Co-ouderschap laten werken, hoe doe je dat?

Co-ouderschap biedt kinderen stabiliteit, consistentie en veiligheid, maar het is een echte uitdaging voor ouders om het te laten werken. Meer informatie.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 18 januari, 2024

Het krijgen van een kind is een levenslange verantwoordelijkheid. En dit staat los van de ontwikkeling van de relatie van het stel. Aan veel huwelijken en emotionele banden komt een einde, maar als er kinderen bij betrokken zijn, behouden ze het recht om door beide ouders te worden verzorgd. Het komt echter voor dat het naleven van dit uitgangspunt betekent dat je tijd moet verdelen, afspraken moet maken en op de juiste manier moet communiceren. Het is niet eenvoudig om co-ouderschap te laten werken.

Tegelijkertijd is het belangrijk om te weten dat dit niet de enige beschikbare optie is. Als ouders bijvoorbeeld uit elkaar zijn gegaan en geen contact meer willen of kunnen hebben, is het mogelijk om te kiezen voor parallel ouderschap (Engelse link). Wanneer het echter mogelijk is, verdient co-ouderschap de voorkeur, omdat het de kinderen meer voordelen biedt. Laten we eens kijken waarom.

Wat is co-ouderschap?

Co-ouderschap wordt uitgeoefend wanneer de twee belangrijkste verzorgers van een kind de taken en lasten in verband met de opvoeding delen. Deze term wordt echter vaak geassocieerd met gedeelde voogdij, en in deze gevallen is het moeilijker om het succesvol te implementeren.

Daarom verstaan we onder gedeelde ouderschap de voogdijovereenkomst die wordt gesloten wanneer twee mensen met een gezamenlijk kind ervoor kiezen om geen romantische relatie te onderhouden. Op deze manier kiezen ze ervoor om hun rol als ouders afzonderlijk uit te oefenen.

Deze vorm van ouderschap past binnen de juridische termen die zijn goedgekeurd in het Verdrag inzake de Rechten (Spaanse link) van het Kind uit 1989. Het probeert de belangen van het kind te waarborgen en houdt rekening met wat in hun belang is. En in dit geval gaat het ook om de twee volwassenen die de ouderlijke taken delen en coördineren.

Basiscomponenten van co-ouderschap

Maar waar bestaat co-ouderschap eigenlijk uit? Volgens een artikel (Engelse link) gepubliceerd in Clinical Child and Family Psychology Review zijn er vier basiscomponenten waar je rekening mee moet houden:

1. Wederzijdse steun. In plaats van elkaar als rivalen te zien of een machtsstrijd te voeren, werken beide ouders als een team. Dat wil zeggen dat ze elkaar steunen en één front vormen als het gaat om de opvoeding van hun kinderen.
2. Overeenkomsten over opvoedingsverschillen en waarden. Ze zijn in staat om te onderhandelen en elkaars standpunten te respecteren om tot afspraken te komen over belangrijke opvoedingskwesties. Op deze manier vinden ze consensus om dezelfde lijn te volgen.
3. Verdeling van het werk van de ouders. De tijd met de kinderen wordt gedeeld, evenals de verschillende taken. Beiden werken samen om de kinderen de best mogelijke omstandigheden te bieden.
4. Goed beheer van gezinsinteracties. De communicatie tussen volwassenen verloopt vloeiend en gezond. Conflicten worden koste wat het kost vermeden, vooral in het bijzijn van de kinderen. Ze delen zelfs enkele speciale momenten, zoals verjaardagen of schoolevenementen.

Waarom hebben kinderen baat bij co-ouderschap?

Voor kinderen kan een scheiding van hun ouders een grote bron van stress zijn. In veel gevallen betekent deze scheiding een verlies aan economische middelen voor de gezinskern en een afname van het contact met een van de ouders. En volgens Cantón en Justicia (2007) verhoogt dit het risico op toekomstige problemen en gedragsproblemen.

Als beide ouders echter consequent handelen, één front vormen en een coöperatieve relatie met elkaar onderhouden, vormen ze een beschermende factor voor kinderen. Dat blijkt uit een artikel (Spaanse link) van de Universiteit van Cantabrië.

Ontdek hoe je co-ouderschap kunt laten werken

Hoewel er sommige gevallen zijn waarin co-ouderschap niet mogelijk is, is het zo veel mogelijk aan te raden om dit model te hanteren. Maar hoe zorg je ervoor dat het voor alle betrokkenen werkt? Hier zijn enkele aanbevelingen en suggesties.

Stel aangepaste verwachtingen op

Beide ouders moeten zich apart voorbereiden op deze overgang en vaststellen wat ze van zichzelf en elkaar verwachten op het gebied van ouderschap. Vervolgens moeten ze deze verwachtingen delen, onderhandelen en tot afspraken komen die beide partijen tevreden stellen.

Zorg voor een goede relatie tussen beide ouders

Het is cruciaal dat beide ouders een hartelijke relatie kunnen onderhouden zonder wrok, beschuldigingen en machtsstrijd. Zo kunnen ze elkaar steunen, gezag delen, assertief communiceren en naast elkaar bestaan wanneer dat nodig is.

Zorg voor een open en soepele communicatie

In het geval van co-ouderschap moet de communicatie tussen ouders plaatsvinden zonder tussenkomst van derden. Daarom is het cruciaal dat ze weten hoe ze de dialoogkanalen altijd open moeten houden. Op deze manier is het de bedoeling om een gemeenschappelijk front te vormen in de opvoeding en het leven van het kind niet zo te verdelen.

Weet hoe je moet onderhandelen en toegeven om co-ouderschap te laten werken

Het is belangrijk om te begrijpen dat wat altijd op de eerste plaats komt, de behoeften van de kinderen en hun welzijn zijn. En dit vereist vaak dat ouders compromissen kunnen sluiten en kunnen onderhandelen. Omdat geen van beide ouders de kinderen alleen opvoedt, moet er een openheid zijn om te luisteren naar de standpunten van de andere ouder en moet er respect en aandacht voor hen zijn. Laten we niet vergeten dat het vermijden van onenigheid een van de sleutels is.

Bied stabiliteit en samenhang

Dit houdt in dat je de kinderen helpt om in beide huizen dezelfde routines en schema’s te volgen en dat je geen abrupte veranderingen in hun leven aanbrengt. Zoals de ANAR Foundation (Spaanse link) stelt, is het positief als beide ouders dicht bij elkaar kunnen wonen. Dit maakt het makkelijker voor de kinderen om contact te houden met hun vrienden en hun dagelijkse routines en voorkomt dat ze veel tijd kwijt zijn aan reizen.

De kinderen zijn de prioriteit

Kortom, co-ouderschap is een zeer gunstige optie voor kinderen, hoewel het voor volwassenen enigszins ingewikkeld kan zijn om het te laten werken. Het vereist grote volwassenheid van de ouders en het aanleren van een reeks vaardigheden, of het nu gaat om communicatieve, assertieve of emotionele vaardigheden. Zonder deze hulpmiddelen is het gemakkelijk om tegenstellingen en conflicten te laten ontstaan.

Voor kinderen is het heel pijnlijk en schadelijk om te zien hoe hun ouders ruzie maken of elkaar verstoten en om te horen hoe een van hun gehechtheidsfiguren kwaad spreekt over de ander. Als je van plan bent om co-ouderschap te laten werken, kan het daarom goed voor je zijn om met een professional te praten. Zij kunnen je helpen om het verdriet van de scheiding te verwerken en strategieën aanreiken om op een gezonde manier met co-ouderschap om te gaan.