Wat is de therapeutische alliantie bij kinderen en adolescenten?
“Ken alle theorieën, beheers alle technieken, maar als je een menselijke ziel aanraakt, wees dan gewoon een andere menselijke ziel.” Deze beroemde zin, uitgesproken door Carl Gustav Jung, is de perfecte definitie en de gunstige roep om aandacht voor de ‘therapeutische alliantie’.
Dit is de vertrouwensrelatie die wordt gesmeed waardoor de patiënt zijn therapeut vertrouwt, zich voor hem kan openstellen en bereid is om met hem samen te werken. Maar bestaat de therapeutische alliantie ook bij kinderen en adolescenten? En hoe wordt die in dit geval opgebouwd?
Het kan aanvoelen als een ‘band met de professional’. Als ouder is een van je grootste zorgen ongetwijfeld: “Zal mijn kind zich op zijn gemak voelen tijdens de therapiesessies?” De waarheid is dat er verschillende technieken en strategieën zijn om dit te bereiken in kinder- en jeugdpsychotherapie.
Wat is de therapeutische alliantie?
Het is een wederzijds partnerschap waarin beide deelnemers samenwerken om therapeutische doelen en het emotionele welzijn van de patiënt te bereiken. De bedoeling is om een veilige, empathische en niet-oordelende omgeving te creëren waarin de patiënt zich op zijn gemak voelt om zijn gedachten, gevoelens en ervaringen te delen. De drie belangrijkste doelstellingen zijn:
- Het bereiken van een positieve therapeut-patiëntverbinding. Dit wordt bereikt wanneer de therapeut een houding aanneemt van onvoorwaardelijke acceptatie en absoluut respect voor de ervaringen van de patiënt.
- Overeenstemming bereiken over doelen. Beide mensen moeten het eens zijn over de doelen die ze willen bereiken en daar samen naartoe werken.
- Overeenstemming bereiken over taken. Het is ook belangrijk dat beiden het eens zijn over de uit te voeren technieken, taken of oefeningen en dat er geen twijfel bestaat.
Om al het bovenstaande te bereiken worden psychologen en therapeuten getraind in een reeks technieken zoals actief luisteren, empathie, flexibiliteit en communicatiestrategieën. Dit levert geweldige resultaten op, want het is gebleken dat de therapeutische alliantie de bepalende factor kan zijn voor het succes van een therapie.
Contact maken met kinderen en adolescenten is echter niet hetzelfde als contact maken met volwassenen. Daarom moeten mensen die met kinderen en adolescenten werken hun procedures aanpassen. Als ouder kan het geruststellend zijn om dit te weten, omdat je er dan zeker van kunt zijn dat de professional weet hoe hij je kind moet aanspreken en hoe hij een leeftijds-adequate band met hem of haar kan opbouwen.
De therapeutische alliantie bij kinderen en adolescenten
Dit type populatie heeft andere kenmerken dan volwassenen en brengt daarom ook een reeks uitdagingen met zich mee. Om een therapeutische alliantie bij kinderen en adolescenten tot stand te brengen, moet daarom aan een reeks speciale vereisten worden voldaan.
Opleiding in kinder- en jeugdpsychologie
Als je besluit om met je kind naar een psycholoog te gaan, moet je weten dat deze professional een specifieke opleiding in ontwikkelingspsychologie heeft gevolgd. Met andere woorden, ze hebben een grondige kennis van de belangrijkste ontwikkelingsfasen en hun processen.
Hierdoor kunnen ze het gedrag van het kind begrijpen, weten ze welke hulpmiddelen ze moeten gebruiken en, bovenal, kunnen ze een goede therapeutische alliantie met hen aangaan.
Motivatie
Het is belangrijk om te begrijpen dat kinderen en adolescenten meestal niet uit vrije wil naar psychologische consulten komen , maar dat het de verantwoordelijke volwassenen zijn die deze beslissing voor hen nemen.
Daarom begrijpt je kind in het begin misschien niet goed wat het daar doet, wat er gaat gebeuren of wat het doel of het nut van therapie is. Ze kunnen angst of afwijzing voelen of niet erg bereid zijn om mee te werken. De professional die met kinderen werkt, begrijpt deze situatie echter en neemt de juiste maatregelen om hen op de juiste manier te benaderen en te motiveren.
Communicatie
Een ander kenmerkend element in deze gevallen, vooral bij jongere kinderen, is communicatie. Kinderen hebben misschien niet hetzelfde verbale repertoire of dezelfde cognitieve capaciteit als een volwassene om over hun gedachten of emoties na te denken en te weten hoe ze die moeten overbrengen.
Gelukkig weet een kinderpsycholoog hoe je in elke ontwikkelingsfase moet communiceren en kent hij alternatieve middelen voor verbale taal waarmee je kind zich kan uiten en begrijpen.
Communicatie met ouders
Een laatste fundamenteel punt verwijst naar het feit dat kinderen en adolescenten afhankelijke wezens zijn. Het zijn hun ouders die verantwoordelijk voor hen zijn en daarom moeten zij geïnformeerd worden en beslissingen nemen.
In dit opzicht zal de professional waar je naartoe gaat weten hoe hij of zij met jou en je partner om moet gaan, het gezinssysteem als geheel begrijpen en je aanmoedigen om deel te nemen aan het proces van je kind als dat nodig is.
Strategieën om een therapeutische alliantie te creëren
Al het bovenstaande in gedachten houdend, en volgens een artikel gepubliceerd in de Revista Chilena de Psiquiatría y Neurología de la Infancia y Adolescencia (Spaanse link), zijn er bepaalde strategieën en gedragingen die de therapeut gewoonlijk volgt om deze band te creëren:
- Een speelse houding aanhouden tijdens het proces en leeftijdsgerichte strategieën gebruiken. Bij jongere kinderen is het bijvoorbeeld heel nuttig om verhalen, dans of spel te gebruiken als beoordelings- en interventie-instrumenten(Bernal & Silva, 2014 – Spaanse link).
- Hoop en motivatie aanmoedigen.
- Een emotionele band creëren met het kind of de jongere.
- Gemeenschappelijke interesses vinden.
- Een taalgebruik hanteren dat is aangepast aan de leeftijd van het kind.
- Vermijden om beloftes te breken.
- Geen druk uitoefenen op het kind om te praten als het iets niet wil doen.
Het belang van de therapeutische alliantie in de therapie van kinderen en adolescenten
Kortom, om een goed therapeutisch proces met kinderen en adolescenten uit te voeren, is het essentieel om een adequate therapeutische alliantie met hen aan te gaan. Deze is gebaseerd op emotionele verbondenheid, medeplichtigheid en vertrouwen, waardoor het kind zich kan openstellen om zijn innerlijke wereld te uiten en kan meewerken aan het bereiken van de voorgestelde doelen.
Zoals we hebben gezien, is het echter cruciaal dat de professional is opgeleid in kinder- en jeugdpsychologie en een grondige kennis heeft van de groeifasen en een duidelijke roeping op dit gebied.
Dit zijn aspecten waar je naar moet kijken bij het selecteren van de juiste professional om je kind te begeleiden. Als ze een goede band kunnen opbouwen, is de kans op succes van de interventie veel groter.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Bernal, Á., & Silva, T. (2014). Juego, danza y música en psicoterapia infantil. Praxis Pedagógica, 14(15), 255-265.
- Corbella, S., & Botella, L. (2003). La alianza terapéutica: historia, investigación y evaluación. Anales de Psicología/Annals of Psychology, 19(2), 205-221. https://revistas.um.es/analesps/article/view/27671
- Herrero, L. E. (2018). Alianza terapéutica en psicoterapia infantil. Propuesta de una escala de
evaluación. [Tesis de pregrado]. Repositorio Institucional – Universidad Pontificia
Comillas. https://repositorio.comillas.edu/rest/bitstreams/141369/retrieve - Lambert, M. J., & Barley, D. E. (2001). Research summary on the therapeutic relationship and psychotherapy outcome. Psychotherapy: Theory, research, practice, training, 38(4), 357.
- Vargas Gallegos, B., Gumucio Dobbs, F., & González Guevara, C. (2015). Efectividad en intervenciones terapéuticas con niños y adolescentes: Factores asociados a la Persona del Terapeuta y la Alianza Terapéutica. Rev. chil. psiquiatr. neurol. infanc. adolesc.(Impr.), 10-17.