vrienden de overhand hebben. Dit alles kan heel positief en stimulerend zijn voor kinderen.

Andere gezinnen daarentegen bieden een rustige en ontspannen omgeving, waar activiteiten als kunst of lezen de boventoon voeren en waar de leden tot introspectie worden uitgenodigd. En in dit geval kunnen de kinderen er ook baat bij hebben.

Ook zijn het niet alleen schreeuwen, slaan of vechten die een negatieve gezinsomgeving vormen. Gezinnen waar stilte en onverschilligheid tussen gezinsleden heerst, kunnen even schadelijk zijn voor alle betrokkenen.

Als een kind opgroeit in een omgeving waar ouders niet met elkaar praten of waar volwassenen het te druk hebben om tijd met hun kinderen door te brengen, zullen er al gauw emotionele tekortkomingen ontstaan.

Dus, uit welke aspecten bestaat de gezinsomgeving? Hier zijn ze:

De invloed van de gezinsomgeving op de persoonlijkheid van kinderen

Interacties tussen gezinsleden

Hoe gezinsleden zich tot elkaar verhouden is van cruciaal belang.

Hoe praten ze met elkaar? Of hoe gaan ze met elkaar om ? Op welke toon en met welke woorden praten ze met elkaar? Brengen ze samen tijd door en onderhouden ze vloeiende communicatie en een emotioneel hechte relatie? En dan hebben we het niet alleen over de relatie tussen ouders en kinderen, maar ook over de dynamiek van echtparen en relaties tussen broers en zussen.

Verantwoordelijkheden en rollen

Wil een gezin goed functioneren, dan is het belangrijk dat de rollen goed gedefinieerd en passend zijn.

Daarom moeten ouders gezag uitoefenen en tegelijk rekening houden met de meningen, behoeften en standpunten van hun kinderen.

Bovendien moet iedereen meewerken aan huishoudelijke klusjes en zijn eigen verantwoordelijkheden hebben. Als ouders te autoritair, toegeeflijk of nalatig zijn, zal de sfeer in huis drastisch verslechteren.

Stemmingen

Het lijdt geen twijfel dat de stemming van elk gezinslid bijdraagt tot een meer of minder aangenaam thuisklimaat.

Als ouders of kinderen voortdurend gefrustreerd, gestrest of ontevreden zijn, wordt de gezinssfeer gespannen en onaangenaam. Het tegenovergestelde gebeurt als het gezin gewend is een flexibele en positieve houding te handhaven. Dan kunnen alle leden namelijk dankbaarheid en tevredenheid over hun leven ervaren.

Waarden en prioriteiten

Waarden zijn de richtlijnen die het dagelijkse gedrag van het gezin sturen en ieders prioriteiten aantonen. De gezinnen waarin liefde, respect, empathie en verdraagzaamheid gewaardeerd worden, hebben een aangenamere en harmonieuzere omgeving.

Hoe beïnvloedt de gezinsomgeving kinderen?

Een gelukkig gezin

Bovenstaande aspecten zijn de bronnen van informatie waar kinderen dagelijks toegang toe hebben om hun visie op de wereld op te bouwen. Van elk moment dat ze met het gezin doorbrengen, nemen ze de gedachten, houdingen en overtuigingen van degenen die met hen samenleven mee, die ze later hun hele leven zullen repliceren.

Maar specifiek beïnvloedt de gezinsomgeving de volgende zaken:

  • Het geeft, indirect, een opvoeding in waarden.
  • De gezinsomgeving maakt de ontwikkeling van emotionele intelligentie mogelijk (of belemmert die), afhankelijk van hoe anderen met emoties omgaan.
  • Het helpt gedragsproblemen (Spaanse link) bij kinderen te voorkomen.
  • Het biedt een ruimte vol mogelijkheden om sociale vaardigheden te verwerven en te verbeteren. Door met het gezin om te gaan en te observeren hoe anderen zich tot elkaar verhouden, absorbeert het kind deze kennis en oefent het ermee.
  • De gezinsomgeving stelt het kind in staat een begin te maken met het opbouwen van zijn identiteit en gevoel van eigenwaarde. Op basis van de woorden en bejegening die het binnen het gezin ontvangt, vormt het kind een min of meer positief zelfbeeld.
  • Het beïnvloedt (Spaanse link) de stemming van het kind. Het kan ze vatbaarder maken voor depressie als het niet adequaat is.
  • Het vormt verwachtingen over de wereld.

Uiteindelijk is een veilige en aangename gezinsomgeving het beste geschenk dat we kinderen kunnen geven. Opgroeien omringd door liefde en gelach, waar ze getuige kunnen zijn van respectvolle relaties tussen gezonde en gelukkige mensen is de beste basis voor hun toekomst. Draag daarom zorg voor deze omgeving waaraan je kinderen dagelijks worden blootgesteld.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.



Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.