Zelfregulering bij het leren volgens Richard Fenker

Er zijn meerdere strategieën die zelfregulatie bij het leren mogelijk maken, zoals die voorgesteld door psycholoog en professor Richard Fenker.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Ana Couñago.

Laatste update: 22 december, 2022

Zelfregulering bij het leren is het vermogen dat elke persoon heeft om zijn acties, gedachten, emoties en motivaties te beheren, aan te passen en te sturen om bepaalde doelen met betrekking tot het academische veld te bereiken.

Het bereiken van zelfregulering van het eigen leren is echter een complex proces waarbij verschillende strategieën in de praktijk worden gebracht die zijn ontworpen om je gedrag tijdens het studeren te sturen. Een van deze strategieën is die van de Amerikaanse psycholoog Richard Fenker (Engelse link), die we in de volgende paragrafen zullen bespreken.

Zelfregulering bij het leren volgens Richard Fenker

Psycholoog en professor Richard Fenker, een gerenommeerd specialist in leerstrategiecursussen, beschrijft in zijn boek Stop Studying, Start Learning (Engelse link) verschillende innovatieve methoden om de prestaties tijdens het studeren te verbeteren.

Een van deze methoden is een programma voor zelfregulerend leren. Dit programma bestaat uit drie eenvoudige stappen:

1. Stel een duidelijk doel.
2. Beheers de leerprocessen die nodig zijn om het eerder gestelde doel te bereiken.
3. Bepaal wat je moet doen als er een afleiding is.

We zullen hieronder in meer detail uitleggen waar elk van deze stappen uit bestaat.

1. Zelfregulering bij het leren: stel een duidelijk doel

Aan het begin van de studiesessie is het het beste om een duidelijk, concreet en kortetermijndoel vast te stellen. Denk bijvoorbeeld aan het maken van een reeks wiskundige problemen, het lezen van een boekonderwerp, het leren van de woordenschat van een taal, het schrijven van een samenvatting, het maken van een onder meer schetsen.

Zodra dit doel is bereikt, kun je, indien nodig, een ander nieuw doel specificeren. Je moet echter altijd de uit te voeren taak specificeren.

2. Beheers de leerprocessen die nodig zijn om het gestelde doel te bereiken

In die zin moet je proberen de signalen die door je eigen lichaam worden uitgezonden te herkennen en te identificeren, en aandacht besteden aan je gemoedstoestand, externe afleidingen, motivatie, enz. Je moet er vooral op letten dat je niet automatisch leest zonder de tekst te begrijpen en het pas beseffen als er al enige tijd verstreken is.

Richard Fenker noemt dit ontwijken van studeren door een bepaalde omstandigheid het ‘Gotcha-punt’, zodat, wanneer je dit punt bereikt, de psycholoog aanbeveelt om de volgende sonore en opvallende zin hardop te zeggen:

Dit zorgt ervoor dat je weer bij de les bent en dichter bij het behalen van het doel dat je eerder hebt gesteld.

3. Beslissen wat te doen bij afleiding tijdens zelfregulerend leren

Vaak is het niet voldoende om de zojuist geciteerde zin uit te spreken om de concentratie terug te krijgen. Daarom moet je andere strategieën gebruiken waarmee je actiever kunt zijn in je studie, zoals de volgende:

• Studietechnieken veranderen om de activiteit bij het verwerven van inhoud te vergroten. Om dit te doen, kun je bijvoorbeeld:
  • Onderstrepen of markeren.
  • Samenvatten.
  • Uitgebreide schema’s of mentale kaarten maken.
  • In de marge schrijven.
  • Maak diagrammen van relaties tussen de verschillende delen van de tekst.
  • Vergelijkende tabellen maken.
  • Hardop herhalen of van binnen wat je moet leren.
  • Tekeningen maken over het onderwerp.
  • Associaties vormen met afbeeldingen.
  • Geheugensteuntjes construeren.
  • Doen alsof je de les aan iemand anders uitlegt.
• Een andere taak selecteren die meer geschikt is voor het moment. In die zin kun je een onderwerp veranderen in een onderwerp dat beter is aangepast aan de mentale toestand waarin je je op dat moment bevindt.
• Neem een korte pauze van maximaal 10 minuten en ga dan verder met de voorgestelde taak. Soms moet je even pauzeren, ontspannen en loskoppelen van de studie om met meer energie door te gaan.

Zoals je hebt gezien, kan de voorgestelde zelfreguleringstechniek van Richard Finker erg handig zijn voor je kinderen terwijl ze studeren. Dus waarom zou je het ze niet leren om ze veel productiever te maken tijdens hun studietijd?