De slaapcrisis van tweejarigen

Je kunt deze crisis aanpakken door een ontspannende omgeving en emotionele veiligheid te bieden, evenals door de introductie van een hechtingsobject.

De slaapcrisis van tweejarigen is voor veel ouders een uitdagende fase. In deze fase groeien kinderen zowel fysiek als emotioneel, en dat kan tot moeilijke nachten leiden. Als je kleintje vroeger zonder problemen sliep, maar nu meerdere keren per nacht wakker wordt of naar bed gaan een dagelijkse strijd is geworden, ben je niet de enige.

Studies suggereren zelfs dat tussen de 20% en 30% van de kinderen tijdens de eerste twee levensjaren regelmatig ‘s nachts wakker worden en slaapproblemen ervaren. Deze slaapregressie is een normaal onderdeel van de ontwikkeling en hoewel het frustrerend kan zijn, is het tijdelijk. Je kunt dit aanpakken door een ontspannende omgeving en emotionele veiligheid te bieden, evenals door de introductie van een hechtingsobject.

In dit artikel leggen we uit waarom de slaapcrisis van tweejarigen ontstaat, hoe lang deze kan duren en, belangrijker nog, we geven je handige hulpmiddelen om deze zonder tranen te overwinnen. Lees verder om erachter te komen hoe je rustigere nachten voor jou en je kleintje kunt bereiken!

Wat is slaapregressie?

Slaapregressie op 2-jarige leeftijd is een tijdelijke periode waarin het slaappatroon van je kind, dat voorheen zonder problemen sliep, verandert. Dit kan zich manifesteren door ‘s nachts wakker te worden, moeilijk in slaap te vallen of onverwachte vroege ochtenden. Hoewel het lijkt alsof het uit het niets komt, houdt het direct verband met de fysieke, emotionele en cognitieve ontwikkeling die kinderen in deze fase doormaken.

Vanaf 2 jaar worden kinderen steeds onafhankelijker en bewuster van hun omgeving, wat angst kan veroorzaken als het erom gaat alleen op hun kamer gelaten te worden. Bovendien kan deze toename van hun cognitieve vaardigheden leiden tot vaker voorkomende nachtmerries en een grotere weerstand tegen slaap. In deze fase is het gebruikelijk dat kinderen ook van twee dutjes overdag naar slechts één dutje gaan, wat meestal tussen de anderhalf en twee en een half uur duurt. In totaal moeten ze tussen de 11 en 14 uur per dag slapen.

De duur van deze crisis varieert van kind tot kind, maar kan over het algemeen tussen de 2 en 6 weken duren. In sommige gevallen kan het korter zijn als het kind al een goede slaaproutine heeft opgebouwd, maar in andere gevallen kan het iets langer zijn als de factoren die dit veroorzaken aanhouden.

Hoewel het voor jou misschien een frustrerende fase is, is het belangrijk om te onthouden dat deze periode volkomen normaal en tijdelijk is. Hoewel slaapproblemen bij baby’s over de hele wereld worden erkend als een groot gezondheidsprobleem (Engelse link), kun je met de juiste hulpmiddelen je kleintje helpen zonder grote complicaties weer in zijn slaaproutine te komen.

Waar is deze slaapcrisis aan te wijten?

Nu we hebben onderzocht wat de slaapcrisis van tweejarigen is, is het belangrijk om te begrijpen waarom dit gebeurt. Deze ontwikkelingsfase wordt gekenmerkt door verschillende belangrijke veranderingen in het leven van je kleintje, die zowel hun gedrag als hun slaappatroon beïnvloeden. Hieronder leggen we de belangrijkste oorzaken van deze fase uit, zodat je deze met meer kennis en gemoedsrust kunt aanpakken.

1. Ontwikkelingsmijlpalen

Op 2-jarige leeftijd ervaren kinderen een snelle ontwikkeling in hun fysieke, taalkundige en sociale vaardigheden. Deze groei kan het naar bed gaan moeilijker maken en het nachtelijk ontwaken vergroten. Al het dagelijkse leren belemmert vaak hun vermogen om een goede nachtrust te krijgen.

2. Verlatingsangst

Verlatingsangst komt in deze fase vaak voor. Het kan zijn dat jekind zich meer aan je gehecht gaat voelen, waardoor hij meer tijd met je wil doorbrengen voordat hij naar bed gaat. Dit kan zich uiten in weerstand tegen naar bed gaan of in het ‘s nachts wakker worden op zoek naar troost.

3. Communicatiestoornissen

Vanaf 2 jaar zijn kinderen meestal bezig met het uitbreiden van hun woordenschat. Wanneer er echter sprake is van een communicatiestoornis, is het mogelijk dat dit ook invloed heeft op hun slaap. Slaappatronen houden verband met communicatieve vaardigheden (Engelse link), omdat de frustratie die ze voelen omdat ze niet duidelijk kunnen uiten wat ze willen, hun prikkelbaarheid kan vergroten en slaapproblemen kan veroorzaken.

Het is belangrijk op te merken dat slaap, als cruciaal onderdeel van de ontwikkeling, niet over het hoofd mag worden gezien bij de behandeling van communicatieproblemen.

4. Overgang naar onafhankelijkheid

Volgens de Mayo Clinic (Engelse link) gaan kinderen tussen de leeftijd van 2 en 3 jaar vaak over van de wieg naar het bed, wat slaapproblemen kan veroorzaken. Met een bed krijgen ze de vrijheid om te bewegen en te verkennen, wat hun slaaproutine kan verstoren. Bovendien kan deze vrijheid, als ze nog niet zelfstandig hebben leren slapen, de problemen bij het in slaap vallen vergroten, omdat ze niet de fysieke ondersteuning hebben die de wieg bood.

5. Angst

Kinderen van deze leeftijd beginnen de wereld op complexere manieren te begrijpen. Hun redeneervermogen neemt toe en ze beginnen gedachten met elkaar te verbinden, wat ertoe kan leiden dat ze zich ‘s nachts angstiger of ongeruster voelen.

Op de tweejarige leeftijd ontwikkelen kinderen een levendige verbeeldingskracht, wat kan leiden tot angst voor het donker of denkbeeldige wezens, waardoor het voor hen moeilijk wordt om zich veilig en op hun gemak te voelen als het bedtijd is.

6. Wijzigingen in het dutjesschema

Rond de leeftijd van 2 jaar beginnen sommige kinderen te stoppen met dutjes, omdat hun dagelijkse leven actiever wordt, waarbij gezinsuitjes en spelletjes een groot deel van de dag in beslag nemen. Dit kan het moeilijk maken om consequent een dagelijks middagdutje te doen. Deze veranderingen hebben echter vaak invloed op de middagroutine.

Als je kind geen dutjes meer doet, de rusttijden overdag heeft ingekort of overdag niet graag wil slapen, kan dit ook de kwaliteit van zijn of haar nachtelijke slaap beïnvloeden.

7. Te moe zijn

In tegenstelling tot volwassenen, die meestal blij zijn met bedtijd als ze erg moe zijn, reageren kinderen meestal op de tegenovergestelde manier. Als je kind het naar bed gaan voortdurend uitstelt, kan hij of zij onrustig worden door extreme vermoeidheid. Dit kan ervoor zorgen dat je je niet genoeg kunt ontspannen om gemakkelijk in slaap te vallen.

Tekenen dat je kind een slaapregressie ervaart

Herkennen of je kind een slaapregressie doormaakt, kan van cruciaal belang zijn om deze fase effectiever te overwinnen. Hier zijn enkele veel voorkomende tekenen dat je kleintje deze fase doormaakt:

• Frequent nachtelijk ontwaken: als je kind, dat vroeger goed sliep, ‘s nachts meerdere keren opstaat, zonder duidelijke reden, is dit een van de duidelijkste tekenen van slaapregressie.
• Moeilijk in slaap vallen: het kan veel langer duren voordat je kind in slaap valt dan normaal, waardoor hij weerstand vertoont bij het naar bed gaan of meer tijd dan normaal nodig heeft om te ontspannen voordat hij naar bed gaat.
• Huilen of prikkelbaarheid tijdens de slaap: tijdens regressie kunnen kinderen huilen of een verhoogde prikkelbaarheid vertonen rond bedtijd, omdat ze niet kunnen kalmeren of omdat ze bang zijn om alleen te zijn.
• Onregelmatige of kortere dutjes: deze ooit voorspelbare rustperioden kunnen onstabiel worden. Je kind kan overdag niet slapen of veel kortere dutjes doen dan normaal.
• Te vroeg wakker worden: ongeplande vroege ochtenden, waarbij je kind veel eerder wakker wordt dan verwacht, kunnen ook een indicatie zijn van deze fase.
• Veranderingen in het gedrag overdag: opgebouwde vermoeidheid door gebrek aan voldoende slaap kan zich uiten in verhoogde prikkelbaarheid, driftbuien of concentratieproblemen gedurende de dag.

Strategieën om de slaapcrisis van tweejarigen aan te pakken

Hoewel het een uitdagende tijd kan zijn, zijn er verschillende strategieën die je kunt implementeren om je kind te helpen beter te slapen tijdens deze periode. Hier bieden wij je enkele handige hulpmiddelen aan om de slaap van je kleintje te verbeteren:

1. Zorg voor een consistente routine

Consistentie is essentieel om een veilige omgeving te creëren waarin je kind kan ontspannen voordat het gaat slapen. Zorg voor een nachtelijke routine die voorspelbaar en geruststellend is. Activiteiten zoals een warm bad nemen, een verhaaltje lezen of naar zachte muziek luisteren, kunnen duidelijke tekenen zijn dat het bedtijd nadert.

Het is essentieel dat deze routine elke dag op hetzelfde tijdstip wordt aangehouden, zelfs in het weekend, zodat je kind deze activiteiten met rust associeert. Het handhaven van een rustige, repetitieve reeks vergemakkelijkt niet alleen de overgang naar bed, maar vermindert ook de angst die met het naar bed gaan gepaard kan gaan.

Naast het creëren van een gevoel van veiligheid, stimuleert een bedtijdroutine emotionele en gedragsregulatie, evenals de band tussen ouders en kinderen.

2. Biedt een ontspannen omgeving

De omgeving waarin je kind slaapt, speelt een cruciale rol in de kwaliteit van zijn of haar slaap. Zorg ervoor dat hun kamer een rustige, donkere plek is, met een koele temperatuur, wat ontspanning bevordert. Als je kind bang is in het donker, kan een gedimd nachtlampje een geruststellende oplossing zijn. Bovendien kan het gebruik van een witte-ruismachine (Engelse link) helpen bij het blokkeren van externe geluiden die de slaap verstoren, waardoor een ontspannen sfeer ontstaat.

3. Stel grenzen

Naarmate kinderen onafhankelijker worden, kunnen ze meer weerstand hebben tegen naar bed gaan. Het is belangrijk om zachte maar stevige grenzen te stellen die hen leiden zonder frustratie te veroorzaken. Als je kind bijvoorbeeld om meer verhalen vraagt of de routine wil uitbreiden, kun je van tevoren beslissen hoeveel verhalen je wilt lezen en je consequent aan die regel houden.

Het is echter belangrijk om deze grenzen in evenwicht te brengen met empathie: als het kind angst of onrust vertoont, aarzel dan niet om troost te bieden, waarbij je altijd de grenzen respecteert. Door ervoor te zorgen dat de nachtelijke routine niet te lang duurt, weet je kind ook wat hij kan verwachten en wordt de overgang naar slaap vergemakkelijkt.

4. Denk na over het dieet van je kind

Voeding heeft een directe invloed op de kwaliteit van de slaap. Het is raadzaam om voedingsmiddelen en dranken met veel suiker of cafeïne te vermijden voordat je kind naar bed gaat, omdat deze hyperactiviteit kunnen veroorzaken en het moeilijk kunnen maken om te ontspannen. Je kunt kiezen voor een licht diner, rijk aan fruit en groenten, in plaats van melk aan te bieden.

Volgens een studie gepubliceerd in Nutrients (Engelse link) hebben kinderen die op 2-jarige leeftijd vaker melk consumeren minder kans op een lang slaaptraject. Het is ook belangrijk dat het diner ruim voor het slapengaan wordt geserveerd, omdat een zware spijsvertering de nachtrust kan onderbreken.

5. Biedt emotionele veiligheid

Tijdens een slaapcrisis hebben kinderen vaak meer troost en emotionele steun nodig. Als je kind ‘s nachts wakker wordt, aarzel dan niet om naar zijn kamer te gaan om hem te kalmeren, maar probeer dit te doen zonder zijn leerproces om te veel alleen te slapen te verstoren.

Je kunt hem kalmeren met een zachte stem, hem aaien en hem eraan herinneren dat het tijd is om te slapen, maar vermijd hem op te pakken of naar bed te brengen, omdat dit de afhankelijkheid kan versterken.

Probeer hem vanuit zijn eigen ruimte de emotionele veiligheid te bieden die hij nodig heeft. Als hij een gehechtheidsobject heeft, zoals een knuffeldier of een deken, kun je hem eraan herinneren dat dit er is om hem te vergezellen en hem veiligheid te bieden.

6. Vermijd plotselinge veranderingen

De slaapcrisis op 2-jarige leeftijd is een delicate fase waarin grote veranderingen in het leven van je kind kunnen plaatsvinden. Hoewel het normaal is om naar nieuwe stadia van onafhankelijkheid te willen gaan, zoals van de wieg naar bed gaan of ‘s nachts de luier uitdoen, is het raadzaam te wachten tot de slaapregressie voorbij is.

Het introduceren van deze veranderingen tijdens deze fase kan de angst bij je kind vergroten en de slaapproblemen verergeren. Het is het beste om te wachten tot je kind weer een stabiele slaaproutine heeft gevonden voordat je deze aanpassingen doorvoert, zodat hij/zij zich veiliger en zelfverzekerder kan voelen.

7. Beperk blootstelling aan beeldschermen voordat je kind naar bed gaat

Het is van cruciaal belang om elk type scherm, zoals telefoons, tablets of televisies, minstens een uur voor het slapengaan te vermijden. Het blauwe licht dat door deze apparaten wordt uitgezonden, kan de productie van melatonine, het hormoon dat de slaap reguleert, verstoren, waardoor het voor je kind moeilijk wordt om zich voldoende ontspannen te voelen om te slapen.

Blootstelling aan het scherm is in verband gebracht met vertraagde bedtijden en verminderde slaapkwaliteit (Engelse link). Kies in plaats daarvan voor meer ontspannende activiteiten zoals lezen, rustige spelletjes of luisteren naar zachte muziek, wat de overgang naar rust zal vergemakkelijken.

8. Introduceer een voorwerp van gehechtheid

Als je kind nog geen favoriet slaapobject heeft gekozen, kun je opties voorstellen zoals een knuffeldier of een zachte deken. Deze voorwerpen geven een gevoel van veiligheid en comfort, wat vooral ‘s nachts nuttig kan zijn als je wakker wordt of zich angstig voelt. Het hebben van een metgezel in de buurt kan hem helpen kalmeren en het gemakkelijker voor hem maken om weer in slaap te vallen zonder zijn ouders te hoeven bellen. Dit soort gehechtheid biedt een constante bron van comfort en kan onderdeel worden van hun nachtelijke routine, waardoor hun onafhankelijkheid om alleen te slapen wordt bevorderd.

9. Gebruik van etherische oliën

Als je kind geen allergieën heeft, kun je overwegen om etherische oliën, zoals lavendel, op de kamer of op het kussen te gebruiken, omdat bewezen is dat ze een kalmerende werking hebben. Het is aangetoond dat aromatherapiemassage met lavendel effectief is bij het verminderen van slaapstoornissen bij jonge kinderen (Engelse link), waardoor zowel het begin als het behoud van de slaap worden verbeterd. Bovendien helpt het het nachtelijk ontwaken te verminderen en een soepelere overgang tussen slaap- en waakfasen te vergemakkelijken, wat bijdraagt aan een rustgevendere rust.

10. Een beroep doen op de fading methode

Dit is een techniek die kinderen helpt hun circadiane ritme aan te passen en in slaap te vallen zonder afhankelijk te zijn van de constante aanwezigheid van hun ouders. Het is nuttig tijdens de slaapcrisis van tweejarigen, wanneer kinderen last krijgen van nachtelijk ontwaken of moeite hebben met inslapen.

Deze aanpak is gebaseerd op het observeren van de tekenen van vermoeidheid van je kind en het geleidelijk aanpassen van zijn of haar bedtijd. Bepaal om te beginnen wanneer je kleintje van nature tekenen van slaperigheid vertoont. Leg hem dan ongeveer 30 minuten later in bed, wanneer hij slaperig maar nog wakker is. Naarmate de nachten vorderen, kun je de bedtijd in stappen van 15 minuten verlaten totdat je de gewenste tijd hebt bereikt, zodat je kind de wieg kan associëren met de plaats waar hij of zij moet slapen.

Tijdens deze overgang kan je kind huilen, wat normaal is. Met deze overgangsmethode kun je hem voor een korte periode kalmeren zonder hem uit bed te halen, waardoor hij leert zelfstandig te slapen. Zorg ervoor dat je hem troost met zachte woorden en breng hem altijd terug naar bed voordat hij volledig in slaap valt.

11. Bied hem een ontspannende infusie aan

Een natuurlijke manier om je kind te helpen deze tijdelijke fase te overwinnen, is het gebruik van zachte infusies, waarbij je altijd eerst je kinderarts raadpleegt. Als je merkt dat je kleintje moeite heeft om in slaap te vallen of tekenen van angst vertoont voordat hij naar bed gaat, is een veilige optie citroenmelisse, bekend om zijn ontspannende eigenschappen.

Deze geneeskrachtige plant kan deel uitmaken van de nachtelijke routine en ervoor zorgen dat je kind zich rustiger voelt tijdens het slapengaan. Het aanbieden van een kleine hoeveelheid warme thee kan ontspanning bevorderen en hun lichaam voorbereiden op rust. Zorg ervoor dat de infusie geen toegevoegde suikers of andere ingrediënten bevat die hun slaap kunnen verstoren.

Grote veranderingen voor kleine lichamen

De slaapcrisis van tweejarigen is een tijdelijke maar uitdagende fase. Als je begrijpt waarom dit gebeurt en voorbereid bent om ermee om te gaan, kun je deze fase effectiever beheren. Het handhaven van een consistente routine, het bieden van een ontspannende omgeving en het bieden van emotionele veiligheid zijn enkele van de nuttigste hulpmiddelen om deze crisis te overwinnen.

Met geduld en de juiste strategieën zullen zowel je kind als jij deze uitdaging kunnen overwinnen en weer kunnen genieten van een goede nachtrust.

Als je echter merkt dat de slaapproblemen van een jong kind ernstig zijn of gepaard gaan met symptomen, zoals snurken of luidruchtig ademhalen, moet je contact opnemen met een kinderarts.