Emoties in de klas: wat je moet weten

Iedereen heeft gevoelens en emoties, ook kinderen. Het is belangrijk om na te denken over hoe je in de klas met emoties om kunt gaan.

Geschreven en geverifieerd door de pedagoog María Matilde.

Laatste update: 22 december, 2022

Veel mensen hebben geschreven en gesproken over de noodzaak om met emoties in de klas om te gaan. Het is echt belangrijk dat emoties en gevoelens op alle leeftijden en niveaus deel uitmaken van het leerprogramma. Het doel is dat leerlingen sterke emotionele intelligentie ontwikkelen.

Wat weten we over emoties en gevoelens?

Emoties zijn psychofysiologische reacties die het lichaam maakt als reactie op situaties, mensen of objecten in een omgeving. Daarom staan emoties voor een aanpassingsmethode die elke persoon heeft. Op fysiologisch niveau hebben mensen een andere emotionele reactie dan andere biologische systemen, zoals gezichtsuitdrukkingen, spieren of endocriene systemen.

Gevoelens daarentegen verwijzen naar zowel een gemoedstoestand als een concept van emotie. Gevoelens zijn het resultaat van emoties en kunnen langer duren en kan je in woorden uitdrukken. Het verschil tussen emoties en gevoelens heeft dus te maken met intensiteit en duur. Emoties zijn over het algemeen korter en intenser.

Verdriet, vreugde, woede, angst of nostalgie zijn allemaal reacties en daarom emoties die je kunt voelen. Het zijn bijna automatische reacties op verandering, een situatie, een persoon of een object. Als deze emoties na verloop van tijd aanhouden, kunnen ze vervolgens in gevoelens veranderen.

Waarom moeten we werken aan emoties in de klas?

Het werken aan emoties in de klas is essentieel voor een goede ontwikkeling en vorming van de persoonlijkheid van kinderen en pubers. Het is belangrijk dat zij hun emoties en die van anderen leren herkennen, maar ook over hun emoties leren praten en ermee omgaan.

Het beheersen van angst, stress, depressie en frustratie is mogelijk als kinderen van jongs af aan leren omgaan met hun emoties. Sterker nog, een beter gevoel van eigenwaarde, betere relaties met anderen en het bereiken van persoonlijke doelen zijn allemaal nauw verbonden met emotioneel beheer. Emotioneel beheer betekent dat de persoon in staat is zijn emoties te beheersen wanneer dat nodig is.

Een emotionele ontwikkeling is een belangrijke reden waarom leerlingen in de klas aan emoties zouden moeten werken. Dit zijn de doelen van dit soort werk:

• Als eerste, het kennen, herkennen, begrijpen en beschrijven van hun emoties en die van anderen.
• Strategieën leren en vaardigheden ontwikkelen om negatieve emoties onder controle te houden en ook positieve emoties te genereren.
• Het vermijden en voorkomen van negatieve of schadelijke gevolgen van negatieve emoties.
• Een positieve en optimistische houding ten opzichte van het leven ontwikkelen.
• Tot slot, je bewust worden van de voordelen van positieve emoties.

Hoe werk je aan emoties in de klas?

Opvoeders moeten leerzame activiteiten plannen die helpen bij het werken aan emoties in de klas. Het doel hiervan is om kinderen en pubers manieren te leren ontwikkelen voor het omgaan met hun emoties. Om de emotionele intelligentie bij studenten geleidelijk te ontwikkelen, is het belangrijk om te werken aan empathie en de ontwikkeling van een proactieve houding en assertiviteit.

Daarnaast is het belangrijk dat leerlingen werken aan emoties in de klas als inhoud op zich, maar ook als ze aan de pas komen. Emoties zijn in principe een manier om je aan verschillende omgevingen en activiteiten aan te passen. Als gevolg hiervan kunnen ze tijdens elk moment van elk schoolvak naar boven komen.

Activiteiten om in de klas en thuis aan emoties te werken

Ten slotte geven we je een aantal momenten waarop leerkrachten en ouders samen met hun leerlingen en kinderen aan emoties kunnen werken:

1. Kringgesprekken op school. Gezien de mogelijkheid tot gesprek en dialoog, is dit een goede tijd voor leerkrachten om met kinderen aan emoties te werken. Dit kan bijvoorbeeld zo simpel zijn als vragen wat ze de dag ervoor thuis hebben gedaan. Praten met kinderen over hoe ze zich voelden, hoe ze zich momenteel voelen en waarom ze zich zo voelen, is voor hen de eerste stap om hun emoties te leren begrijpen.
2. Lezen. Het vertellen of voorlezen van verhalen is een ideale manier om aan emoties te werken, omdat kinderen zich de ervaringen van de personages kunnen inbeelden. Vervolgens kun je bespreken wat de personages voelen en ervaren, waardoor kinderen de emoties kunnen leren herkennen en benoemen.
3. Problematische situaties. Dit is een geschiktere activiteit voor tieners. In het geval van een problematische situatie bespreek je de emoties die op het spel staan. Je leert begrijpen waarom en analyseert de opties en strategieën om vervolgens de emoties te wijzigen, accepteren of beheren. Sommige situaties kunnen bijvoorbeeld ruzie met ouders zijn, het verlies van een dierbare of het niet kunnen bereiken van een persoonlijk doel.
4. Tekenen. Tekenen is ook een goede manier voor kinderen om hun emoties uit te drukken, te definiëren en naar buiten te brengen. In feite zijn tekenen en schilderen een uitstekende strategie om na te denken en te praten over wat we voelen en om meer te leren over onze emoties terwijl we het doen.