De overlevingsstrijd van sperma: een gevecht op leven en dood
De overlevingsstrijd van sperma begint direct na de zaadlozing. Bijna 200 miljoen zaadcellen racen naar het eitje van de vrouw om het te bevruchten. Hieronder geven we een uiteenzetting over deze fascinerende gebeurtenis.
Hoewel het misschien niet zo lijkt, is bevruchting één van de meest complexe processen in de biologie.
Waarom vindt er een overlevingsstrijd van sperma plaats?
Zaadcellen zijn gedifferentieerde cellen, wat wil zeggen dat elk van hen volledig uniek is. Dit wil ook zeggen dat sperma niet kan regenereren in het vrouwelijke systeem. Daarom vindt er dus een gedwongen overlevingsstrijd van sperma plaats.
Na de zaadlozing vinden er samentrekkingen van de baarmoeder plaats. Samen met het immuunsysteem van de vrouw zorgt dit voor oxidatieve stress die de zaadcellen beschadigen.
Er zijn ook vele andere obstakels die moeten overwonnen worden om een eitje te bevruchten.
Maar hoe ziet deze weg eruit? Wat is er zo eigenaardig aan?
Sperma in de vrouwelijke voortplantingsorganen
Eenmaal in de vagina moet het sperma een afstand van 15 tot 18 centimeter afleggen om de eicel te bereiken.
Als de aanwezigheid van sperma eenmaal is opgemerkt door de vagina, worden bepaalde controlemechanismen in werking gezet.
Gedurende de tijd die het duurt om deze afstand af te leggen, wekt het lichaam van de toekomstige moeder een reactie op.
Deze reactie is ontworpen om de weg van de mannelijke geslachtscellen te sturen wanneer ze de eicel willen bereiken.
De eerste obstakels
De eerste barrière heeft te maken met de vaginale pH van de vrouw. Omdat het een zure oplossing is (pH-waarde rond de 5) sterven sommige zaadcellen.
Een ander obstakel heeft te maken met het immuunsysteem. Omdat het een orgaan is dat in verbinding staat met de buitenwereld, bezit de vagina een antimicrobiële afweer. Deze afweer beïnvloedt de mannelijke geslachtscellen.
Witte bloedcellen sporen de aanwezigheid van lichaamsvreemde cellen op en de fagocyten vernietigen de zaadcellen.
Neutraliserende mechanismen
Om die barrières te doorbreken en door de vagina te gaan, zal het sperma zich beschermen. Bepaalde stoffen worden afgescheiden die de fagocytose remmen.
De pH van sperma is hoger dan de pH van de vagina. Wanneer de twee met elkaar in contact komen wordt de pH geneutraliseerd. Daardoor wordt de vernietiging van de mannelijke geslachtscellen voorkomen.
De baarmoederhals
Dit is de tweede fase in de overlevingsstrijd van sperma. Het sperma moet nu de baarmoederhals passeren. Tegen die tijd zijn de meeste zaadcellen al afgevallen.
Om deze doorgang te vergemakkelijken, scheidt de baarmoederhals een slijm af. Dit slijm, bestaande uit 96% water, maakt het mogelijk voor het sperma om te passeren.
Cervicale holtes
De anatomie van de baarmoederhals bestaat uit holtes. Het sperma kan vast komen te zitten in één van deze holtes. Dit houdt hun voortgang door de baarmoederhals tegen.
Sperma kan tot 5 dagen na de geslachtsdaad overleven. Ze kunnen dus de holtes verlaten en verdergaan met de bevruchting.
Voortgang in de baarmoeder
Voor het sperma de baarmoeder bereikt zal het door het slijm moeten passeren dat de baarmoederhals bekleedt. Indien de eisprong al heeft plaatsgevonden, zal het slijm wateriger zijn. Daardoor is het makkelijker voor het sperma om de baarmoederhals te passeren.
Het sperma kan de baarmoederholte in 10 minuten doorkruisen. Dit is mogelijk omdat de baarmoeder en de eileiders een samentrekking veroorzaken die het sperma naar binnen zuigt. Zodoende wordt de aankomst bij de eicel vergemakkelijkt.
De eileiders
Op dit punt moeten de geslachtscellen door de smalle opening naar de eileiders passeren. Dit is het nauwste onderdeel van de weg.
Om zijn weg te vervolgen naar de eicel, ondergaat het sperma twee veranderingen. Ten eerste, wordt het sperma hyperactief en gaat veel sneller bewegen.
Ten tweede verandert het celmembraan van de zaadcel om door de beschermende laag van de eicel te dringen.
Nabijheid van de oöcyt
Hyperactiviteit is cruciaal voor het sperma om door het membraan te dringen dat de oöcyt omhult. Daarnaast wordt een geleidingssysteem geactiveerd in de eileiders om het sperma naar de eicel te brengen.
Eindstadia
Van de miljoenen zaadcellen die de vagina zijn binnengekomen, zijn er slechts een paar dozijn die het overleven tot aan de eindstadia.
De volgende stap is het het penetreren van de cellen die het eitje beschermen. Als dit doel bereikt is, geeft één van de zaadcellen een enzym vrij. Met dit enzym wordt de eiwitlaag van de eicel afgebroken.
Onmiddellijk zal het eitje samensmelten met de zaadcel en een omhulsel aanbrengen. Daardoor kunnen er geen andere zaadcellen het eitje bevruchten. Dit garandeert de verdere ontwikkeling van het embryo.
Dit is de weg die een zaadcel moet afleggen om de eicel te bevruchten. De overlevingsstrijd van sperma is een gevecht op leven en dood. Slechts één zaadcel van de miljoenen die het probeerden zal het einddoel bereiken.
De rest van de zaadcellen sterven van uitputting, van abnormale morfologie of door het immuunsysteem van de vrouw.