De graden van rijping van de placenta

De graden van rijpheid van de placenta lopen van 0 tot III en ze kennen helpt ons om de toestand van het welzijn van de foetus te bepalen.

Geschreven en geverifieerd door de verpleegkundige Leidy Mora Molina.

Laatste update: 22 december, 2022

De graden van rijping van de placenta worden aangetoond met een zwangerschapsechografie. Door middel van deze test beoordeelt de arts de fysiologische veranderingen of het uiterlijk van dit overgangsorgaan. Hij bepaalt dan aan de hand van de bevindingen het ontwikkelingsstadium ervan.

Laten we hieronder zien wat deze stadia zijn en wat er in het placentaweefsel in elk ervan gebeurt.

Wat is de placenta en wat is zijn functie?

De placenta is een vergankelijk intra-uterien orgaan, dat samen met het embryo gevormd wordt en pas enkele minuten na de geboorte van de baby uit het moederlijk lichaam verdreven wordt. Het heeft een schijfvormig uiterlijk en wordt ongeveer 8,5 centimeter in diameter en weegt tegen het einde van de zwangerschap iets meer dan een pond.

Dit kostbare orgaan vervult een belangrijke functie, namelijk het in leven houden van de baby. Niet alleen voorziet het de baby van alles wat hij voor zijn welzijn nodig heeft, maar het helpt hem ook de afvalstoffen die zijn lichaam produceert te filteren en uit te drijven.

Via de baarmoederslagaders neemt de placenta zuurstof en voedingsstoffen op uit het bloed van de moeder en brengt die via de navelstreng naar de baby. Omgekeerd neemt het via de navelstreng de afvalstoffen van de foetale stofwisseling op en geeft ze af aan de maternale bloedsomloop, om uiteindelijk door de volwassen lever te worden uitgescheiden.

Behalve de maternale-foetale uitwisselingsfunctie produceert de placenta ook enkele zwangerschapshormonen, die absoluut nodig zijn om alles tot aan de geboorte soepel te laten verlopen.

Graden van rijping van de placenta

Zoals eerder gezegd is een van de kenmerken van dit orgaan zijn vergankelijkheid. Daarom vormt en rijpt het samen met de baby. Tegen het einde van de zwangerschap begint het op een geprogrammeerde manier te degenereren om uiteindelijk, tijdens de bevalling, te worden opgeruimd.

Een van de tekenen van het verstrijken van de tijd die de placenta manifesteert zijn verkalkingen. Deze kunnen de foetale voeding en oxygenatie beïnvloeden. Aan de hand van zowel de aanwezigheid van kalk in de structuur als het algemene uiterlijk kan de specialist dus de graad van rijping van het orgaan in kwestie vaststellen.

Er zijn verschillende classificaties van de rijping van de placenta. Maar de door gynaecologen meest gebruikte is de Grannum classificatie (Engelse link), ontwikkeld door Grannum en zijn medewerkers in 1979. Deze classificatie stelt 4 gradaties vast, en we leggen ze hieronder uit.

Rijping van de placenta: graad 0

Dit is het stadium dat kenmerkend is voor het eerste trimester en het begin van het tweede trimester. Het is het jongste stadium van de placenta. Echografieën tonen dat de basale plaat (de kant die naar de baarmoeder gericht is) en de chorionplaat (de kant die naar de foetus gericht is) een homogeen en gelijkmatig aspect behouden, zonder verkalkingen.

Graad I

Tegen het einde van het tweede trimester of de eerste weken van het derde trimester zijn op de echografie al witte of echogene gebieden te zien. Deze komen overeen met de eerste oppervlakkige verkalkingen (dun en golvend), die meestal vooral de chorionplaat aantasten.

In dit stadium van rijping van de placenta worden de platen niet meer als uniform waargenomen. De chorionplaat begint namelijk tekenen van voortschrijdende tijd te vertonen, maar de basale plaat blijft intact.

Graad II

In dit stadium van placentale rijping zijn de chorionplaat en de basale plaat duidelijk te onderscheiden:

• De basale plaat is volledig geïdentificeerd. Deze geeft namelijk de indruk gescheiden te zijn van het myometrium (de spierwand van de baarmoeder).
• De chorionische plaque daarentegen heeft een discontinu, golvend profiel met verkalkingen.

Graad III

Dit is de maximale graad van rijping van de placenta, waardoor ze verouderd of hyperrijp genoemd wordt. Het is normaal dat deze graad bereikt wordt tussen 39 en 40 weken. Maar soms kan het ook iets eerder gebeuren.

De belangrijkste kenmerken zijn de volgende:

• Overvloedige kalkafzettingen in de basale en chorionische plaque.
• Verscheidene echogene gebieden in de basale plaat.
• Versmelting van de placentascheidingen.
• Verkalking en degeneratie binnen de cotyledonen van de placenta.

Wat betekent het dat de placenta rijp of verouderd is?

Het proces van placenta rijping helpt de specialist af te leiden hoe het met het welzijn van de foetus gesteld is. Als de placenta voortijdig rijpt, kan dat wijzen op een zwangerschapscomplicatie, zoals zwangerschapsvergiftiging.

Als een placenta vóór 34 weken zwangerschap graad II of III bereikt, neemt men aan dat ze eerder dan verwacht rijp is en onvoldoende is om aan de behoeften van de baby te voldoen. Dit verhoogt het risico op gezondheidscomplicaties voor de baby, zoals de volgende:

• Voedingsgebrek of laag geboortegewicht.
• Hypoxie van de foetus.
• Baarmoeder groeibeperking.
• Vroeggeboorten.

Onlangs werd een studie (Spaanse link) uitgevoerd om het risico op perinatale complicaties te bepalen bij zwangere vrouwen met een graad 3 placenta vóór 35 weken. De onderzoekers concludeerden dat vroege veroudering van de placenta samenhing met een hoge frequentie van perinatale complicaties. In feite had bijna 30% van de pasgeborenen van deze moeders een laag geboortegewicht en ademnoodsyndroom.

In sommige gevallen, en afhankelijk van het oordeel van de specialisten, kan placenta-insufficiëntie (Spaanse link) secundair aan verkalkingen of verharding van het orgaan eerder dan verwacht een reden zijn voor een vroegtijdige beëindiging van de zwangerschap.

Aanvullende echografie om rijping van de placenta in de gaten te houden

Daarom is het gebruikelijk dat de arts de derde-trimester echografie aanvult met een Doppler van de navelstrengslagaders en de placenta, om in dit stadium de oxygenatie van de baby te controleren. Als men een probleem ontdekt, zal men maternale rust en frequentere controle van de zwangerschap aanbevelen. Zo kan voorkomen worden dat het leven van de baby in gevaar komt.

Het voortijdige verouderen van de placenta heeft dus invloed op de groei van de foetus. Vandaar dus het belang van strenge prenatale controle, vooral bij een hoog-risico zwangerschap.