5 Sleutels om te weten of je kind je vreest of respecteert

Weet je of je kind je vreest of respecteert? Hun geluk, ontwikkeling en relatie met jou hangen af van het verschil.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 30 september, 2022

Een zekere hiërarchie is altijd nodig geweest voor de opvoeding van kinderen. In het verleden was dat omdat de verhoudingen verticaal waren en dat de manier was om discipline op te leggen. Tegenwoordig, hoewel de familiebanden democratischer zijn, zijn de rollen van ouders en kinderen ook duidelijk onderscheiden. Maar is het je duidelijk of je kind je vreest of respecteert? Eigenlijk zijn deze termen heel verschillend, evenals de gevolgen die eruit voortvloeien.

Respect inspireert, komt voort uit liefde en bewondering, en schept gezonde en stevige banden. Vrees, daarentegen, verlamt of wekt uitdagende, onstabiele, problematische reacties op en veroorzaakt lijden. De lijn die de twee begrippen scheidt is fijn en wazig, daar veel ouders het gevoel hebben dat ze autoritair moeten zijn om door hun kinderen gerespecteerd te worden. Respect wordt echter verdiend, niet opgelegd. Het is een dagelijkse taak die begint als kinderen jong zijn.

Wil je weten of je kind je vreest of respecteert? Kijk dan eens naar de volgende sleutels.

Hoe je kunt weten of je kind je vreest of respecteert?

Om deze vraag te beantwoorden kun je kijken naar de manier waarop je je kinderen behandelt. Luister je naar ze? Behandel je ze met consideratie? Ben je flexibel en empathisch? Het is echter meestal moeilijk om ons eigen falen op te sporen. Daarom is een betere manier om te bepalen wat er aan de hand is, het gedrag van de kinderen zelf te observeren. Ontdek hieronder 5 sleutels om in gedachten te houden om te weten of je kind je vreest of respecteert.

1. De mate van vertrouwen

Dit is zonder twijfel het sleutelpunt dat je kan helpen weten of je kinderen je vrezen of respecteren. Als ze in hun leven voor een dilemma, een conflict, of een twijfelgeval staan, ben jij dan de eerste naar wie ze om raad vragen? Of doen ze er daarentegen alles aan om je in het ongewisse te laten?

In het eerste geval weten deze kinderen dat, zelfs als ze een fout gemaakt hebben, jij in staat bent hen te steunen en te begeleiden. Ze respecteren je als persoon en kijken naar je om raad en leiding. In het tweede geval is het ze duidelijk dat ze alleen maar kritiek en verwijten zullen krijgen. Ze voelen dat het je doel niet is om hen te onderwijzen en te begeleiden bij het leren, maar om hun mislukkingen te bestraffen, zodat ze zullen vermijden je deelgenoot te maken van hun moeilijkheden.

2. Emotionele expressie

Zijn je kinderen in staat hun emoties bij jou te uiten? Voelen ze zich vrij om in jouw bijzijn boos, verdrietig of gefrustreerd te worden? Dit is een teken van respect, een teken dat ze weten dat je hun emoties valideert, hen toestaat te zijn zoals ze zijn, en hen helpt ze te hanteren.

Een kind dat bang is voor zijn ouders zal proberen zichzelf emotioneel te onderdrukken om niet de gevolgen te ondervinden. In autoritaire gezinnen is het uiten van boosheid of onenigheid niet toegestaan, want je moet alleen gehoorzamen zonder te klagen. In deze gevallen wordt verdriet gezien als een teken van zwakte. Als kinderen daarom hun emoties in het bijzijn van hun ouders verbergen, zullen ze hen waarschijnlijk vrezen.

3. De kwaliteit van de band

Zoals we al zeiden, brengt respect warme en aanhankelijke relaties voort op een wederzijdse manier. Als je kinderen je respecteren, is de kans groot dat jullie emotioneel hecht zijn, van elkaars gezelschap genieten, en graag tijd met elkaar doorbrengen. Hoewel er soms conflicten en meningsverschillen ontstaan, is jullie relatie over het algemeen gezond en harmonieus.

Als kinderen daarentegen bang zijn voor hun ouders, ontwikkelen ze een koude of ambivalente houding ten opzichte van hen. Ze kunnen bijvoorbeeld nors, afstandelijk en onverschillig zijn; maar ze kunnen ook wrok en afwijzing jegens hun ouders voelen, ondanks het feit dat ze emotioneel van hen afhankelijk zijn.

4. Kritisch denken

Is je kind in staat huisregels te bespreken, te onderhandelen, of overeenkomsten voor te stellen? Als ze zich op hun gemak voelen om hun mening te geven en je zelfs tegen te spreken, is dat een uitstekend teken dat ze je respecteren.

Het is niet zo dat ze voortdurend je gezag uitdagen of proberen de afgesproken grenzen te overschrijden, maar wel dat ze voelen dat het mogelijk is met je in dialoog te gaan en ook hun standpunt bloot te leggen. Ze weten dat er naar hen geluisterd zal worden en zo kunnen ze kritisch denken ontwikkelen en zich uiten.

Als kinderen bang zijn voor hun ouders, zijn ze geneigd blindelings te gehoorzamen, ook als ze de regels niet begrijpen of het er niet mee eens zijn. Zelfs als ze niets leren van straffen of consequenties, onderwerpen ze zich toch. Waarschijnlijk gaat deze onderwerping op een gegeven moment over in opstandigheid en ontstaat er een uitdagende houding, waarbij ze direct ruzie zoeken of ongehoorzaam zijn.

In dit geval heeft het kind het gevoel dat het thuis niets te zeggen heeft en dat het niet mogelijk is om te dialogeren of tot afspraken te komen. Zo zullen ze waarschijnlijk kiezen voor ofwel onderwerping ofwel rebellie, maar ze zullen er niet aan denken om rustig met hun ouders te onderhandelen (Spaanse link).

5. Autonomie

Om uit te vinden of je kind je vreest of respecteert, kun je ook kijken naar hun mate van autonomie. Nemen ze het initiatief om nieuwe dingen te leren of nieuwe uitdagingen aan te gaan? Als dat zo is, is dat omdat ze zich veilig en zelfverzekerd voelen. Ze weten dat je hun fouten zult begrijpen en hen zult helpen zich te verbeteren. Met dit zelfvertrouwen kunnen ze je vragen ze te helpen met hun huiswerk, je vragen ze een nieuwe kunstzinnige of sportieve vaardigheid te leren, of ze laten zien hoe je een recept bereidt.

Als ouders hun kinderen angst inboezemen, ontwikkelen deze kleintjes een enorme faalangst. Daarom vermijden (Engelse link) ze nieuwe uitdagingen aan te gaan. Ze zullen proberen goede cijfers te halen en aan hun verplichtingen te voldoen, maar worden niet aangemoedigd om iets nieuws te proberen, binnen of buitenshuis. Dit zou betekenen dat ze fouten moeten maken tot ze het leren, maar ze proberen het liever niet uit, uit angst voor de gevolgen.

Weten of je kind je vreest of respecteert helpt je je ouderschap te sturen

Nu je hebt kunnen vaststellen of je kind je vreest of respecteert, is het tijd om beslissingen te nemen. Als je denkt dat je overdreven autoritair bent, is het tijd om wat veranderingen aan te brengen. Een kind dat in angst opgroeit slaagt er niet in zijn volle potentieel te ontwikkelen, raakt gewend aan angst, gehoorzaamheid en afhankelijkheid van anderen, mist zelfvertrouwen en koestert vaak pijn en wrok jegens zijn ouders.

Om deze realiteit te veranderen, begin je met empathischer, flexibeler en liefdevoller te zijn in je opvoeding. Luister naar je kind en sta het toe te falen, beslissingen te nemen en zich te uiten. Dit doet niets af aan je gezag; integendeel, het zal je een beter rolmodel voor je kind maken.