Maagzweren bij kinderen: wat je moet weten

Maagzweren kunnen ook kinderen treffen en kunnen voorkomen worden. Kom meer over deze aandoening te weten in het volgende artikel.

Geschreven en geverifieerd door de kinderarts Marcela Alejandra Caffulli.

Laatste update: 22 december, 2022

We zijn erg gewend te horen over maagzweren die volwassenen treffen, maar hoe vaak komen maagzweren bij kinderen voor? Het antwoord is dat ze vrij vaak voorkomen, hoewel veel minder dan bij ouderen.

Momenteel wordt geschat dat tussen 2 en 8% van de kinderen (Engelse link) een maagzweer kan krijgen. Dit hangt af van verschillende factoren zoals genetische aanleg, etniciteit, leeftijd, en het gebruik van bepaalde voor het maag-darmkanaal schadelijke medicijnen.

Dankzij de vooruitgang op het gebied van endoscopie van het spijsverteringsstelsel bij kinderen is het mogelijk het verband vast te stellen tussen maagzweren en infectie door de Helicobacter pylori bacterie. Dit heeft de behandelingsstrategieën voor deze ziekte sterk bevorderd.

Hieronder vertellen we je alles wat je over deze ziekte moet weten, zodat je oplettend kunt zijn en je arts kunt raadplegen voor als er symptomen bij je kinderen verschijnen.

Wat zijn maagzweren?

De maag is een spijsverteringsorgaan dat verantwoordelijk is voor het verwerken van voedsel om de voedingsstoffen op te nemen en overbodige elementen af te voeren. Bijvoorbeeld de vezels die in sommige groenten zitten.

Om zijn functies uit te oefenen heeft dit ingewand enkele bijzondere eigenschappen. Daaronder zijn het vermogen om maagzuur af te scheiden (dat nodig is om voedsel af te breken) en zijn beweeglijkheid (die deelneemt aan het verteringsproces en de doorgang van de inhoud naar de darm bevordert).

Zoals de meeste spijsverteringsorganen bestaat het slijmvlies van de maag uit drie concentrische lagen. Van binnen naar buiten zijn ze als volgt:

• Maag epitheel: samengesteld uit cellen met darmvlokken die voedingsstoffen opnemen en zuur en beschermend slijm afscheiden.
• Lamina propria: gevormd door collageen.
• De spierlaag van het slijmvlies: bevat de spiervezels.

In het algemeen scheidt het maagepitheel evenwichtige hoeveelheden van zowel zuur als beschermend slijm af. Dit voorkomt dat (Engelse link) de maag zichzelf afbreekt bij het verteren van voedsel.

Maar als om de een of andere reden de zuurproductie die van het slijm overtreft, ontstaat er corrosie van het maagslijmvlies, vanaf het epitheel tot de spierlaag. Een maagzweer ontstaat als de beschadiging van het slijmvlies deze laatste laag bereikt.

De oorzaken van maagzweren bij kinderen

In de pediatrie is de belangrijkste oorzaak van peptische zweren een infectie  met Helicobacter pylori. Deze bacterie is meestal aanwezig in meer dan 90% (Spaanse link) van de maagbiopsieën die bij kinderen met deze ziekte worden verricht.

Deze bacterie is echter zeer wijd verspreid onder de bevolking. Slechts 30% van de dragers ervan vertoont symptomen of ontwikkelt zweren.

Behalve infectie door deze bacterie zijn er ook andere oorzaken van maagzweren bij kinderen:

• De inname van pijnstillende middelen (niet-steroïde ontstekingsremmers, corticosteroïden) of immunomodulerende middelen.
• Mastocytose.
• G-cel hyperplasie.
• Stress (episodes van sepsis, grote brandwonden of ernstig trauma).
• Zollinger Ellison syndroom.
• Chronisch nierfalen.
• Hyperparathyreoïdie.

Wat zijn de tekenen en symptomen van maagzweren bij kinderen?

De symptomen van deze ziekte variëren naar gelang de leeftijd van het kind. In het algemeen manifesteert slechts een laag percentage van de getroffenen een of andere kwaal. Vaak komt deze aandoening dus aan het licht door indirecte verschijnselen. Denk bijvoorbeeld aan een slecht gewichtsverloop of chronische bloedarmoede.

Bij jonge kinderen zijn de meest voorkomende verschijnselen:

• Prikkelbaarheid.
• Weigering van voedsel.
• Voortdurend braken en regurgitatie.
• Slechte gewichtstoename.
• Spijsverteringsbloedingen (bijvoorbeeld melena).

De verschijnselen van schoolgaande kinderen en adolescenten daarentegen wijzen meestal veel meer op een spijsverteringsziekte:

• Diffuse buikpijn, slecht gelokaliseerd, ergens tussen het borstbeen en de navel
• Herhaaldelijk hijgen of oprispingen.
• Misselijkheid en overgeven.
• Gewichtsverlies.
• Nachtelijke hoest of branderig gevoel bij het liggen.
• Spijsverteringsbloedingen (in het algemeen overgeven met bloedsporen).

Welke onderzoeken doet men om maagzweren bij kinderen te bevestigen?

Allereerst ontstaat het vermoeden van de ziekte door de persoonlijke geschiedenis van het kind (etnische groep, familieleden met een maagzweer, medicijnbehandelingen, andere ziekten) en door de aanwezigheid van suggestieve symptomen.

In elk geval wordt de definitieve diagnose gesteld door een biopsie van het maagslijmvlies, die verkregen wordt met behulp van een digestieve endoscopie.

Deze procedure is invasief, want ze vereist een ingreep in een operatiekamer en onder narcose. Maar ondanks de risico’s zijn de voordelen aanzienlijk:

• Met spijsverteringsendoscopie kunnen artsen de beschadiging van het maagslijmvlies, typisch voor zure erosie, bevestigen en andere ziekten uitsluiten.
• Het wordt gebruikt om monsters te nemen van het maagslijmvlies en de aanwezigheid van Helicobacter pylori te evalueren.
• Het vergemakkelijkt de opsporing van een bacteriestam die resistent is (Engelse link) tegen de gebruikelijke behandelingen.
• En tot slot is het de enige gestandaardiseerde test bij kinderen en waarvan de diagnostische werkzaamheid bewezen (Spaanse link) is door de Europese Vereniging voor Pediatrische Gastroenterologie Hepatologie en Voeding (ESPGHAN).

Is er een effectieve behandeling voor maagzweren?

Ja, er is een curatieve behandeling voor maagzweren bij kinderen en ook voor de uitroeiing van de bacteriën die ze meestal veroorzaken.

In elk geval hangt dit af van het klinische beeld en de bevindingen van de endoscopie.

In het algemeen worden voor dit onderzoek geen medicijnen voorgeschreven, hoewel sommige specialisten voor de empirische behandelingsstrategie kunnen kiezen. Dat wil zeggen, met de medicatie beginnen als er klinische verdenking is en de diagnose bevestigen na de verbetering van de symptomen. Deze strategie is echter nogal discutabel (Spaanse link) als het om de pediatrische populatie gaat.

Infectie met Helicobacter Pylori kan voorkomen worden!

Ondanks het feit dat het een wijdverspreide bacterie in de samenleving is, draagt niet iedereen deze bacterie in zijn lichaam. De kans op besmetting neemt toe als de sanitaire omstandigheden in de omgeving niet goed zijn of in een overbevolkte omgeving.

De belangrijkste manier van overdracht is fecaal-oraal, wat betekent dat het gebeurt door direct contact tussen besmette ontlasting en de mond. Dit kan van persoon tot persoon gebeuren. Denk bijvoorbeeld aan kinderen in de kinderopvang of wanneer een volwassene zijn handen niet desinfecteert na het verschonen van de luier van een baby. Ook kan het gebeuren door het inslikken van met uitwerpselen besmet water.

Een andere beschreven manier van contact is oraal-oraal, omdat de drager van de bacterie de bacterie in zijn eigen speeksel kan opnemen. Door een bril te delen of iemand te kussen, is het ook mogelijk de kiem op te lopen en besmet te raken.

Daarom wordt het volgende aangeraden om Helicobacter pylori-infectie te helpen  voorkomen:

• Drink water uit een veilige bron.
• Was je handen voor het eten, na het naar het toilet gaan, na het verschonen van luiers, en na het omgaan met huisdieren.
• Sluit aan op je plaatselijke riolering.
• Vermijd het delen van persoonlijke hygiëne voorwerpen of gebruiksvoorwerpen tussen kinderen.