De invloed van onderwijsstijlen

In dit artikel bekijken we hoe de onderwijsstijlen van leerkrachten het leren van hun leerlingen kunnen beïnvloeden. Lees verder!

Geschreven en geverifieerd door de pedagoog María Matilde.

Laatste update: 22 september, 2023

Het is niet mogelijk om categorisch te stellen dat de ene onderwijsstijl beter is dan de andere. Maar wel kan gezegd worden dat sommige onderwijsstijlen een positieve invloed kunnen hebben en betere academische resultaten bij studenten kunnen opleveren, zolang het doel is dat studenten zinvol leren en persoonlijke, sociale en instrumentele competenties ontwikkelen.

Wat zijn onderwijsstijlen?

Onderwijsstijlen verwijzen naar de vorm of manier waarop een leraar of professor de verschillende elementen van het onderwijs-leerproces overbrengt, elementen die betrekking hebben op conceptuele, technische en methodologische aspecten, zoals de inhoud en de didactiek daarvan, en elementen als communicatie, affectieve relaties en organisatie binnen de klasgroep.

In de woorden van María Alexandra Rendón Uribe, zijn onderwijsstijlen bijzondere en karakteristieke manieren van denken over het onderwijsproces en van het aannemen van het onderwijs-leerproces in een specifieke context die zich uit in houdingen, gedragingen, handelingen, procedures en activiteiten.

Bovendien stelt de auteur dat dit alles afhankelijk is van aspecten als de klasomgeving en de interactie, socialisatie of oriëntatie van leerlingen.

Dan zou het, gezien de bovenstaande definitie, mogelijk zijn om verschillende onderwijsstijlen te identificeren en ze dus op een bepaalde manier in te delen. In dit verband wordt in het artikel Estilos de enseñanza y las nuevas tecnologías en educación (Onderwijsstijlen en de nieuwe technologieën in het onderwijs – Spaanse link) een nuttige taxonomie van onderwijsstijlen gepresenteerd. Deze classificatie is gemaakt door Sergio Uncala, waarvoor hij de ontwikkeling van verschillende auteurs in aanmerking heeft genomen.

De classificatie van onderwijsstijlen

• Autocratische stijl. De leraar bepaalt alle richtlijnen van het onderwijs-leerproces met betrekking tot inhoud, activiteiten, methodologieën en evaluatie.
• Democratische stijl. De leraar houdt rekening met de mening van zijn leerlingen over bepaalde zaken zoals bijvoorbeeld soorten activiteiten of klassendynamiek. Het is een stijl die participatie en motivatie in de klas bevordert.
• Laissez-faire stijl. De leraar grijpt weinig in bij het leren van de leerlingen. Ze geven inhoud en algemene onderwijsrichtlijnen aan, maar vervolgens komen de verantwoordelijkheid en de mate van betrokkenheid bij elke leerling te liggen.
• Dominerende stijl. De leraar is autoritair en veeleisend en legt bevelen, regels en mandaten op. En het is voor hen bijna onmogelijk om de meningen of behoeften van hun leerlingen toe te laten of in overweging te nemen.
• Integratieve stijl. De leraar probeert een prettige, aangename, vriendelijke sfeer in de klas te creëren. Ze moedigen dialoog, initiatief en participatie onder hun leerlingen aan.
• Expressieve stijl. Het doel van de leraar is de emotionele behoeften van hun leerlingen te bevredigen. Ze zijn bezorgd over de stemming en de interpersoonlijke relaties van de leerlingen, omdat ze geloven dat die van invloed zijn op hun academische prestaties.
• Progressieve of liberale stijl. Deze leraar wordt gekenmerkt door een hoge mate van controle in de klas. Ze werken vooral aan disciplinaire integratie en intrinsieke motivatie voor de ontwikkeling van persoonlijke en sociale competenties. Deze stijl kenmerkt leraren die traditionele onderwijsmethoden afwijzen en team- en samenwerkingswerk aanmoedigen.
• Traditionele of formele stijl. Een academische stijl die individueel studentenwerk bevordert dat altijd door de leraar wordt gecontroleerd. Het onderwijs is gericht op evaluatieresultaten en kwantitatieve academische prestaties.
• Gemengde stijlen. De combinatie van twee verschillende stijlen.

Heeft de manier van lesgeven van een leraar invloed op het leren van zijn leerlingen?

Tegenwoordig geven onderwijssystemen voorrang aan een geglobaliseerd type onderwijs, gebaseerd op de ontwikkeling van sociale, persoonlijke en technische competenties. Het is een onderwijsaanpak met als doel de vorming van autonome individuen, met een kritisch, creatief en adaptief vermogen.

Bovendien is het onderwijs tegenwoordig gericht op het produceren van leren op basis van kennis en het gebruik van technologie. Daarom is het onderwijsdoel de bevordering van samenwerkend leren, waarbij verschillende benaderingen en methodologieën worden gecombineerd in het werk van de inhoud.

Bovendien moet het onderwijs in onze tijd zich inzetten voor diversiteit: culturele diversiteit, motivationele diversiteit, diversiteit met betrekking tot leerritmes, enz. Daarom gaat het huidige onderwijs ervan uit dat respect voor individuele verschillen een grondbeginsel is.

Daarom kunnen we niet zeggen dat de ene onderwijsstijl beter is dan de andere. Maar we kunnen wel zeggen dat onderwijsstijlen het leren van leerlingen beïnvloeden. Of in elk geval dat sommige onderwijsstijlen adequater zijn dan andere om de huidige onderwijsdoelstellingen te bereiken die de maatschappij en het onderwijssysteem hebben vastgesteld.

Reflectie op de praktijk en de adequaatheid van onderwijsstijlen volgens de leerbehoeften

Zoals gezegd kunnen sommige onderwijsstijlen adequater zijn dan andere als het gaat om het bereiken van de huidige onderwijsdoelstellingen. In dit verband zou men kunnen denken dat de meest effectieve onderwijsstijlen die zijn welke rekening houden met de specifieke leerbehoeften van leerlingen.

Of een onderwijsstijl een positieve invloed heeft op de leerresultaten van leerlingen zal dus afhangen van de mate waarin die stijl is aangepast aan dat leren. Daarom is het belangrijk dat leraren verschillende onderwijsstijlen kennen en gedifferentieerd omgaan met conceptuele, technische en methodologische aspecten, maar ook met communicatieve, motivationele en affectief-emotionele aspecten, afhankelijk van leersituaties.

Kortom, als het doel van lesgeven is om academische vooruitgang te boeken bij leerlingen, is het essentieel dat leraren nadenken over (Spaanse link) hun eigen praktijk en hun eigen onderwijsstijl aanpassen aan de specifieke leerbehoeften van hun leerlingen.