Koplik-vlekken: wat je moet weten
Koplik-vlekken zijn vlekken op het mondslijmvlies, die heel kenmerkend zijn voor het primaire stadium van mazelen. In het algemeen horen ze bij het prodroom van de ziekte, zijn ze niet besmettelijk en lossen ze na een paar dagen vanzelf op. Wil je er meer over weten? We vertellen je daarom alles wat je moet weten in het volgende artikel.
Waarom verschijnen Koplik-vlekken?
Koplik-vlekken aan de binnenkant van de mond (Engelse link) verschijnen meestal de dag vóór de typische mazelen-huiduitslag. Ze ontlenen hun naam aan de persoon die ze in 1896 voor het eerst beschreef, de Amerikaanse kinderarts Henry Koplik.
Deze laesies zijn witachtig van kleur, zijn iets verheven en hebben een diameter van 2 tot 3 millimeter. Ze nestelen zich op een basis van rood gekleurd slijmvlies. Daarom wordt dit teken ook wel beschreven als ‘zoutkorrels op een rode achtergrond’.
Behalve op het mondslijmvlies kunnen Koplik-vlekken ook verschijnen op het zachte gehemelte, de bindvliesplooi (ogen) en op het slijmvlies van de vagina of de darm.
Wat is mazelen?
Mazelen is een zeer frequente exanthemateuze of eruptieve ziekte bij kinderen. Dit was echter vooral het geval vóór de opneming van het vaccin in het verplichte schema.
In het tijdperk vóór het vaccin was het namelijk een van de belangrijkste oorzaken van zuigelingensterfte en -ziekte, door de grote besmettelijkheid bij directe blootstelling.
Om verspreiding van het virus te voorkomen is het heel belangrijk een vroege diagnose te stellen en daarom zijn Koplik-vlekken een sleutelelement.
Het
Verband van Koplik-vlekken met mazelen
In 60% van de mazelengevallen zijn deze vlekken (Engelse link) aanwezig vóór andere ziekteverschijnselen.
Naarmate de huidlaesies zich uitbreiden, beginnen deze slijmvliesvlekken vervolgens te vervagen. Na een paar dagen keert het slijmvlies terug in zijn normale toestand. Dan komt de huiduitslag centraal te staan.
De fasen van mazelen en het verschijnen van Koplik-vlekken
Volgens het verloop van de ziekte en de symptomen (Engelse link) die op elk moment verschijnen, zijn vier fasen van mazelen gedefinieerd:
- Incubatiefase: Omvat de eerste 7 dagen na contact met het virus, waarin het kind geen symptomen heeft.
- Prodromale fase (catarrale): Deze fase begint daarna met koorts, waarna hoest, catarre, bindvliesontsteking en enantheem (Koplik-vlekken) komen. Deze combinatie van symptomen staat bekend als een drievoudige verkoudheid.
- Huiduitslag-fase: Deze fase wordt gekenmerkt door de typische huiduitslag of uitbraak van de ziekte.
- Tot slot de herstelfase.
Naast deze symptomen kan mazelen ook leiden tot oorontsteking, longontsteking of zelfs hersenbeschadiging.
Wat houdt de behandeling van mazelen in?
Mazelen is dus een acute virale ziekte die zeer besmettelijk is. Gelukkig is het te voorkomen.
Momenteel is er geen specifieke therapeutische optie. In plaats daarvan is alleen een symptomatische behandeling beschikbaar om zo het natuurlijke proces te begeleiden tot het opgelost is.
De beheersing van koorts, het voorkomen van uitdroging en de juiste isolatiemaatregelen zijn dus zaken van het grootste belang voor de gezondheid van het kind en zijn omgeving.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO – Engelse link) beveelt ook aan om kinderen met mazelen een dagelijkse dosis vitamine A te geven. Dit supplement helpt namelijk de bloedspiegels van deze vitamine binnen normale grenzen te houden. Deze strategie lijkt ook doeltreffend te zijn om blindheid of oogbeschadiging te voorkomen.
De preventie van mazelen
De belangrijkste manier om deze ziekte en de complicaties ervan onder controle te krijgen is universele vaccinatie. Dit voorkomt niet alleen besmetting, maar beperkt ook de verspreiding van het virus binnen de gemeenschap.
In ontwikkelde landen krijgen kinderen een samengesteld levend virusvaccin, dat bescherming biedt tegen de bof, mazelen en rodehond. De naam van dit middel is het BMR-vaccin (mazelen, bof, rodehond).
De Centers for Disease Control and Prevention (CDC) beveelt (Engelse link) het volgende immunisatieschema met het BMR-vaccin aan:
- Eerste dosis: Tussen 12 en 15 maanden oud
- Tweede dosis: Tussen 4 en 6 jaar oud, voor ze naar school gaan
Bovendien is het belangrijk een extra dosis toe te dienen bij baby’s van 6 tot 11 maanden die reizen naar een gebied met een hoge circulatie van deze virussen of bij uitbraken in hun gemeenschap.
Koplik-vlekken
Koplik-vlekken gaan vooraf aan de rest van de klinische verschijnselen van mazelen en zijn heel kenmerkend voor deze ziekte. In feite is het verifiëren ervan voldoende om de diagnose te vermoeden.
Daarom is het vroegtijdig opsporen ervan essentieel om aan te geven dat het kind geïsoleerd moet worden en de nodige hulpmaatregelen te treffen.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Lefebvre N, Camuset G, Bui E, Christmann D, Hansmann Y. Koplik spots: a clinical sign with epidemiological implications for measles control. Dermatology. 2010;220(3):280-1. doi: 10.1159/000277122. Epub 2010 Jan 26. PMID: 20110626.
- Tanaka M, Harada T. Koplik spots in measles. Postgrad Med J. 2019 Aug;95(1126):454. doi: 10.1136/postgradmedj-2019-136739. Epub 2019 May 30. PMID: 31147397.
- Bello S, Meremikwu MM, Ejemot-Nwadiaro RI, Oduwole O. Routine vitamin A supplementation for the prevention of blindness due to measles infection in children. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Aug 31;(8):CD007719. doi: 10.1002/14651858.CD007719.pub4. PMID: 27580345.
- CALENDARIO DE VACUNACIONES AEP 2021. Disponible en: https://vacunasaep.org/profesionales/calendario-de-vacunaciones-de-la-aep-2021
