Hoe te reageren op een veeleisend kind

Geconfronteerd met het gedrag van een veeleisend kind, moet geduld worden aangemoedigd om duidelijke grenzen te stellen en hun opvoeding te evalueren.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Maria Fátima Seppi Vinuales.

Laatste update: 09 maart, 2024

In dit artikel helpen we ouders begrijpen hoe ze met een veeleisend kind moeten omgaan. Maar laten we eerst eens nadenken over het volgende scenario; Een zoon vraagt zijn vader om chocolademelk. De volwassene maakt het voor hem klaar, maar wanneer het op tafel komt, zegt het kind dat het niet is zoals hij het graag heeft. Dan antwoordt de ouder dat er warme melk, chocolade en een lepel suiker in de beker zit, dus hij ziet niet waar hij de fout in is gegaan. Vervolgens vraagt hij het aan de jongen, waarop deze antwoordt dat zijn vader de chocolade niet heeft opgeklopt voordat hij de melk erin deed en dat hij het niet in zijn groene beker heeft gedaan.

Hoe gaat de situatie verder? Er zijn mensen die zullen zeggen dat het een kwestie van smaak van het kind is en dat er niets mis mee is om hem de opgeklopte melk in zijn groene beker te geven. In zekere zin zit daar iets in. Maar zouden deze kortetermijnmaatregelen ook ander gedrag kunnen aanleren? Zonder het te beseffen, moedigen we het kind misschien aan om heel veeleisend te zijn. Laten we hieronder eens kijken wat het is en wat we eraan kunnen doen.

Kenmerken van een veeleisend kind

Hier is een lijst met enkele signalen die erop kunnen wijzen dat we te maken hebben met een veeleisend kind:

• Ze willen alles en ze willen het nu.
• Er is meestal een lage tolerantie voor frustratie. Als ze niet krijgen wat ze willen of als dingen niet gaan zoals zij willen, kunnen ze boos worden.
• Ze kunnen star zijn over hoe ze dingen willen krijgen. Als ze bijvoorbeeld iets willen, dan willen ze precies dat en niet iets anders, of ze willen het op een bepaalde manier.
• Ze kunnen behoorlijk kritisch zijn over het gedrag van anderen.
• Ze zijn nooit tevreden.

Hoe begeleid je een veeleisend kind?

Veeleisend zijn is geen negatieve eigenschap, want het is een uitnodiging om te verbeteren en te groeien. Als het echter overgaat in uiterst veeleisend, is dat meestal negatief, zowel voor je eigen welzijn als in relaties met anderen. Daarom kun je, als je een (veeleisend) kind opvoedt, enkele van de volgende strategieën toepassen:

• Leer het verschil tussen verzoeken en eisen. Een verzoek laat altijd de deur open voor mensen om aan onze vraag te voldoen, maar ook om dat niet te doen. Het impliceert respect en aandacht voor de ander. Een eis zet anderen echter in een hoek. Het verschil is zelfs merkbaar in de manier waarop het wordt geformuleerd en de toon waarop het wordt gezegd.
• Leer ze hoe ze verzoeken moeten formuleren. In relatie tot het vorige punt is het mogelijk om kinderen te leren hoe ze verzoeken moeten doen. Dit houdt ook in dat je ze begeleidt bij het ontwikkelen van sociale vaardigheden en empathie.
• Grenzen stellen. Grenzen geven aan dat niet alles altijd of wanneer je maar wilt kan. Het is belangrijk dat kinderen leren om aan derden te denken en zich niet alleen te laten meeslepen door wat zij willen. Grenzen stellen helpt ook om zelfbeheersing te ontwikkelen.
• Moedig een houding van dankbaarheid aan. We moeten ze de waarde van dingen leren en de moeite die het kost om ze te krijgen.
• Leer geduld. In het begin kan het concept erg abstract voor ze lijken, dus is het belangrijk om het met voorbeelden te ondersteunen.
• Maak afspraken. Afspraken werken heel goed om angst te reguleren en niet alles meteen toe te staan. Het is mogelijk om alternatieven te bedenken, zoals toestaan dat ze koekjes eten als ze klaar zijn met een bepaalde taak.
• Laat ze hard werken om te krijgen wat ze willen. We moeten ze helpen om haalbare doelen voor ze te stellen, maar het is belangrijk dat ze van jongs af aan de waarde van inspanning leren.

Wat moeten we vermijden als we geconfronteerd worden met een veeleisend kind

Soms realiseren we ons niet dat het ons eigen gedrag is dat het gedrag van het kind versterkt. Hier zijn enkele situaties die we moeten vermijden:

• Het is niet mogelijk om aan al hun verzoeken toe te geven, zelfs niet als er een driftbui is. In elk geval moet je altijd proberen het conflict op te lossen door emoties te beheersen. We kunnen het kind bijvoorbeeld uitnodigen om zich te uiten en uit te leggen waarom het zoiets wel of niet wil. Maar onze algemene reactie kan niet altijd een simpel “ja” zijn. Dit werkt niet alleen averechts in het gezin, maar op alle andere gebieden waar het kind aan deelneemt.
• We moeten niet het hoofd verliezen of op een respectloze manier antwoorden. We moeten een model of voorbeeld zijn om te imiteren. Grenzen moeten op een gezonde manier worden gesteld.

We moeten ons eigen gedrag herzien

Tijdens de opvoeding zijn ouders en volwassenen de rolmodellen voor kinderen. Daarom is het belangrijk om, wanneer we geconfronteerd worden met een veeleisend kind, ons eigen gedrag te herzien. Als we er bijvoorbeeld van jongs af aan aan gewend zijn dat ze verwend worden en al hun wensen ingewilligd krijgen, dan is het te verwachten dat ze bij elk verzoek hetzelfde zullen verwachten.

We moeten ook de uitleg en de manieren die we gebruiken als we ze vragen iets te doen, herzien. Vaak zijn we zelf degenen die het doen vanuit een veeleisende rol.

Het is goed om te zoeken naar positieve alternatieven voor verzoeken en echte uitleg te geven over waarom bepaalde verzoeken of toestemmingen wel of niet plaatsvinden. We moeten ons ook afvragen hoe tolerant we zijn tegenover fouten. Bij kinderen zijn we alleen gescheiden door een leeftijdsgrens. Ze zijn net zo menselijk als wij en hebben dezelfde rechten, dus we moeten eraan wennen om ze te behandelen zoals we zelf behandeld willen worden.

Opvoeden is een proces

Kortom, opvoeden is een genuanceerd proces. Soms is het gemakkelijk om bepaalde stappen te zetten, maar op andere momenten is het chaotisch. Het is echter belangrijk om niet uit het oog te verliezen dat volwassenen handvatten bieden voor de ontwikkeling van het kind, wat moet gebeuren vanuit een plek van steun en respect.

Opvoeden is niet iets dat van het ene op het andere moment wordt bereikt, maar is juist de optelsom van interventies gedurende een proces. We moeten zelf overwegen of we veeleisend zijn of niet en onze maatregelen aanpassen aan dat specifieke kind en de levenscyclus waarin het zich bevindt.