Angst en andere perinatale psychische aandoeningen

Angst, depressie, obsessieve compulsieve stoornis en, in de ernstigste gevallen, postnatale psychose, zijn ernstige psychologische aandoeningen die vrouwen kunnen krijgen tijdens de zogenaamde perinatale periode.

Moeder worden is een van de meest transformerende en opwindende ervaringen die een vrouw kan hebben. Maar niet alles is zoals verteld of gedacht. Naast de vreugde en opwinding hebben veel moeders ook te maken met angst, depressie en andere perinatale psychische aandoeningen die moeilijk te hanteren zijn.

Deze overweldigende gevoelens kunnen op elk moment voor of na de bevalling opkomen en niet alleen het welzijn van de moeder beïnvloeden, maar ook de relatie met haar baby. Praten over deze problemen en het vinden van een ondersteunend netwerk is de sleutel tot het overwinnen van uitdagingen en het zorgen voor onszelf.

Veelvoorkomende psychische aandoeningen voor en na de bevalling

Tijdens de zwangerschap en na de bevalling krijgen veel vrouwen te maken met emotionele en psychische uitdagingen die moeilijk te hanteren kunnen zijn.

Hormonale en lichamelijke veranderingen, of de druk van de zorg voor een pasgeborene, creëren een omgeving waarin stoornissen zoals perinatale angst en postpartum depressie veel voorkomen.

1. Perinatale angst

Perinataal wordt gedefinieerd als de periode van 22 weken zwangerschap (154 dagen) tot het einde van de eerste 4 weken van het neonatale leven (28 dagen).

Factoren die het risico op perinatale angst vergroten zijn onder andere weinig financiële middelen, eerdere geestelijke gezondheidsproblemen, moeilijkheden tijdens de zwangerschap of bevalling en een problematische partnerrelatie.

Deze stoornissen, zoals angsten, kunnen zich direct na de geboorte voordoen of zelfs enkele maanden later. Volgens een onderzoek gepubliceerd in het tijdschrift Clinical Psychologist (Engelse link), komt perinatale angst bij moeders vrij vaak voor en naar schatting tussen de 2,6% en 39% van de vrouwen kan tijdens en na de zwangerschap last hebben van een of andere vorm van angst.

Als de symptomen intens of aanhoudend zijn, is het cruciaal om hulp te zoeken. Online (Spaanse link) naar een psycholoog gaan kan een toegankelijke manier zijn om thuis hulp te krijgen.
Als je dat liever wilt, kun je ook naar een persoonlijk gesprek gaan voor meer directe en persoonlijke hulp.

2. Perinatale depressie

Perinatale depressie is een vorm van depressie die kan beginnen tijdens de zwangerschap en kan voortduren tot in het eerste jaar na de bevalling.

Deze aandoening gaat verder dan de normale emotionele veranderingen die in deze periode optreden; het is een diep verdriet dat het algehele welzijn van de moeder en haar vermogen om voor haar baby te zorgen beïnvloedt.

Volgens het National Institute of Mental Health (Spaanse link) begint een perinatale depressie in de meeste gevallen vier tot acht weken na de bevalling. Vrouwen die eraan lijden voelen zich erg verdrietig, zijn erg angstig en extreem moe, waardoor het moeilijk is om alledaagse dingen te doen. Veel voorkomende symptomen zijn:

• Aanhoudende gevoelens van verdriet of leegte: moeders kunnen zich overweldigd en hopeloos voelen, zelfs op momenten die vreugdevol zouden moeten zijn.
• Emotionele ontkoppeling: het kan moeilijk zijn om een band met de baby op te bouwen en de moeder kan het gevoel hebben dat ze niet van het moederschap kan genieten.
• Extreme vermoeidheid: de fysieke en emotionele uitputting is intens en verbetert niet met rusten. Dit leidt tot vermoeidheid en abnormaal weinig energie.
• Prikkelbaarheid en stemmingswisselingen: emoties kunnen oncontroleerbaar en wisselend zijn, waardoor het vermogen om met de dagelijkse stress om te gaan wordt aangetast.

Het is belangrijk om te benadrukken dat perinatale depressie geen persoonlijke zwakte is. Het is een medische aandoening die aandacht en behandeling nodig heeft.

Praten met een professional in de geestelijke gezondheidszorg is essentieel om de nodige steun te krijgen en het emotionele welzijn te verbeteren. 3.

3. Postpartum paniekstoornis

Het Postpartum Support International netwerk benadrukt dat postpartum paniekstoornis een vorm van angst is die ongeveer 11% van de nieuwe moeders treft.

Symptomen zijn onder andere constante nervositeit en herhaalde paniekaanvallen. Deze stoornis kan erg verontrustend zijn en invloed hebben op het vermogen van een moeder om voor haar baby te zorgen en van het moederschap te genieten.

Het is belangrijk om professionele hulp te zoeken. Want met behandeling, zoals therapie of medicatie, is het mogelijk om de paniekaanvallen onder controle te krijgen en het emotionele welzijn te verbeteren.

4. Postnatale psychose

Dit is een ernstige en zeldzame aandoening die kan ontstaan na de bevalling. Het wordt gekenmerkt door een ernstige verandering van de werkelijkheid en vereist onmiddellijke medische aandacht. Moeders met een postnatale psychose kunnen last hebben van:

• Wanen: verkeerde overtuigingen die losstaan van de werkelijkheid, zoals denken dat iemand hen kwaad wil doen.
• Hallucinaties: dingen zien, horen of voelen die er niet zijn.
• Ernstige verwarring: moeite om helder te denken of beslissingen te nemen.
• Grillig gedrag: ongewone of onvoorspelbare handelingen die de moeder of baby in gevaar kunnen brengen.

Uit onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Acta Medica Group Angeles, blijkt dat een postnatale psychose voorkomt bij 1 tot 2 op de 1.000 geboorten en vaker voorkomt bij vrouwen die hun eerste kind krijgen.

Risico’s voor het ontwikkelen van deze aandoening zijn onder andere een persoonlijke of familiegeschiedenis van affectieve stoornissen, zoals bipolaire stoornis of schizofrenie, een postnatale psychose hebben gehad tijdens eerdere zwangerschappen en stressvolle gebeurtenissen of complicaties hebben meegemaakt tijdens de zwangerschap.

5. Perinatale obsessieve-compulsieve stoornis

Perinatale OCD is een soort stoornis die kan optreden tijdens de zwangerschap of na de bevalling. Vrouwen ervaren opdringerige gedachten en buitensporige zorgen over de veiligheid van de baby of hun eigen welzijn.

Deze gedachten zijn vaak verontrustend en herhalen zich, waardoor ze bang zijn dat de baby iets vreselijks zal overkomen. Om de angst die deze gedachten veroorzaken te verlichten, kunnen moeders dwangmatig gedrag gaan vertonen, zoals herhaaldelijk controleren of de baby veilig is of strikte schoonmaakrituelen volgen.

Professionele hulp zoeken is essentieel om de symptomen te beheersen en het welzijn van zowel moeder als baby te verbeteren.

Belangrijkste psychosomatische symptomen van angst

Perinatale angst kan een reeks symptomen veroorzaken die erg ongemakkelijk en verontrustend kunnen zijn, en vaak het gevoel van angst versterken, waardoor het vermogen van de moeder om te ontspannen en van de tijd met haar baby te genieten, wordt aangetast. Enkele van de meest voorkomende zijn:

• Hartkloppingen: het gevoel dat het hart snel of onregelmatig klopt.
• Kortademigheid: gevoel kortademig te zijn of hyperventilatie.
• Pijn op de borst: ongemak of pijn in de borststreek, vaak verward met hartproblemen.
• Trillen en zweten: trillende handen of overmatig zweten zonder aanwijsbare oorzaak.
• Spierspanning: stijfheid of pijn in de spieren, vooral in de nek, schouders en rug.
• Extreme vermoeidheid: constant gevoel van vermoeidheid dat niet verbetert met goede rust.

Wanneer is het nodig om hulp te zoeken bij perinatale psychische aandoeningen?

Het is essentieel om naar een psycholoog te gaan als je tekenen hebt van angst, depressie of een andere emotionele stoornis die je dagelijks leven negatief beïnvloedt. Overweeg daarom hulp te zoeken als:

• Symptomen intens of aanhoudend zijn: als je diep verdriet, buitensporige angst of opdringerige gedachten voelt die maar niet weggaan en je vermogen om normaal te functioneren aantasten.
• Moeite om voor jezelf of je baby te zorgen: als je het moeilijk vindt om alledaagse taken uit te voeren, zoals voor jezelf of je baby zorgen, vanwege emotionele problemen.
• Verstoring van het dagelijks leven: als je emoties of gedachten je dagelijkse activiteiten, relaties of plezier in het moederschap verstoren.
• Gevoelens van hopeloosheid of onvermogen om met stress om te gaan: als je je voortdurend overweldigd voelt, hopeloos of niet in staat om met stress om te gaan.

Psychologische hulp zoeken kan de eerste stap zijn naar herstel en welzijn.

Een gesprek met een professional, persoonlijk of via online therapie, kan je de steun bieden die je nodig hebt om je emotionele gezondheid en levenskwaliteit te verbeteren.

Perinatale psychische aandoeningen moeten behandeld worden door een professional

Omgaan met psychische stoornissen tijdens de zwangerschap of na de bevalling kan moeilijk zijn, maar professionele hulp zoeken is essentieel voor je welzijn.

Onthoud dat je niet alleen bent en dat er steun beschikbaar is om angst, depressie en andere emotionele problemen te overwinnen. Om hulp vragen is een teken van kracht en met de juiste behandeling kun je verlichting vinden en volop genieten van het moederschap. Onthoud dat hoop en herstel mogelijk zijn en dat jouw welzijn het allerbelangrijkste is.