6 kenmerken van overbezorgde ouders

Overbezorgde ouders hebben de neiging om te voorkomen dat hun kinderen worden blootgesteld aan onaangename situaties. Maar dit impliceert vaak een vermindering van hun persoonlijke autonomie. Wat zijn de kenmerken van dit type ouder?

Geschreven en geverifieerd door de psychologe Laura Ruiz Mitjana.

Laatste update: 22 december, 2022

Hoe zijn overbezorgde ouders? Is beschermen hetzelfde als overbeschermen? Waar is de grens tussen de twee? De drang om onze kinderen te willen overbeschermen is volkomen natuurlijk. De waarheid is echter dat we onze kinderen meer zullen helpen als we ze toestaan dingen alleen te doen dan als we proberen te voorkomen dat ze dingen zelf doen uit angst om ze te zien lijden.

In dit artikel artikel bespreken we de kenmerken van overbezorgde ouders en hoe hun gedrag de autonomie en ontwikkeling van hun kinderen kan belemmeren. Daarnaast zullen we enkele tips geven die je zullen helpen deze gedragingen achter je te laten. Hoewel ze altijd goed bedoeld zijn, beperken ze de vrijheid van de kleintjes.

Bescherming of overbescherming?

Overbescherming is niet hetzelfde als bescherming. Als we het hebben over de bescherming van onze kinderen, hebben we het over gezonde bescherming, een essentieel aspect. We beschermen ze onder andere tegen gevaren, bedreigingen voor hun leven en welzijn.

Aan de andere kant, als we het hebben over overbescherming, hebben we het over gedrag dat de goede ontwikkeling van kinderen in de weg staat. Bepaald ouderlijk gedrag kan de persoonlijke vrijheid van een kind en zijn vitale ruimte daardoor aantasten.

Overbeschermen is een neiging die inhoudt dat we ons overdreven zorgen maken over een andere persoon, in die zin dat we voorkomen dat ze lijden, ontdekken, zich ontwikkelen… Dat allemaal uit angst dat ze gekwetst worden of zullen lijden. In werkelijkheid zijn pijn en fouten echter bijna altijd onvermijdelijk. Bovendien zijn ze gunstig voor het groeien en leren.

Risicovol gedrag

Tot op zekere hoogte is het normaal om overbeschermend gedrag te vertonen tegenover kinderen (vooral bij eerstgeborenen). In zekere zin is het een instinct om de kleintjes te laten overleven, voor ze te zorgen en ze te beschermen.

Wanneer deze overbescherming echter excessief of langdurig is, kan dit negatieve effecten hebben op persoonlijke ontwikkeling en autonomie. Hoe zijn overbezorgde ouders? Laten we eens kijken naar zes van hun meest relevante kenmerken:

Zes kenmerken van overbezorgde ouders

Overbezorgde ouders oefenen deze buitensporige bescherming meestal uit naar hun kinderen om te voorkomen dat ze lijden of zichzelf pijn doen. Vaak is deze eigenschap gerelateerd aan hyperverantwoordelijkheid van de ouders of aan een afschuwelijke angst om geen goede ouder te zijn.

Daarom proberen deze ouders te ‘compenseren’ door acties die enigszins invasief zijn voor het kind. Dit zijn acties die, in plaats van kinderen te helpen, hun autonomie ondermijnen. Laten we de meest voorkomende acties leren kennen.

Ze vermijden hun kinderen bloot te stellen aan onaangename situaties

Een van de kenmerken van overbezorgde ouders is dat ze bijna koste wat kost vermijden dat hun worden blootgesteld aan onaangename of gecompliceerde situaties. Met alle goede bedoelingen van de wereld proberen ze de kleintjes te behoeden voor lijden. Maar natuurlijk kan dit uiteindelijk nadelig voor hen zijn.

Waarom? Omdat dit soort gedrag kinderen verhindert of belemmert om in de toekomst geschikte copingstrategieën te ontwikkelen.

Ze lossen de problemen van hun kinderen op

Gerelateerd aan het vorige punt, is een ander kenmerk van dit type ouder dat ze de problemen van hun kinderen oplossen. Door te proberen te voorkomen dat ze lijden of een slechte tijd hebben, lossen ze zelf de problemen van hun kinderen op. Maar, net als in het vorige geval, geeft dit hen geen macht, integendeel. Het maakt ze minder autonome kinderen, tieners en uiteindelijk volwassenen.

Overbezorgde ouders beperken het vermogen van hun kinderen om de wereld te verkennen

Deze ouders beperken de verkenning van de wereld door hun kinderen, een verkenning die echter zeer gunstig is voor hun fysieke en emotionele ontwikkeling. Dit ouderlijk gedrag kan verschijnen vanaf het moment dat kinderen jong zijn (om te voorkomen dat ze bijvoorbeeld te veel thuis bewegen om zichzelf geen pijn te doen) totdat ze tieners zijn (bijvoorbeeld door hun uitstapjes met vrienden of hun reizen te beperken).

Ze tolereren veel eisen van hun kinderen

Een ander kenmerk van overbezorgde ouders is dat ze een hoge tolerantie tonen voor een veelheid aan eisen van hun kinderen. Met andere woorden: ‘ze geven ze alles’. Het meest directe gevaar van dit gedrag is de ontwikkeling van verwende, wispelturige of veeleisende kinderen. Kinderen die altijd hebben wat ze willen zonder dat ze moeite hoeven te doen om het te krijgen.

Ze vinden het moeilijk om grenzen te stellen

Als ouders die allerlei eisen van hun kinderen tolereren, hebben ze ook moeite met het stellen van grenzen. Dit betekent dat kinderen vaak ongepast gedrag ontwikkelen omdat ze geloven dat ‘alles mag’.

Hoewel het contra-intuïtief lijkt, kan het stellen van limieten kinderen helpen om autonomie te ontwikkelen. Tegelijkertijd helpt het hen hun vrijheid te waarderen en te definiëren en te begrijpen hoe ze zich wel en niet moeten gedragen.

Overbezorgde ouders doen alles voor hun kinderen, zelfs als ze het zelf kunnen

Overbezorgde ouders hebben de neiging om alles voor hun kinderen te doen. Zelfs als ze al in staat zijn om die dingen alleen te doen. We hebben het bijvoorbeeld over hun hygiënische gewoontes (douchen, aankleden…) of hun autonomie (zichzelf verplaatsen bijvoorbeeld).

Dit omvat ook huishoudelijke taken zoals de tafel dekken, het bed opmaken of hun rugzakken klaarmaken voor de lagere of middelbare school. Door op deze manier te handelen, kunnen kinderen in de toekomst ernstige moeilijkheden ondervinden bij het aangaan of opnemen van verantwoordelijkheden.

Hoe beschermen zonder te veel te beschermen?

Het is duidelijk dat het opvoeden van kinderen niet gemakkelijk is. Er is namelijk geen magische formule om het perfect te doen. We hoeven ook geen perfecte ouders te zijn. We handelen gewoon zoals ons instinct ons vertelt. Altijd in het belang van het kind en met gezond verstand, zoekend naar een balans tussen afstandelijkheid of totale onverschilligheid en overbescherming.

Kortom, we weten dat overbescherming veel voorkomt bij vaders en moeders. Vooral bij degenen die het ouderschap net beginnen uit te oefenen. Dit soort gedrag is normaal, hoewel we met de tijd moeten leren om onze kinderen hun vleugels uit te laten slaan. We moeten ons geleidelijk aan hun taken terugtrekken, omdat dit hen enorm kan helpen.

Hoe zal het hen helpen? Het zal hen machtigen, hen helpen om verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen dingen. Het zal hen helpen om autonomie en persoonlijke veiligheid te krijgen. En tegelijkertijd biedt het hen de mogelijkheid om zich voor te bereiden op het volwassen leven, door de nodige middelen te verwerven om een steeds veeleisender en veranderende wereld het hoofd te bieden.