Genderdysforie in de kindertijd: hoe te handelen

Genderdysforie kan zich al vanaf de kindertijd openbaren, dus het is essentieel dat je de tekenen ervan kent om je kinderen te steunen. We vertellen je wat je moet weten.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 22 december, 2022

De laatste tijd zijn de consulten voor mogelijke gevallen van genderdysforie bij kinderen met bijna het viervoudige toegenomen. Het is echter een complexe realiteit die men weinig begrijpt en ongemak kan veroorzaken bij minderjarigen en hun families.

Ondanks de verwarring en onzekerheid die het veroorzaakt, zijn gevoeligheid, voorzichtigheid en geïndividualiseerde evaluatie fundamentele elementen om te voorkomen dat deze kinderen nog meer schade wordt berokkend.

Gelukkig wordt de maatschappij zich elke dag meer bewust van de verscheidenheid aan identiteiten en seksuele oriëntaties. Als we het hebben over zo’n cruciale kwestie als de constructie van de eigen identiteit, kunnen we geen enkele evolutie voor lief nemen en moeten we de ontwikkelingen van het kind met respect en empathie volgen.

Wat is genderdysforie in de kindertijd?

Genderdysforie houdt een gevoel van onbehagen of ontevredenheid met het eigen geslacht in. Mensen die het ervaren identificeren zich met het tegenovergestelde geslacht dan dat wat hun biologische geslacht bepaalt. Dat wil zeggen, ze zijn ervan overtuigd dat hun seksuele identiteit niet overeenkomt met hun anatomische geslacht.

Het is echter belangrijk te begrijpen dat dit een kwestie van identiteit is en niet van seksuele geaardheid. Met andere woorden, het feit dat iemand zich identificeert met het andere geslacht bepaalt niet zijn seksuele en romantische voorkeuren. Het geeft alleen aan hoe de persoon over zichzelf denkt.

Hoewel het niet in alle gevallen gebeurt, begint een groot deel van deze personen al in de kindertijd of puberteit symptomen van genderdysforie te vertonen.

Deze uitingen veroorzaken bezorgdheid bij de ouders en leiden meestal tot het zoeken naar professioneel advies. Het is echter van cruciaal belang te bedenken dat niet alle tekenen in alle gevallen aanwezig zijn en dat ze niet noodzakelijk op genderdysforie wijzen.

De belangrijkste manifestaties van genderdysforie

Individuele evaluatie is van essentieel belang om een meningsverschil over iemands geslacht vast te stellen. Dit geldt ook als er kenmerkende tekenen zijn. Daarvan springen de volgende in het oog:

• Terugkerende verbale uitingen (of voortdurende wensen) over het behoren tot het andere geslacht.
• Voorkeur voor speelgoed, spelletjes en activiteiten die traditioneel met het andere geslacht overeenkomen. Zo kiezen meisjes voor gewelddadige sporten en spelletjes en tonen jongens belangstelling voor poppen en huishoudelijke spelletjes.
• Het aannemen van houdingen, manieren en uitingsvormen die typisch zijn voor het andere geslacht. Bijvoorbeeld de keuze van kleding, haardracht, en lichaamsuitdrukking.
• Bij het kiezen van kostuums of het interpreteren van rollenspellen, de keuze van personages die behoren tot het geslacht waarmee de minderjarige zich identificeert.
• Een voorkeur voor omgang met leeftijdgenoten van het andere geslacht.
• Afwijzing van je geslachtsdelen, verlangen ze te veranderen of te laten verdwijnen.
• Intense angst voor de adolescentie, want dit is de tijd waarin secundaire geslachtskenmerken een typisch lichamelijk beeld van het geslacht produceren dat het kind verwerpt.

Vroegtijdige opsporing en diagnose

Vroegtijdige opsporing is van essentieel belang als het erom gaat belangrijk emotioneel leed bij het kind te voorkomen. Advies en steun van familie en deskundigen helpen je zo goed mogelijk door de verwarring en onzekerheid te navigeren.

Evenzo kun je zo de nodige instrumenten verwerven om met de mogelijke pesterijen of afwijzing om te gaan die je kunnen overkomen. Daarom is het belangrijk om de infantiele uitingen van onenigheid niet te onderschatten of ze op te vatten als louter aandacht vragen.

We moeten verduidelijken dat bepaalde ‘atypische’ gedragingen op sommige leeftijden vaak te verwachten zijn en geen genderdysforie impliceren. Bijvoorbeeld, een jongen die graag make-up opdoet of zijn nagels lakt. Of een meisje dat ervoor kiest om te basketballen. Deze voorbeelden impliceren niet noodzakelijk een identiteitsprobleem.

Soms moedigen door de maatschappij in stand gehouden stereotypen en genderrollen minderjarigen niet aan om vrij te spelen, te ontdekken en zich te uiten. Maar deze diagnose wordt niet gesteld als deze uitingen geen lijden bij de minderjarige teweegbrengen.

Observeer de evolutie van het kind en begeleid het met respect

Volgens gegevens (Spaanse link) houdt slechts een deel van de kinderen die onenigheid met hun geslacht vertonen deze dysforie in stand in de volwassenheid en kiest voor een geslachtsverandering.

Sommige studies tonen aan dat verscheidene van deze kleintjes evolueren in de richting van homoseksualiteit, zonder dat er gelijktijdige genderdysforie optreedt. Anderzijds manifesteren anderen een heteroseksuele oriëntatie zonder ook deze dysforie te vertonen.

Om al de bovenstaande redenen is het essentieel dat je voorzichtig handelt, een geïndividualiseerde evaluatie uitvoert, en de evolutie (Spaanse link) van elk kind observeert.

In het geval waarin de diagnose bevestigd wordt, zal een passende behandeling (Spaanse link) de minderjarige helpen zijn of haar emotionele leed te verminderen. Tegelijk zal het hen ook helpen de hormonale veranderingen van de adolescentie door te komen. De ontwikkeling van bepaalde secundaire geslachtskenmerken kan zo vermeden worden.

Als je denkt dat je kind dit kan meemaken, zoek dan zo snel mogelijk professionele begeleiding. Dat is de beste manier om je kind met respect en liefde te begeleiden.