Hoe hypertensie bij zwangere vrouwen onder controle houden?
Arteriële hypertensie is een gezondheidsprobleem met een grote impact op de bevolking. Bij 5% van de zwangere vrouwen kan het vóór of tijdens de zwangerschap optreden. Een van de belangrijkste factoren om op te letten is het dieet. Dus als je weet wat de belangrijkste voedingsstoffen zijn om hypertensie bij zwangere vrouwen onder controle te houden, kan dat helpen om een gezondere zwangerschap te hebben. Hieronder vertellen we je er meer over.
Hypertensie tijdens de zwangerschap
De WHO (Engelse link) zegt dat arteriële hypertensie een aandoening is waarbij de bloedvaten een aanhoudend verhoogde druk hebben. Bloeddruk ontstaat door de kracht van het bloed dat tegen de wanden van de slagaders duwt telkens als het hart pompt. Daarom geldt: hoe hoger de bloeddruk, hoe moeilijker het voor het hart is om bloed te pompen.
Wanneer hypertensie geen symptomen vertoont of niet wordt behandeld, kan het onder andere hart- en vaatziekten, hersenaandoeningen en nieraandoeningen doen toenemen.
Classificatie
Arteriële hypertensie bij zwangere vrouwen wordt ingedeeld in 4 typen:
- Chronische hypertensie: wanneer de bloeddruk al hoog is sinds voor de zwangerschap.
- Zwangerschapshypertensie: wanneer de bloeddruk voor het eerst stijgt na de 20e week van de zwangerschap. Er zijn geen tekenen van orgaanschade.
- Zwangerschapvergiftiging: ook bekend als pre-eclampsie, treedt op na 20 weken zwangerschap. Het compliceert 3 tot 5% van de zwangerschappen en veroorzaakt schade aan andere organen, zoals de nieren, lever, het bloed of de hersenen.
- Chronische hypertensie met zwangerschapsvergiftiging: in dit geval zorgt chronische hypertensie ervoor dat de bloeddruk verergert tijdens de zwangerschap.
Risico’s van hypertensie tijdens de zwangerschap
Hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap kan verschillende risico’s met zich meebrengen. Zo kan een verminderde bloedstroom de placenta bereiken en de toevoer van zuurstof en voedingsstoffen naar de foetus beïnvloeden. In andere gevallen treedt een placenta-abruptie op met hevige bloedingen en, in extremere gevallen, een vroegtijdige bevalling.
Van de voedingsfactoren die het meest van invloed zijn op hypertensie, behoren een tekort aan of een teveel aan bepaalde voedingsstoffen en een hoge consumptie van zout en zichtbaar vet, evenals obesitas, tot de meest onderzochte (Engelse link).
Voedingsstoffen om hypertensie onder controle te houden bij zwangere vrouwen
Volgens de WHO zou een gezond en evenwichtig dieet het risico op hypertensie moeten helpen verminderen. Er zijn echter enkele belangrijke voedingsstoffen, naast natrium en kalium, die hypertensie bij zwangere vrouwen helpen voorkomen .
Calcium
Het tijdschrift Voedingsstoffen(Engelse link) onthult dat een lage calciuminname kan leiden tot een hoge bloeddruk doordat het de afgifte van bepaalde hormonen stimuleert. Deze veroorzaken vernauwing en verhoogde weerstand van de bloedvaten en verhogen de bloeddruk.
Een supplementatie van 1 gram calcium per dag wordt aanbevolen vanaf 20 weken tot aan de bevalling. Mensen met een hoger risico moeten dagelijks 1 tot 2 gram calcium binnenkrijgen. De belangrijkste voedselbronnen van calcium zijn onder andere verse kazen zoals kwark, yoghurt, cottage cheese en magere melk.
Vitamine D
Vitamine D kan beschermen tegen hypertensie vanwege het vermogen om pro-inflammatoire reacties te reguleren, de vorming van bloedvaten te bevorderen en de bloeddruk te verlagen . Daarnaast leidt suppletie tot verminderde oxidatieve stress.
Bij zwangere vrouwen wordt suppletie van 10 tot 25 microgram per dag aanbevolen om het risico op zwangerschapsvergiftiging te verminderen. Een overzicht gepubliceerd in het Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism(Engelse link) heeft aangetoond dat een tekort aan vitamine D in het bloed, tussen 50 en 75 nanomol per liter, een risico is voor het ontwikkelen van zwangerschapsvergiftiging. Andere onderzoekers (Engelse link) zijn echter van mening dat er in dit opzicht meer klinische onderzoeken moeten worden opgezet.
Selenium
Een review in het Tijdschrift voor Reproductieve Immunologie(Engelse link) legt uit dat selenium deel uitmaakt van eiwitten die selenoproteïnen worden genoemd. Deze verminderen de oxidatieve stress en ontstekingen die kenmerkend zijn voor zwangerschapsvergiftiging.
Uit een review (Engelse link) uit 2020 blijkt dat een laag seleniumgehalte een risico kan zijn voor zwangerschapsvergiftiging. Daarom is het het beste om de consumptie van selenium in de voeding, zoals vis en zeevruchten, te verhogen. Dit zou meer dan 2 porties per week moeten zijn. Daarnaast moet een zwangerschapssupplement met 50 tot 100 microgram selenium per dag worden ingenomen. Tot slot wordt de consumptie van onder andere eieren, granen, kip en lever aanbevolen.
Foliumzuur
85% van de onderzoeken geeft aan dat zwangere vrouwen met zwangerschapsvergiftiging een hogere concentratie van het aminozuur homocysteïne hebben. Als foliumzuur (Engelse link) dus laag is, stijgt de concentratie homocysteïne. Op zijn beurt verlaagt foliumzuur de bloeddruk en oxidatieve stress en herstelt het de bloedstroom door veranderingen in de tonus en diameter van de bloedvaten.
Een dagelijkse inname van 400 microgram foliumzuur per dag tijdens het eerste trimester wordt aanbevolen als een beschermende maatregel. De belangrijkste bronnen van foliumzuur zijn donkergroene groenten zoals boerenkool, spinazie, snijbiet, rucola, broccoli en spruitjes.
Omega 3-vetzuren
Sommige onderzoeken (Engelse link) hebben aangetoond dat zwangere vrouwen die 100 milligram van de omega 3-vetzuren DHA en EPA consumeerden, hun risico op zwangerschapsvergiftiging verlaagden. Hetzelfde gebeurde wanneer ze één portie vis per dag aten. Naast omega 3 bevat vis echter ook bioactieve peptiden (Engelse link) met antihypertensieve, antioxiderende en ontstekingsremmende activiteiten.
De vis en zeevruchten die het meeste bevatten zijn onder andere zalm, makreel, sardines, ansjovis, haring, tonijn en oesters.
Voedingsvezels
Zwangere vrouwen met hypertensie hebben verhoogde triglyceriden en slecht LDL-cholesterol. Voedingsvezels kunnen deze verlagen, zoals verschillende onderzoeken (Engelse link) hebben aangetoond. Tegelijkertijd helpen vezels bij het verlagen van de bloeddruk en ontstekingen.
Experts raden aan om de vezelinname tijdens de zwangerschap te verhogen met 27 tot 30 gram per dag. Er wordt echter benadrukt dat boven deze waarde het risico kan toenemen. Granen en volle granen, peulvruchten, hele vruchten, groenten en groene bladgroenten zijn goede bronnen van vezels.
Natrium en kalium
Te veel natrium (Engelse link) en te weinig kalium hebben een direct effect op het verhogen van de bloeddruk. Daarom moet zout worden verminderd of geëlimineerd, net als alle bewerkte voedingsmiddelen die zout bevatten. Tegelijkertijd moet bij een tekort de consumptie van kaliumhoudend fruit en groenten worden verhoogd.
Andere aanbevelingen
Verloskundigen en voedingsdeskundigen zijn verantwoordelijk voor het onder controle houden van hypertensie bij zwangere vrouwen. De vastgestelde voedingsaanbevelingen voor vitamine D, calcium, selenium, natrium, kalium, omega 3, vezels en foliumzuur moeten worden gecombineerd met andere preventieve strategieën. Bijvoorbeeld het vaststellen van een screeningsbeleid en het aangeven van farmacologische middelen door de behandelend arts.
Omdat natrium een belangrijk mineraal is bij hypertensie, is het belangrijk om voedingsmiddelen die te veel van dit mineraal bevatten uit te sluiten. Bijvoorbeeld bewerkte voedingsmiddelen, ingeblikte voedingsmiddelen, gerijpte kazen, bakkerijproducten, vleesproducten en alle andere voedingsmiddelen die door de gezondheidsprofessional worden bepaald.
Een manier om een gezonde zwangerschap te hebben, is om vanaf het begin gevarieerde en evenwichtige voeding te gebruiken. Magere eiwitten, volle granen, peulvruchten, omega-3 vetten, fruit en minimaal bewerkte verse groenten moeten overheersen.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Arvizu, M., Afeiche, M. C., Hansen, S., Halldorsson, T. F., Olsen, S. F., & Chavarro, J. E. (2019). Fat intake during pregnancy and risk of preeclampsia: a prospective cohort study in Denmark. European journal of clinical nutrition, 73(7), 1040–1048. https://doi.org/10.1038/s41430-018-0290-z
- Cheteu Wabo, T. M., Wu, X., Sun, C., Boah, M., Ngo Nkondjock, V. R., Kosgey Cheruiyot, J., Amporfro Adjei, D., & Shah, I. (2022). Association of dietary calcium, magnesium, sodium, and potassium intake and hypertension: a study on an 8-year dietary intake data from the National Health and Nutrition Examination Survey. Nutrition research and practice, 16(1), 74–93. https://doi.org/10.4162/nrp.2022.16.1.74
- Kinshella, M.-L., Omar, S., Scherbinsky, K., Vidler, M., Magee, L., von Dadelszen, P., Moore, S., et al. (2021). Effects of Maternal Nutritional Supplements and Dietary Interventions on Placental Complications: An Umbrella Review, Meta-Analysis and Evidence Map. Nutrients, 13(2), 472. MDPI AG. Retrieved from http://dx.doi.org/10.3390/nu13020472
- Mardali, F., Fatahi, S., Alinaghizadeh, M., Kord Varkaneh, H., Sohouli, M. H., Shidfar, F., & Găman, M. A. (2021). Association between abnormal maternal serum levels of vitamin B12 and preeclampsia: a systematic review and meta-analysis. Nutrition reviews, 79(5), 518–528. https://doi.org/10.1093/nutrit/nuaa096
- Organización Mundial de la Salud. OMS. Hipertensión. Disponible en: https://www.who.int/es/health-topics/hypertension#tab=tab_1
- Qiu, C., Coughlin, K. B., Frederick, I. O., Sorensen, T. K., & Williams, M. A. (2008). Dietary fiber intake in early pregnancy and risk of subsequent preeclampsia. American journal of hypertension, 21(8), 903–909. https://doi.org/10.1038/ajh.2008.209
- Roberts, J. M., & Bell, M. J. (2013). If we know so much about preeclampsia, why haven’t we cured the disease?. Journal of reproductive immunology, 99(1-2), 1–9. https://doi.org/10.1016/j.jri.2013.05.003
- Senevirathne, M., & Kim, S. K. (2012). Development of bioactive peptides from fish proteins and their health promoting ability. Advances in food and nutrition research, 65, 235–248. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-416003-3.00015-9
- Singh, D. K., Sinha, N., Bera, O. P., Saleem, S. M., Tripathi, S., Shikha, D., Goyal, M., & Bhattacharya, S. (2021). Effects of diet on hypertensive disorders during pregnancy: A cross-sectional study from a teaching hospital. Journal of family medicine and primary care, 10(9), 3268–3272. https://doi.org/10.4103/jfmpc.jfmpc_96_21.
- Tabesh, M., Salehi-Abargouei, A., Tabesh, M., & Esmaillzadeh, A. (2013). Maternal vitamin D status and risk of pre-eclampsia: a systematic review and meta-analysis. The Journal of clinical endocrinology and metabolism, 98(8), 3165–3173. https://doi.org/10.1210/jc.2013-1257
- Villa-Etchegoyen, C., Lombarte, M., Matamoros, N., Belizán, J. M., & Cormick, G. (2019). Mechanisms involved in the relationship between low calcium intake and high blood pressure. Nutrients, 11(5), 1112.
- Winther, K. H., Rayman, M. P., Bonnema, S. J., & Hegedüs, L. (2020). Selenium in thyroid disorders – essential knowledge for clinicians. Nature reviews. Endocrinology, 16(3), 165–176. https://doi.org/10.1038/s41574-019-0311-6