Afwezigheid van de vader: de gevolgen voor kinderen

In onze huidige moderne maatschappij is het normaal dat kinderen opgroeien zonder vader. Wist jij echter dat de afwezigheid van de vader negatieve gevolgen heeft op de lichamelijke en emotionele ontwikkeling van een kind?

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog María Alejandra Castro Arbeláez.

Laatste update: 20 oktober, 2018

Vandaag de dag zijn er veel kinderen die opgroeien zonder hun vader in de buurt. Er zijn talrijke factoren die kunnen leiden tot de verlating door of afwezigheid van de vader.

Een ding is echter waar: kinderen lijden bijna altijd onder de gevolgen van het opgroeien zonder vader. 

De gevolgen voor kinderen die opgroeien zonder vader

Als een kind in de steek wordt gelaten door zijn vader, kan hij opgroeien met bepaalde problemen. Sommige van die problemen hebben we hieronder beschreven.

Lage eigenwaarde

Schoolgaande kinderen die opgroeien zonder een van hun ouders missen vaak zelfvertrouwen. Dit is de periode waarin ze zich bewust worden van de vaderfiguur en zijn afwezigheid. Ze zijn echter nog niet rijp genoeg om de reden te begrijpen achter deze moeilijke realiteit.

Het is ook in deze periode dat kinderen onbewust een vaderfiguur zoeken in andere personen. Dit kan een grootvader, een oom of andere belangrijke persoon zijn in hun leven.

Gedragsproblemen

Het komt vaak voor dat een kind dat opgroeit in afwezigheid van de vader rebels gedrag vertoont. Het kind is ongehoorzaam en heeft het moeilijk om met klasgenootjes en leraren om te gaan. Hij kan ook emotioneel uit evenwicht zijn.

Slechte schoolprestaties

Het gebrek aan aandacht van de vader voor het kind heeft zo’n grote impact dat het de prestaties op school beïnvloedt. Het kind heeft vaak moeite met zich te concentreren, en heeft geen zin in huiswerk. Het ontbreekt het kind volledig aan motivatie. 

Gebrek aan identiteit

Kinderen ontwikkelen zich zowel lichamelijk als emotioneel in hun eigen familiekring. Als echter één van de ouders afwezig is, zal het kind moeite hebben om zich te hechten aan de andere gezinsleden. Ook zal hij zich niet veilig voelen. 

Het is dan moeilijk voor het kind om bepaalde vaardigheden te verwerven en relaties binnen de gemeenschap te onderhouden.

Andere problemen die een kind ervaart bij afwezigheid van de vader zijn onder andere:

• angst
• woede
• schuldgevoelens

Bovendien kan het kind last hebben van:

• verlatingsangst
• vereenzaming
• depressie

Het kind kan moeilijkheden hebben met het omgaan met stressvolle situaties. Daardoor voelt hij zich vaak overweldigt door gevoelens van eenzaamheid en verlating.

De conflicten waarmee een kind omgaat dat in de steek gelaten is door de vader kan een leven lang duren. 

Dit zorgt vervolgens voor een vicieuze cirkel – veel kinderen die opgroeien met één ouder laten ook hun eigen kinderen in de steek. Ze zijn eveneens ook vatbaarder voor drugsmisbruik of verslaving aan andere schadelijke stoffen van jongs af aan.

Zijn kinderen die opgroeien zonder vader verschillend van andere kinderen?

Ieder geval is uniek, maar over het algemeen zijn kinderen die opgroeien met beide ouders stabieler. Ze doen het doorgaans beter dan kinderen die niet de kans kregen om op te groeien met een vader.

Er zijn natuurlijk moeders die hun kinderen alleen opvoeden en hun kinderen alles geven wat ze nodig hebben.  Deze kinderen zijn in staat zich normaal te ontwikkelen en perfect te functioneren in de maatschappij.

Wat is de reden achter de afwezigheid van de vader?

De reden waarom een vader niet in de buurt van zijn kinderen is, is verschillend in elk gezin. In sommige gevallen heeft het soms te maken met het overlijden van de ouder.

Het kan ook te wijten zijn aan zaken zoals:

• ziekte
• scheiding
• werk

Een ander frequent probleem is de afwezigheid van de vader vanwege van drugsgebruik.

Daarnaast kunnen zelfs moeders of vaders die hun kinderen opvoeden ook emotioneel afwezig zijn. Hoewel ze lichamelijk aanwezig zijn, vervullen ze niet hun rol als begeleider. Ze bieden geen stabiliteit en veiligheid aan hun kinderen.

Dit omvat ook vaak ouders in die zeer vroeg gaan werken en erg laat thuiskomen ‘s avonds. De ouders zijn zich niet bewust van de emotionele schade die ze hiermee kunnen veroorzaken in het leven van hun kinderen.

Ze dragen niet bij aan de verscheidene ontwikkelingsfasen van hun kinderen. De band met de kinderen wordt niet versterkt en ze voelen zich niet geliefd.

Hoe voorkom je verlatingsangst bij kinderen

Ervoor zorgen dat een kind niet lijdt onder de afwezigheid van de vader is moeilijk, maar niet onmogelijk. Het kind heeft steun nodig van de rest van zijn familie. Familieleden moeten samen een veilige en geborgen omgeving creëren waar het kind gewaardeerd wordt.

Een vader kan natuurlijk nooit worden gevangen, maar het kind kan een vaderfiguur vinden om hem te vertegenwoordigen. 

Dit kan een grootvader, oom, leraar of andere volwassene zijn die een goede band heeft met de familie en het kind. Op die manier zal het kind geen verlatingsangst voelen en een gezonde eigenwaarde ontwikkelen.

De gevolgen van het opgroeien met slechts één ouder in de buurt kan verwoestend zijn voor een kind. Het is daarom van uiterst belang om het kind gevoelens van verlating en frustratie te besparen.