Strabismus: Oorzaken, diagnose en behandeling

Wanneer er een gebrek aan coördinatie is tussen de ogen van een kind, staat deze aandoening bekend als strabismus of scheelzien. Hoewel het probleem niet als ernstig wordt beschouwd, moeten kinderen worden behandeld om grotere risico's te vermijden.

Strabismus of scheelzien is een afwijking die het gezichtsvermogen aantast en het gevolg is van een gebrek aan coördinatie tussen de ogen. Vroege opsporing is belangrijk om zo snel mogelijk met de behandeling te beginnen. Het grootste risico om de behandeling uit te stellen is namelijk dat een kind het gezichtsvermogen in het afwijkende oog kan verliezen.

Bij baby’s of kinderen is strabismus een van de meest voorkomende optische aandoeningen. Ongeveer 4% van de kinderen onder de 9 jaar heeft een afwijkend oog. De ernstigste gevolgen hebben te maken met een verminderde hersenontwikkeling, leren en kennis en verlies van gezichtsvermogen.

Wat is stabismus bij kinderen?

Technisch gezien is strabismus het gevolg van het slecht functioneren van de binoculaire functies. Het gebruik van zicht heeft twee functies, de ene is binoculair en de andere monoculair. Beide functies ontwikkelen zich vanaf de geboorte en blijven zich ontwikkelen totdat een kind acht of negen jaar oud is.

Bij strabismus is de binoculaire functie beschadigd, wat betekent dat beide ogen niet op hetzelfde object kunnen scherpstellen. Hierdoor bereikt informatie op een verwarrende manier de hersenen.

De reactie van het centrale zenuworgaan is het negeren van beelden die minder scherp zijn. Op deze manier lost het lichaam dubbelzien of diplopie op en vermijdt het.

Toch blijft het oog dat niet goed is uitgelijnd, beelden naar de hersenen sturen. Echter, en als gevolg van zijn tevergeefs aandringen, is het waarschijnlijk dat het oog uiteindelijk ‘lui’ zal worden en onherstelbaar verlies van gezichtsvermogen zal ontwikkelen.

Oorzaken van strabismus bij kinderen

Onder de meest voorkomende oogheelkundige oorzaken kunnen we het volgende noemen:

• Een defect van optische zenuwcontrole.
• Retractieve defecten zoals verziendheid.

Andere oorzaken van een lui oog bij kinderen zijn onder andere:

• Een instorting van het zenuwstelsel als gevolg van bepaalde ziekten, hoge koorts of een situatie met hoge stress.
• Tegelijkertijd kan strabismus bij kinderen optreden als gevolg van andere aandoeningen, zoals hersenverlamming of hydrocefalie.
• Complicaties zoals vroeggeboorte kunnen ook tot strabismus leiden. Tegelijkertijd zijn kinderen met het syndroom van Down ook vatbaar voor strabismus.
• Het is ook belangrijk om te vermelden dat er een zekere genetische aanleg is als het gaat om strabismus.

Soorten strabismus

De symptomen van deze functionele afwijking treden meestal op in de kindertijd. Het is echter belangrijk om te weten dat strabismus ook op volwassen leeftijd kan ontstaan. Niet alle gevallen van strabismus zijn hetzelfde.

• Eenzijdige strabismus en afwisselende strabismus. In het eerste geval monopoliseert het fixatieoog het gezichtsveld. Bij de tweede variant sturen beide ogen om de beurt berichten naar de hersenen, wat een homogene ontwikkeling van beide ogen mogelijk maakt.
• Onderbroken strabismus. Dit gebeurt alleen onder bepaalde omstandigheden (ziekte, stress). Het kan ook alleen verschijnen als een object zich op een bepaalde afstand bevindt (dichtbij, gemiddeld, ver).

Volgens de richting van het afwijkende oog

• Extotropie of divergente strabismus: Buitenwaartse of afwijkende uitlijning, waarbij de oogbal naar buiten wijst.
• Endotropie of convergente strabismus: Binnenwaartse of convergente afwijking, waarbij de oogbal naar binnen wijst. Dit is het meest voorkomende type strabismus.
• Hyperotropie en hipotropie: wanneer de oogbollen omhoog of omlaag wijzen.

Diagnose van strabismus bij kinderen

Scheelzien bij kinderen is moeilijk te voorkomen. Vroege detectie en behandeling kunnen echter betekenen dat de ongemakken en gevolgen van strabismus worden voorkomen, en zelfs dat de storing ongedaan wordt gemaakt. Het oogonderzoek dat op 3-jarige leeftijd wordt aanbevolen, is dus fundamenteel voor kinderen met dit probleem.

Als een kinderarts een afwijking in de ogen van je kind opmerkt, dan moet je onmiddellijk een oogarts raadplegen. Als er een familiegeschiedenis van strabismus bestaat, dan moet je je kind vóór de leeftijd van 3 jaar door een oogarts laten onderzoeken.

Behandeling van strabisme bij kinderen

De behandeling varieert afhankelijk van de toestand waarin de ogen zich bevinden en de mate van afwijking. Het doel zal zijn om het binoculaire zicht te herstellen. Afhankelijk van het geval kan de behandeling dan variëren van een bril op sterkte tot een operatie. Artsen kunnen ook pleisters gebruiken om het zwakkere oog te versterken.

De behandeling die wordt toegepast bij accommoderende strabismus staat bekend als optische correctie. Hier is het dan gebruikelijk dat patiënten een bril of contactlenzen gebruiken. In het geval van visuele therapie gebruiken artsen oefeningen en voornamelijk pleisters.

In sommige gevallen is een operatie echter vereist. De chirurg maakt dan een kleine incisie in het weefsel dat het oog bedekt om de spier te bereiken.

Afhankelijk van elk geval moet de chirurg de spieren in één of beide ogen verplaatsen. De procedure is relatief eenvoudig en kinderen kunnen als snel weer probleemloos spelen.