Hoe controleer je je baarmoederhals?

Weet je waarom het belangrijk is je baarmoederhals te controleren? Behalve dat je jezelf kent, kun je ook op een objectievere manier je vruchtbare periode opsporen.

Geschreven en geverifieerd door de verpleegkundige Leidy Mora Molina.

Laatste update: 22 december, 2022

Je baarmoederhals is het onderste deel van de baarmoeder dat met de vagina verbonden is. Deze structuur is gevoelig voor de veranderingen die in de loop van de menstruatiecyclus beginnen op te treden. Kennis van de anatomie en de kenmerken ervan kan van groot nut zijn, vooral als je zwanger wilt worden.

Dat lukt met een grondig onderzoek en het opsporen van tekenen die erop wijzen dat je in je vruchtbare periode bent. Maar weet je hoe je je baarmoederhals kunt controleren? Hier vertellen we je er alles over.

Is het belangrijk om je baarmoederhals te controleren?

De baarmoederhals is het laagste deel (Spaanse link) van de baarmoeder. Het heeft een cilindrische vorm, die de baarmoeder met de vagina verbindt. Het weefsel ervan is fibromusculair en meet tussen de 2,5 en 3,5 centimeter, hoewel dit kan variëren naargelang de leeftijd van de vrouw.

De baarmoederhals verandert subtiel van anatomie en kenmerken tijdens de menstruatiecyclus en ook tijdens de zwangerschap. Dit gebeurt door veranderingen in de ligging en stevigheid, naast het baarmoederhalsvocht dat door haar cellen wordt afgescheiden.

Daarom is het waardevol om de kenmerken van de baarmoederhals te kennen en ze regelmatig te controleren, vooral als je je door de veranderingen ervan wilt laten leiden om een zwangerschap te bevorderen.

Als het ovulatiestadium voorbij is, wordt de baarmoederhals zacht, opent zich, wordt vochtig en bevindt zich in een hoge positie.

Waar moet je rekening mee houden voor je je baarmoederhals controleert?

Het bepalen van de positie van de baarmoederhals is een oefening die je helpt te bepalen op welk moment van je cyclus je het vruchtbaarst bent en dus het tijdstip van de ovulatie te schatten. Allereerst moet je rekening houden met bepaalde aspecten om tactiele exploratie uit te voeren:

• Neem de tijd, want de anatomie van de baarmoederhals begrijpen is geen gemakkelijke opgave. Je zult het verschillende keren moeten controleren tot je veranderingen opmerkt.
• Terwijl je leert, is het goed je baarmoederhals regelmatig te evalueren, ook als je weet dat je geen eisprong hebt. Zo kun je de verschillen gedurende de hele menstruatiecyclus vergelijken.
• Controleer de positie van je baarmoederhals elke dag op hetzelfde tijdstip. Je kunt dit doen als je doucht of ‘s morgens.
• Controleer de positie van je baarmoederhals niet tijdens of na de geslachtsgemeenschap, want die verandert naargelang je mate van opwinding.

Hoe je baarmoederhals te controleren

Als je je baarmoederhals wilt controleren, hetzij om je eisprong te bevestigen, hetzij omdat je je anatomie beter wilt gaan leren kennen, is het belangrijk dat je ontspannen bent. Zoek daarom een comfortabele plek, een ongehaast moment, en volg de juiste stappen om de positie van je baarmoedermond te vinden en vast te leggen.

Stap-voor-stap instructies om je baarmoederhals te controleren

1. Zoek een comfortabele en rustige plek om je baarmoedermond te controleren.
2. Was je handen grondig met water en zeep. Vaginale hygiëne voorkomt het binnendringen van ziekteverwekkende micro-organismen in het orgaan. Als je een voortdurende genitale infectie hebt, wacht dan tot die helemaal weg is voor je jezelf onderzoekt.
3. Knip of vijl je vingernagels voor dit onderzoek om krassen of andere verwondingen aan de baarmoederhals of het vaginakanaal te voorkomen.
4. Zoek een comfortabele houding waarbij je gemakkelijk bij je baarmoederhals kunt. Je kunt hurken, op het toilet zitten, of met een been op de rand van de badkuip steunen. Als je wilt, kun je ook glijmiddel gebruiken.
5. Breng je wijs- of middelvinger in je vagina, met de palm naar boven. Schuif je vinger naar het einde van de vaginale doorgang, waar je een cirkelvormige contourwand voelt. Je ontdekt daar een ronde, stevige inkeping of kuiltje in het midden: het uitwendige cervicale os.
6. Zoek de baarmoederhals en noteer de positie ervan.
7. Beoordeel hoe ze aanvoelt. Noteer of ze zijdelings of gecentreerd is en of ze licht open of volledig gesloten is.

Wat moet er bij dit onderzoek worden waargenomen?

Het doel van het onderzoeken van je inwendige genitale gebied is de volgende informatie vast te stellen:

• Positie van de baarmoederhals: Als je niet ovuleert, zal ze in een lage positie staan. Je merkt dit als je je vinger tot aan het eerste vingerkootje in de vagina steekt, want dan kun je de baarmoedermond gemakkelijker vinden. Als je ovuleert, moet je je vinger tot zover in de vagina steken om hem te kunnen voelen. De baarmoederhals wordt in deze tijd hoger en moeilijker te bereiken.
• Baarmoederhalsopening: Merk op of de baarmoederhalsspleet gesloten of open is. Voor en tijdens de ovulatie zal de baarmoederhals iets open zijn, net als voor en tijdens de menstruatie. In de niet vruchtbare periode van de cyclus zal ze volledig gesloten zijn.
• Stevigheid van het baarmoederhalsweefsel: Als je ovuleert, zou je een zachtere baarmoederhals moeten voelen, ongeveer de consistentie van je oorlel. Dit gebeurt omdat de toename van oestrogeen in dit stadium de baarmoedermond zachter maakt. Omgekeerd is ze in de niet-vruchtbare periode stevig als het puntje van je neus.
• Plaats van de spleet: In het vruchtbare stadium is de baarmoederhals gecentreerd om de doorgang van het sperma te vergemakkelijken. In de niet-vruchtbare periode van de menstruatiecyclus is het mogelijk dat deze spleet iets opzij ligt.
• Baarmoederhalsslijm (Engelse link): Tijdens de ovulatie scheidt de baarmoederhals overvloedig, helder, waterig baarmoederhalsvocht af, dat het sperma helpt om van het vaginale kanaal in de baarmoeder te komen. Als er daarentegen geen eisprong is, wordt het baarmoederhalsslijm dik en schaars om als barrière te dienen en te voorkomen dat spermacellen de baarmoederhals binnendringen.

Hoe ziet mijn baarmoederhals er uit tijdens de zwangerschap?

Na de bevruchting blijft de baarmoederhals hoog en zacht. Het uitwendige baarmoederhalssas sluit zich helemaal en blijft dat gedurende de hele zwangerschap.

Na enige tijd wordt de baarmoederhals stevig en sluit helemaal af met de vorming van de sl ijmprop . Deze structuur beschermt de baby tegen infectie en schadelijke stoffen van buitenaf. In het laatste stadium van de zwangerschap verandert de baarmoederhals opnieuw (wordt zachter, korter en verwijdt) om plaats te maken voor de baby om naar buiten te komen.

Over baarmoederhalsonderzoek

Opgemerkt moet worden dat, hoewel de baarmoederhals tijdens de zwangerschap gecontroleerd kan worden, deze praktijk door de arts goedgekeurd moet worden vanwege het risico op toevallige infecties. Het is beter vaginaal onderzoek te laten doen door een specialist.

Maar als je zwanger wilt worden, kan regelmatig baarmoederhalsonderzoek nuttige informatie opleveren over je menstruatiecyclus. Leer dus de signalen van je lichaam te interpreteren en je zult je vruchtbare tijd van de maand beter kunnen opsporen.