Stress en tandenknarsen bij kinderen, wat is het verband?

De relatie tussen stress en tandenknarsen bij kinderen is evident. We zullen je vertellen waarom het gebeurt en hoe je je kleintjes kunt helpen als ze tandenknarsen.

Stress en tandenknarsen bij kinderen hebben een verband dat vandaag de dag onmiskenbaar is. Hoewel stress niet de enige oorzaken van deze aandoening zijn, zeggen steeds meer specialisten in het veld dat de overmatige inspanning van de kindertijd gevolgen heeft voor de mondgezondheid.

Stress is niet alleen een probleem voor volwassenen. Bovendien komt het niet uitsluitend tot uiting in de fysieke sfeer. Er zijn specialisten die zelfs geloven dat ze tandenknarsen als een psychologisch probleem moeten classificeren als de situatie dat bepaalt.

Zoals we al zeiden, is stress niet de enige oorzaak van tandenknarsen bij kinderen, maar we mogen het ook niet onderschatten. Daarom gaan we in de volgende paragraaf kijken wat de situatie inhoudt, hoe je het kunt detecteren en wat je moet doen als je kleintje de tanden knarst vanwege angst en nervositeit.

Stress is niet de enige oorzaak van tandenknarsen bij kinderen

Het zou onvoldoende zijn om tandenknarsen bij kinderen te definiëren als stadia van stress en angst. Dat komt omdat we weten dat de oorzaken van deze aandoening variëren en dat er drie hoofdtypen zijn:

• Oraal: De oorsprong van tandenknarsen ligt in de tanden zelf. Dit is de klassieke etiopathogenese waar tandartsen altijd op hebben gewezen. Wanneer een kind aan malocclusie lijdt of zijn tandbogen niet in de positie zijn waarin ze zouden moeten staan, is de kans groter dat ze ‘s nachts met hun tanden knarsen. Hiervoor is niet altijd een specifieke aanpak nodig.
• Slaapafhankelijk: tandenknarsen is een slaapfenomeen. Kinderen schuren met hun tanden tegen elkaar terwijl ze slapen, dus het is logisch om te denken dat een verandering van hun nachtritme de oorzaak van het probleem zou kunnen zijn.
• Psychologisch: Hier gaat het om stress. Een kind dat wordt onderworpen aan eisen die niet in overeenstemming zijn met zijn leeftijd, of dat periodes van existentiële crisis doormaakt (verhuizen, de scheiding van de ouders, van school veranderen) kan tandenknarsen ontwikkelen of het knarsen dat het al eerder had verergeren. De handeling lijkt een vorm van reactie op spanningen – nog een fysiek symptoom bovenop andere, meer klassieke symptomen van stress, zoals hartkloppingen of kortademigheid.

Onderzoek naar de relatie tussen stress en tandenknarsen bij kinderen

Het verband tussen stress en tandenknarsen bij kinderen is niet nieuw in wetenschappelijk onderzoek (Engelse link). Studies hebben al lang aangetoond dat angst en nervositeit een overheersende rol spelen bij deze aandoening.

We hebben al duidelijk gemaakt dat dit niet de enige oorzaak is, maar we kunnen het niet over het hoofd zien. Vooral als het kind zich in een situatie bevindt die de mogelijkheid van stress rechtvaardigt.

Al in de jaren twintig van de vorige eeuw merkten experts op dat tandenknarsen een neurotische orale gewoonte kon zijn. Dat wil zeggen, een repetitieve manier van handelen die voortkwam uit een neurose. Daarom werd de situatie geclassificeerd binnen de psychologie. Voor geestelijke gezondheidswetenschappen is het geen nieuws dat de mond een manier is om emoties af te voeren. De zorgen van volwassenen en kinderen vinden in deze fysieke ruimte een manier om zich uit te drukken.

Zozeer zelfs dat meer onderzoek (Engelse link) in dezelfde zin uitwees dat er een direct en evenredig verband bestaat tussen de mate van bruxisme en de intensiteit van stress. Kinderen die meer gestrest zijn en een drukke levensstijl hebben, knarsen meer met hun tanden dan anderen.

Wat betekent al dit bewijs? Dat we een kind die tandenknarst niet kunnen zien als iemand met een mondziekte die niets te maken heeft met andere levensgebieden. Kinderen zijn hele menselijke wezens die benaderd moeten worden vanuit hun biologische, sociale en psychologische realiteit.

Hoe weet ik of mijn kind er last van heeft?

De duidelijke tekenen van tandenknarsen bij kinderen, of het nu wordt veroorzaakt door stress of orale oorzaken, zijn hetzelfde. Het eerste teken is het geluid dat ouders horen als ze ‘s nachts knarsen. De gewoonte komt het meest voor in de leeftijd van 6-10 jaar. Dit valt samen met tandvervanging, wat ook de hogere incidentie in deze tijd van het leven verklaart.

Tegelijkertijd worden er enkele tekenen toegevoegd wanneer het fenomeen maanden aanhoudt. Vooral pijn in de regio’s rond de mond, zoals de onderkaak en oren.

De tandarts zal het bestaan ervan herkennen door de slijtage van de tandoppervlakken te observeren. Dit gebeurt meestal nadat ouders hun kind naar de tandarts brengen omdat ze overmatig knarsen horen.

Het is ook mogelijk voor ouders om een consult te nemen bij een andere specialist, zoals een KNO-arts, vanwege otalgie (oorpijn). Of ook bij een kinderarts, na het opmerken van bijvoorbeeld constante hoofdpijn.

Mogelijke behandelingen voor tandenknarsen bij kinderen veroorzaakt door stress

Als de oorsprong van het tandenknarsen van het kind wordt verklaard door stress en niet door een andere oorzaak, moet een emotionele benadering worden gepland. In zo’n geval kan overleg met een psycholoog een manier zijn om de situatie met de juiste professionele ondersteuning te behandelen.

Er zijn in ieder geval gewoontes die de stress thuis kunnen verminderen. Onder deze gewoonten kunnen we onder andere de volgende noemen:

• Verminder activiteiten in de momenten voordat het kind naar bed gaat.
• Maak er een gewoonte van om ontspannende activiteiten te doen voor het slapengaan, zoals het lezen van een verhaal.
• Sta geen schermen toe in bed.
• Creëer ruimtes om met het kind te praten over wat er aan de hand is of hoe het zich voelt. Geef ze de kans zich te uiten, hun problemen te vertellen en zichzelf te ontlasten.

Een tandarts raadplegen is noodzakelijk

Hoewel het misschien lijkt alsof tandenknarsen bij kinderen te verwachten is, is het raadzaam om het bijbehorende overleg te plegen met een tandarts. Naast de aanbevolen controles naar leeftijd, is het een goed idee om een afspraak te maken als je merkt dat het kind tandenknarst.

Als ouders is het ook essentieel om alert te zijn op signalen die op stress kunnen wijzen. Dit zullen niet altijd voor de hand liggende symptomen zijn, en er zal ook geen merkbare manifestatie zijn. Bij twijfel kun je het beste met je kind praten.