Paradoxale intentie: een merkwaardig therapeutisch alternatief

Heb je er ooit aan gedacht dat als je je kind vraagt om zich opzettelijk te misdragen, zijn gedrag zou kunnen verbeteren? We leggen je uit hoe paradoxale intentie werkt.
Paradoxale intentie: een merkwaardig therapeutisch alternatief
Elena Sanz Martín

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 22 december, 2022

Wanneer een kind ongepast gedrag vertoont, is de eerste reactie van volwassenen om het kind te vragen het niet te doen. Maar soms, na pogingen, verzoeken, bedreigingen of zelfs conventionele psychologische technieken, lijkt er geen manier te zijn om dat gedrag te elimineren. Juist in deze gevallen kan paradoxale intentie echt nuttig zijn.

We moeten verduidelijken dat deze techniek bepaalde risico’s en beperkingen heeft. Daarom moet het altijd deel uitmaken van een bredere reeks strategieën. Het moet worden gebruikt in een gecontroleerde en geschikte omgeving. Door zijn eigenschappen kan het echter snelle, effectieve en verrassende resultaten opleveren.

Waaruit bestaat paradoxale intentie?

Paradoxale intentie is gebaseerd op het vragen van het kind om precies te doen wat we willen laten verdwijnen. Als we willen dat hij stopt met nagelbijten, vragen we hem dit vaker en voor een langere periode te doen. Als hij slapeloosheidsproblemen heeft, zullen we hem opdragen de hele nacht wakker te blijven. Of, als hij de neiging heeft om zijn speelgoed op de grond te gooien als hij boos wordt, vragen we hem om dat voor een bepaalde tijd te doen.

Paradoxale bedoeling: meisje dat op haar nagels bijt.

Zoals je kunt zien, is dit een echt verrassende techniek die tegen alle logica lijkt in te gaan. Gezond verstand dicteert dat we duidelijk moeten zijn met het kind over wat hij wel en niet moet doen. Maar als niets lijkt te werken, kan geduld worden vervangen door wanhoop. Op dit punt kan de paradoxale intentie een goed alternatief zijn.

Paradoxale intentie werkt wanneer andere technieken dat niet doen

We moeten er rekening mee houden dat in bepaalde situaties het vragen van een kind om bepaald gedrag niet te vertonen om verschillende redenen niet voldoende is:

  • Het ligt niet in de macht van het kind om dat gedrag te stoppen. Als een kind bijvoorbeeld in bed plast of een nerveuze gewoonte heeft, zoals zijn haar uittrekken, heeft hij geen controle om dat gedrag te stoppen. Zelfs als hij het zou willen, kan hij het niet veranderen.
  • Met zijn wangedrag probeert het kind aandacht te krijgen of een reactie van zijn ouders te genereren. Zelfs als de reactie negatief is, slaagt hij.
  • De interactie tussen ouder en kind is ingesleten. “Het kind handelt ongepast, de ouders schelden het kind uit en het gedrag gaat door.” Wanneer deze uitkomst herhaaldelijk is herhaald, zelfs als het onaangenaam is, is het moeilijk om te veranderen.

Hoe werkt paradoxale intentie?

Vanwege zijn zeer specifieke kenmerken is de paradoxale intentie een zeer effectieve trigger om ongewenst gedrag te elimineren. Enerzijds, in het geval van kinderen die het gedrag niet kunnen vermijden, elimineert deze techniek anticiperende angst.

Moeder haalt speelgoed op.

Met andere woorden, een kind dat niet kan slapen, kan erg angstig zijn om naar bed te gaan omdat hij verwacht dat het niet in slaap zal vallen. Dus door hem te vertellen de hele nacht wakker te blijven, verdwijnt de angst. En op dezelfde manier zal hij zeer waarschijnlijk in slaap vallen.

Aan de andere kant zijn er kinderen die zich misdragen om de aandacht van anderen te trekken of om opzettelijk ongehoorzaam te zijn. In dit geval, wanneer we hen vragen om het ongewenste gedrag te vertonen, vervult het zijn functie niet meer. Als we het kind bijvoorbeeld vragen om tien minuten speelgoed op de grond te gooien als hij boos wordt, zal dit gedrag niet langer nuttig zijn. Nu, om ongehoorzaam te zijn, moet hij stoppen ze te gooien.

Tot slot, wanneer het wangedrag voortduurt omdat de reeks te vaak is herhaald, genereert de paradoxale intentie een verandering, een breuk. Ouders schelden het kind nu niet meer uit, maar vragen hem om nog meer op dezelfde manier te handelen.

Een alternatieve therapie

Of het nu gaat om het verminderen van angst of het verrassende karakter van de instructies, de realiteit is dat paradoxale intentie interessante resultaten kan opleveren. Het is met positieve effecten toegepast bij de behandeling van aandoeningen zoals enuresis, nerveuze tics of stotteren. Het is echter belangrijk om te onthouden dat het altijd deel moet uitmaken van een breder therapeutisch plan.

Als deze techniek niet op de juiste manier wordt gebruikt, kan de nieuwigheidsfactor verloren gaan. Het kan dan het gedrag dat we willen elimineren juist versterken. Wanneer andere conventionele strategieën echter falen, kunnen we hier een goed alternatief vinden.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.



Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.