De stadia van cognitieve ontwikkeling volgens Piaget

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog María Alejandra Castro Arbeláez.

Laatste update: 16 juli, 2018

Wat zijn de stadia van cognitieve ontwikkeling volgens Piaget? In het volgende artikel zullen we de door Piaget gedefinieerde stadia beschrijven met betrekking tot het menselijk leerproces.

De term ‘cognitief’ verwijst naar alles wat met kennis te maken heeft. Tegelijkertijd verwijst kennis naar de hoeveelheid informatie die iemand heeft als gevolg van leren of opgedane ervaring.

Psychologen bestuderen cognitie door de mentale procedures gerelateerd aan kennis te analyseren. Deze discipline staat bekend als cognitieve psychologie. Cognitieve psychologie verwijst naar de studie van de mechanismen die betrokken zijn bij de vorming van kennis.

Piaget’s concept van de stadia van cognitieve ontwikkeling bij een kind

Cognitieve ontwikkeling is een belangrijk gebied van de psychologie. Als gevolg hiervan hebben psychologen verschillende theorieën ontwikkeld die zich richten op de studie van denkprocessen. Piaget’s theorie van cognitieve ontwikkeling is een van de belangrijkste.

Piaget geloofde dat het belangrijk is om kinderen zelf te laten ontdekken om te leren. Deze verkenning beïnvloedt hun cognitieve ontwikkeling.

Deze Zwitserse psycholoog geloofde ook dat kinderen van alle leeftijden in staat zijn om verschillende situaties en problemen op te lossen. Piaget evalueerde veelvoorkomende fouten gemaakt door kinderen van verschillende leeftijden.

Zijn waarnemingen brachten hem tot de conclusie dat kinderen binnen dezelfde leeftijdsgroep dezelfde fouten maken. Op zijn beurt concludeerde Piaget ook dat cognitieve ontwikkeling plaatsvindt in een evoluerende reeks.

Piaget verwees naar deze volgorde als de stadia van cognitieve ontwikkeling. Hij beweerde dat de fasen in dit proces een strikte volgorde volgen. Deze gelden voor alle kinderen uit welk land dan ook. De exacte leeftijd waarop een kind elke fase passeert, kan echter van kind tot kind licht verschillen.

Fase één: het sensomotorische stadium

De eerste fase van cognitieve ontwikkeling is het sensomotorische stadium. Deze fase duurt van de geboorte tot de leeftijd van 2 jaar. Hier leren kinderen te experimenteren. Ook ontdekken zij de voorwerpen om hen heen.

Ze doen dit met behulp van hun 5 zintuigen en hun motoriek. Met dit experiment kunnen ze een concept leren dat wel de duurzaamheid van objecten wordt genoemd.

Kinderen begrijpen eerst niet dat objecten blijven bestaan, zelfs als ze ze niet kunnen zien. Daarom is het zo leuk om kiekeboe met ze te spelen. Je gezicht bedekken en vervolgens op magische wijze tevoorschijn te komen. Na verloop van tijd zullen kinderen dit concept leren kennen.

Piaget’s conclusies met betrekking tot de sensomotorische fase

Het kind begint meer te weten te komen over de wereld om hem heen. Deze kennis zal vervolgens als basis dienen voor de tweede fase.

Fase twee: de pre-operationele fase

De pre-operationele fase begint te verschijnen bij kinderen rond de leeftijd van 2 jaar. Het duurt tot de leeftijd van 7 jaar. Deze fase wordt gekenmerkt door egocentrisme. Dat is typerend voor kinderen in deze leeftijdscategorie.

Hun egocentrische perspectief zorgt ervoor ze niet in staat om het perspectief van anderen over te nemen. Met andere woorden, ze hebben moeite om iets van een andere kant te zien. Ook kunnen ze zichzelf nog niet in iemand anders zijn schoenen verplaatsen.

Kinderen die dichter bij de leeftijd van 6 of 7 jaar oud zijn kunnen empathie tonen. Maar de egocentrische gedachte is in het grootste deel van deze fase overheersend. Het kind begrijpt de wereld vanuit zijn eigen specifieke perspectief.

Kinderen in dit stadium van ontwikkeling manifesteren zich echter en kunnen gebruik maken van symbolisch denken. Met andere woorden, ze kunnen praten.

Piaget’s conclusies met betrekking tot de pre-operationele fase

De overgang van het sensomotorische stadium naar het pre-operationele stadium gebeurt door imitatie. Imitatie produceert een afbeelding in de hersenen van het kind, een proces waarbij taal betrokken is.

Fase drie: de concrete operationele fase

Piaget’s derde fase van cognitieve ontwikkeling begint op de leeftijd van 7 jaar. Het duurt tot de leeftijd van 12 jaar. Tijdens de concrete operationele fase beginnen kinderen principe en logica toe te passen. Ze kunnen problemen op een meer rationele en logische manier oplossen. Maar alleen met betrekking tot concrete objecten of gebeurtenissen.

Kinderen in deze leeftijdscategorie kunnen nog geen abstracte concepten verwerken. In feite is hun denken gericht op de acties die ze uitvoeren.

Volgens Piaget zijn kinderen in deze fase ook in staat tot inductief redeneren.

Piaget’s conclusies met betrekking tot de concrete operationele fase

Deze fase wordt gekenmerkt door een geleidelijke afname van het egocentrisme. Deze daling is te wijten aan het groeiende begrip van het kind voor groeperen. Deze kinderen moeten echter nog abstract denken en redeneren ontwikkelen.

Fase vier: de formele operationele fase

Deze vierde fase van Piaget’s theorie van cognitieve ontwikkeling is de formele operationele fase. Die begint op ongeveer 12-jarige leeftijd. Op dit punt staat het kind aan het begin van de adolescentie, wat hem naar de volwassenheid zal leiden.

Het puberkind kan nu abstract denken verwerken. Daarom kan hij nu een hypothese opstellen.

Het feit dat het kind in staat is te hypothetiseren betekent dat hij niet langer alleen denkt in termen van de realiteit. Hij denk ook na over hoe dingen te doen. Kinderen in deze fase van ontwikkeling hebben een beter begrip van de omgeving om hen heen. Dat geldt ook voor oorzaak en gevolg.

Piaget’s conclusies met betrekking tot de concrete operationele fase

Bij het aanbreken van deze fase, is het vermogen van de persoon om te redeneren in de eerste plaats gericht op het tegenwerken van feiten. Dit is de tijdsperiode waarin het kind zijn eigen theorie begint te ontwikkelen over hoe hij de wereld bekijkt.

Hoewel de meeste kinderen dit stadium bereiken, doen ze dat niet allemaal. Helaas worden degenen die dat niet doen vaak als minder intelligent bestempeld.

Conclusie

Dit zijn de 4 stadia van cognitieve ontwikkeling volgens Piaget. Deze beroemde psycholoog geloofde dat het hele proces van het ontwikkelen van intelligentie gerelateerd zou kunnen zijn aan een stimuleringsproces dat twee essentiële aspecten omvat. Deze aspecten zijn assimilatie en accommodatie.

En ten slotte is het belangrijk dat ouders op de hoogte zijn van de stadia van cognitieve ontwikkeling van Piaget. Op die manier kunnen ze er zeker van zijn dat hun kinderen zich gezond ontwikkelen, vanaf de geboorte tot de volwassenheid.

Dankzij dit bewustzijn kunnen ouders ook de vaardigheden van hun kinderen beter begrijpen op basis van hun leeftijd. Het helpt ouders ook om adequate activiteiten te bieden en te voorkomen dat ze onrealistische verwachtingen van hun kinderen vormen.