Apathische kinderen: wanneer niets hen interesseert

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 11 januari, 2023

Het beeld van een gezond kind is vol leven, nieuwsgierigheid en enthousiasme. Open en energieke kinderen, maar ook reflectieve en introverte, zijn geïnteresseerd in veel verschillende dingen en laten dat ook zien. Daarom is het belangrijk om, wanneer we apathische kinderen observeren, uit te zoeken wat er met hen aan de hand is.

Niemand kent zijn kind beter dan de eigen ouders. Daarom zijn zij meestal de eersten die deze veranderingen in houding signaleren. Het is ook mogelijk dat de school het gebrek aan enthousiasme of samenwerking van het kind opmerkt. In elk geval is het belangrijk om een paar momenten te stoppen om naar het kind te luisteren voordat je ongerust wordt of het onder druk zet.

Apathische kinderen: hoe herken je de tekenen?

Net als ieder ander mens hebben kinderen niet altijd evenveel energie en enthousiasme. Er zijn momenten dat ze moe, ziek of gewoon minder actief zijn. Dit is niet in alle gevallen een rode vlag. Maar als je merkt dat sommige van de volgende houdingen na verloop van tijd aanhouden, moet je misschien actie ondernemen:

• Het kind toont geen belangstelling voor welk soort activiteit dan ook, zelfs niet die waarvoor het voorheen enthousiasme toonde.
• Ze zijn meer teruggetrokken en minder sociaal geworden en beperken zelfs de interactie met vrienden en familie.
• Ze geven hun mening niet en vermijden het nemen van beslissingen. Meestal tonen ze dat ‘ze zich nergens iets van aantrekken’ en laten anderen voor hen kiezen.
• Hun energieniveau is afgenomen, ze kiezen voor zittende activiteiten, en bewegen en spreken zelfs langzamer.
• Ze vertonen vaak uitingen van verdriet, ontmoediging en lusteloosheid. Ook hun woorden kunnen wijzen op pessimisme en hopeloosheid voor de toekomst.

Wat gebeurt er met apathische kinderen?

Eerst kan het aangewezen zijn om een of andere organische oorzaak van apathie bij kinderen uit te sluiten. Bepaalde voedingstekorten en sommige hormonale veranderingen kunnen de stemming (Spaanse link) en het gedrag van kinderen beïnvloeden.

Daarom is het belangrijk om een kinderarts te raadplegen en de relevante onderzoeken uit te voeren om de gezondheidstoestand van het kind te evalueren. Maar het is ook nodig om naar de psychologische en emotionele omgeving te kijken op zoek naar de volgende aspecten.

Belangrijke veranderingen in het leven van het kind

Ingrijpende gebeurtenissen kunnen kinderen meer beïnvloeden dan we ons voorstellen en die uiten zich vaak in apathie.

Een verhuizing, een verandering van school, de scheiding van ouders, of het rouwen om de dood (Spaanse link) van een geliefde zijn gebeurtenissen die elk kind emotioneel kunnen overweldigen. En doordat ze niet de nodige middelen hebben om hun gevoelens te uiten en te beheersen, kunnen ze uiteindelijk in zichzelf gekeerd raken.

School- of gezinsproblemen

School en thuis zijn de twee meest relevante ruimten in het leven van een kind. De dynamiek en relaties die daar ontstaan kunnen hun stemming aanzienlijk beïnvloeden.

Slechte schoolprestaties, conflicten met leraren of pesterijen door leeftijdgenoten zijn enkele van de belangrijkste uitdagingen waarmee kinderen te maken krijgen. Allemaal kunnen ze ontmoediging (Spaanse link), angst en verdriet veroorzaken, en er zelfs toe leiden dat het kind een gebrek aan belangstelling toont.

Ook familieconflicten hebben een diepe invloed op kinderen, zelfs als ze er niet rechtstreeks bij betrokken zijn. Getuige zijn van ruzies tussen ouders, een slechte relatie hebben met een van hen, of leven in een huis met een gespannen en negatieve sfeer kan zijn tol eisen op hun emotionele gezondheid.

Stress en uitputting

Stress is ook een van de belangrijkste redenen die kinderen tot apathie kunnen brengen. Te veel verplichtingen, verantwoordelijkheden of activiteiten kunnen ervoor zorgen dat ze zich verzadigd en overweldigd voelen. Bovendien verergert de fysieke vermoeidheid als gevolg van hun drukke schema de situatie alleen maar.

Overmatige stimulatie

We denken misschien dat apathie te maken heeft met verveling en dat kinderen meer prikkels nodig hebben om hen te motiveren. Paradoxaal genoeg is soms het tegendeel waar.

Kinderen hebben tijd vrij van prikkels nodig om te spelen, te verkennen en te ontdekken wat ze leuk vinden en wat hun aandacht trekt. Als we aan al hun wensen en behoeften voldoen, zelfs voordat die ontstaan, ontnemen we hen de waardevolle kans om van het leven te proeven.

Stemmingsstoornissen

Tot slot kan apathie een teken zijn van een psychische stoornis, zoals depressie of dysthymie. In deze gevallen zal overleg met een professional essentieel zijn om het kind te helpen er overheen te komen.

Hoe apathische kinderen te helpen?

De eerste stap is de oorzaak achter deze houding te achterhalen. Waar mogelijk zal de oplossing liggen in het oplossen van de trigger van de desinteresse. Bijvoorbeeld het aanpakken van schoolproblemen, het verbeteren van een slechte gezinsomgeving, of het verminderen van de belasting van de dagelijkse activiteiten.

In andere gevallen zal het echter nodig zijn om persoonlijk werk met het kind te doen om het te helpen negatieve emoties van verdriet, stress of hopeloosheid te beheersen.

Professionele ondersteuning kan echter vaak nodig zijn. Het is normaal dat ouders niet weten hoe ze hun kind in deze omstandigheden moeten steunen, dus is het belangrijk om zo snel mogelijk hulp te zoeken. Dit voorkomt dat de apathie wordt verlengd, wat in de toekomst kan leiden tot een ernstigere stoornis.