Hoe grenzen stellen met positieve discipline

Positieve discipline is een opvoedingsparadigma dat gebaseerd is op luisteren, respect en communicatie. Leer grenzen stellen met behulp van positieve discipline.

“Ik probeer te praten, maar ze luisteren niet naar me”… “Als ik nee zeg, krijgen ze driftbuien en kan ik ze niet in bedwang houden”… “Het lukt niet op de gemakkelijke manier, dus ga ik op de moeilijke manier”. Deze zinnen zijn typerend voor de situaties die volwassenen overweldigen die de opvoeding van kinderen begeleiden. Ze weerspiegelen de momenten waarop grenzen stellen en een kind vertellen dat het iets niet mag een onmogelijke missie wordt. Maar met positieve discipline is het mogelijk om kinderen te leren een nee te accepteren, sociale vaardigheden te ontwikkelen en respectvol en gepast gedrag te laten vertonen.

Laten we eens kijken waar het allemaal om gaat.

Wat is positieve discipline?

Voor velen lijkt het vanzelfsprekend dat positieve discipline gebaseerd is op respect voor en erkenning van kinderen, hun gevoelens en hun behoeften. Maar niet iedereen begrijpt dit. Ouderwetse en op volwassenen gerichte opvoedingsmethoden hebben nog steeds de overhand. Deze methoden zijn gebaseerd op autoritaire uitspraken als “Kinderen moeten gehoorzamen omdat ze kinderen zijn, omdat ik de ouder ben, en omdat ik het zeg”.

Positieve discipline is gebaseerd op de theorieën van Alfred Adler en Rudolf Dreikurs. Zij stelden dat mensen zich gedragen naar hun behoefte om erbij te horen. Het doel van dit opvoedingsparadigma is dan ook opvoeding via waarden, zodat kinderen hun ouders niet nodig hebben om te weten wat goed is en hoe ze zich moeten gedragen.

Samengevat bevordert deze discipline de ontwikkeling van zelfbeheersing, regulering (Spaanse link), eigenwaarde en autonomie. Ze probeert kinderen vaardigheden bij te brengen en gelooft in hun aangeboren vermogen om die te leren. Bovendien geeft ze lessen voor het leven.

Het is heel belangrijk te verduidelijken dat positieve discipline noch positief noch overbeschermend is. Het is geen synoniem van een gebrek aan grenzen, noch is positieve discipline overbescherming. Deze vorm van opvoeden staat tegenover autoritaire stijlen, volgens welke het kind alleen gehoorzaamt uit angst of om aan het gezag te voldoen, maar zonder de betekenis te begrijpen van wat het doet.

Tot slot mogen we niet vergeten dat volwassenen altijd rolmodellen zijn. Kinderen leren door imitatie. Daarom is het belangrijk ons eigen gedrag te analyseren voor we dat van hen corrigeren.

Hoe een kind “nee” te zeggen door positieve discipline

Wanneer we denken dat we het kind ervan willen weerhouden iets te doen, is “nee zeggen” niet het enige alternatief. Hier zijn enkele belangrijke richtlijnen om in gedachten te houden.

Grenzen stellen

Het is belangrijk te weten dat grenzen stellen van volwassenen vereist dat ze consequent, coherent en tijdig zijn (op tijd handelen). Vermijd bijvoorbeeld die handelingen die het kind in verwarring brengen. Bijvoorbeeld, vandaag staan we toe dat ze hun tanden niet poetsen voor het slapengaan, maar morgen worden we boos als ze hetzelfde willen.

Wees duidelijk over het gedrag dat we zoeken

We moeten duidelijk zijn over het gedrag dat we zoeken. We kunnen de kinderen ook betrekken bij de regels die thuis worden vastgesteld. Over sommige zaken valt niet te onderhandelen, zoals handen wassen voor het eten, maar bij andere kunnen we anders denken en een evenwicht zoeken.

Tegelijk moeten we in gedachten houden dat de grenzen in overeenstemming moeten zijn met de leeftijd van het kind. Het moduleren van het gedrag van een kind dat nee leert begrijpen is anders dan het moduleren van het gedrag van een kind van schoolgaande leeftijd dat meer autonomie zoekt.

Het gewenste gedrag versterken

Tegelijkertijd is een heel interessante manier om nee te zeggen, het gewenste gedrag te versterken. Dat wil zeggen, je kunt proberen de aandacht te verleggen naar wat we wel toestaan dat gedaan wordt. “Het geeft me een heel goed gevoel als ik je kamer in ga en zie dat je je speelgoed hebt opgeruimd” versterkt het belang van orde en niet van wanorde.

Tot slot moeten we voorbereid zijn op woede of ‘driftbuien’, omdat we niet altijd de reactie zullen krijgen die we willen. Het is belangrijk om geduldig te zijn en te leren de tijd van onze kinderen te respecteren. Wat betekent dit? Dat als het kind boos wordt omdat het iets niet kan krijgen, wij niet ook gefrustreerd of boos gaan worden. In plaats daarvan zullen we proberen met ze in contact te komen, ze te helpen rustig te zijn, en de reden van onze beslissing uit te leggen.

Wat moet je vermijden als je positieve discipline wilt toepassen?

Behalve dat slaan en billenkoek geven vormen van geweld zijn en op geen enkel moment of bij niemand toegepast mogen worden, zijn ze ook geen bron van effectief leren. Kinderen leren op deze manier niet het gedrag dat we willen, maar ontwikkelen eerder angst en leren zichzelf te verdedigen.

Tegelijk zijn het ‘isoleren’ van het kind of het gebruik van straffen ook geen aanbevolen vormen van discipline, omdat ze meestal niet aan een specifieke waarde of consequentie gekoppeld zijn. Met andere woorden, als ik wil dat mijn kind zijn kleine broertje niet slaat en ik stuur hem daarvoor naar zijn kamer, dan sta ik hem niet toe de ‘logica’ tussen de ene actie en de andere te assimileren. Ik negeer eenvoudig de reden van zijn acties. Ik ontkracht zijn emoties, en laat hem lijden voor de manier waarop hij die uit. Welk positief leren kan hieruit voortkomen?

Elk kind is uniek

Naast alle voorgaande overwegingen is het heel belangrijk te bedenken dat elk kind andere verlangens en behoeften heeft. Daarom zullen we, als positieve discipline een paradigma is dat we in de opvoeding willen toepassen, de juiste manier voor onze kinderen moeten vinden en ervoor zorgen dat hun leren werkelijk positief is.