4 Factoren die tot opstandig gedrag bij tieners leiden

Ben je je bewust van de factoren die tot opstandig gedrag bij tieners leiden? Vandaag vertellen we je over 4 ervan, en ook hoe je met het probleem kunt omgaan.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 22 december, 2022

De adolescentie is een stadium die veel ouders vrezen. Deze jongeren, die in de overgang zitten tussen kindertijd en de wereld van de volwassenen, hebben namelijk de reputatie moeilijk, ongehoorzaam en uitdagend te zijn. Het is waar dat de gezinsdynamiek verandert als een kind in de puberteit komt. Als we echter de redenen begrijpen die tot opstandig gedrag bij tieners leiden, zal het veel gemakkelijker zijn deze periode met succes door te komen.

Allereerst is het belangrijk de negatieve connotatie van deze term weg te nemen. Opstandigheid kan, binnen de grenzen, gezond zijn en noodzakelijk voor de goede ontwikkeling van adolescenten. Ze bevinden zich immers in een tijd waarin ze hun identiteit moeten smeden, zich moeten openstellen voor de wereld en sociale druk onder ogen moeten zien. Daarom kan deze eigenschap een zeker voordeel zijn.

Wat brengt een adolescent ertoe opstandig te zijn?

Hoe kunnen we nu vanuit ouderlijk perspectief met deze situatie omgaan? Door de oorsprong en de functie van deze opstandige houding te begrijpen, om het proces op een natuurlijke manier te begeleiden. Hier zijn de belangrijkste redenen die tot opstandig gedrag bij tieners leiden.

Het zoeken naar hun eigen identiteit kan opstandig gedrag bij tieners veroorzaken

Zoals we al gezegd hebben, zoeken jongeren in de adolescentie hun eigen identiteit als individu. Om dat te doen zijn ze geneigd zich tegen het ouderlijk gezag te verzetten. Ze moeten hun meningen, beslissingen en standpunten laten gelden, en dit kan door sommige ouders als rebellie of opstandig gedrag geïnterpreteerd worden. In werkelijkheid is het natuurlijk dat een adolescent steeds meer onafhankelijkheid opeist. Dat hij wil dat er naar hem geluisterd wordt en dat er rekening met hem gehouden wordt. Ze smeden hun eigen persoonlijkheid.

Lichamelijke en psychologische veranderingen

In dit stadium zijn er veel transformaties die voor kinderen moeilijk te assimileren kunnen zijn. Het lichaam verandert en rijpt, de leeftijdsgenotengroep krijgt grote relevantie, academische en persoonlijke eisen nemen toe… Dit alles kan ertoe leiden dat jongeren prikkelbaar of apathisch worden, zich in zichzelf terugtrekken, of gemakkelijker betrokken raken bij conflicten in het gezin.

Bovendien is het hersengebied dat bij impulsbeheersing betrokken is nog niet volledig gerijpt (Spaanse link). Daarom kunnen ze impulsiever handelen, zonder hun woorden af te meten en zonder de gevolgen van hun daden te voorzien.

Opstandig gedrag bij tieners door gebrek aan middelen om emoties te beheersen

Om met het bovenstaande om te gaan, is het van essentieel belang dat je over voldoende persoonlijke middelen en voldoende emotionele intelligentie beschikt. In deze levensfase worden emoties echter met grote intensiteit ervaren en kunnen ze overrompelen. Als een adolescent niet de middelen verworven heeft om ze te beheersen, kan hij agressief worden, overweldigd raken en ongepast reageren.

Onaangepaste gezinsdynamiek

Hoewel de adolescentie zelf een proces is dat tot opstandig gedrag bij tieners kan leiden, speelt de dynamiek thuis een heel belangrijke rol. Een omgeving waarin op een natuurlijke manier naar de jongere geluisterd, gevalideerd en gerespecteerd wordt, zal uitdagend gedrag tot een minimum beperken. Daarentegen zal een opvoedingsstijl die te autoritair en onbuigzaam is de opstandigheid verergeren.

Hetzelfde kan echter gebeuren als ouders te toegeeflijk zijn en geen consequente regels kunnen stellen. In dat geval kan een tiranniek kind ontstaan dat met agressie en gebrek aan respect reageert op pogingen van de ouders om grenzen te stellen.

Hoe om te gaan met opstandige gedrag bij tieners?

Opstandigheid bij pubers moet niet aangevallen of onderdrukt worden, maar begrepen en gekanaliseerd. Daartoe kunnen ouders richtlijnen als de volgende toepassen:

• Onderhoud een open en vloeiende communicatie met je kind. Luister naar ze zonder ze te veroordelen en maak ze ook deelgenoot van je leven. Dit vergroot het wederzijdse vertrouwen. Het laat hen ook weten dat je rekening met hen houdt en schept een relatie van handlangers in plaats van vijanden.
• Sta je puber toe zijn mening te geven, te onderhandelen en aan beslissingen deel te nemen. Opleggen is geen goede strategie; praat in plaats daarvan met hen over de regels en stel ze samen vast. Wees flexibel waar mogelijk en bied meer autonomie naarmate je puber verantwoordelijkheid toont.
• Leer ze met hun emoties om te gaan, hun woede te kalmeren, hun impulsen te beheersen en hun verdriet te beheersen. Ontspanningstechnieken kunnen daarbij heel behulpzaam zijn.
• Wapen je met geduld en verdraagzaamheid. Bedenk dat de adolescentie een ingewikkelde fase is om door te maken en dat je kind ouders met zelfbeheersing nodig heeft. Verlies je humeur niet bij hun uitbarstingen, wees de kalmte in hun storm.

Kortom, het is mogelijk dat je tiener opstandige houdingen vertoont. Dit hoeft echter niet negatief te zijn of jullie goede relatie te ondermijnen. Begrijp hun situatie, wees geduldig, streng en liefdevol. Als je dit proces begeleidt in plaats van tegen je kind te vechten, zal alles goed komen.