Het besluitvormingsproces bij kinderen

Het besluitvormingsproces bij kinderen is een hulpmiddel dat onze kleintjes de rest van hun leven zullen kunnen gebruiken en met succes zullen opgroeien.

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog María Alejandra Castro Arbeláez.

Geschreven door Zuleyvic Adriana Cuicas

Laatste update: 22 december, 2022

Het besluitvormingsproces is elementair in het dagelijks leven. Ieder mens maakt namelijk voortdurend keuzes: Wat te eten? Links of rechts? Leuk vinden of niet leuk vinden? Wat nu en later te doen? We beseffen niet eens hoe vaak we het doen.

Beslissingen beginnen zich in de kindertijd te ontwikkelen, beetje bij beetje. Daarom is het heel belangrijk dat we weten hoe we onze kinderen kunnen begeleiden. Zo zorgen we er namelijk voor dat het besluitvormingsproces een waardevol hulpmiddel in hun leven wordt en geen reden om overweldigd te raken.

Wat is het besluitvormingsproces?

Besluitvorming (Spaanse link) is het proces waarbij we binnen een beschikbare reeks de beste optie kiezen om een bepaalde situatie op te lossen.

Het besluitvormingsproces kan dus op elk gebied aanwezig zijn: op sociaal gebied, binnen het gezin, op het werk, enz. De gekozen optie wordt beschouwd als de meest:

• gunstige
• levensvatbare
• juiste
• adequate
• gemakkelijke

Met andere woorden, in het besluitvormingsproces worden de bestaande gegevens geanalyseerd, en op basis van de verschillende alternatieven die de situatie biedt, wordt er een gekozen om het grootste voordeel te behalen.

Tijdens de kindertijd worden kinderen geholpen bij het kiezen van veel dingen, van kleren tot voedsel, op een manier die hen in staat stelt te visualiseren welke opties ze hebben en waarom sommige beter zijn dan andere.

Als we met ze naar een snoepwinkel gaan, houden we weliswaar rekening met wat hun aandacht trekt, maar we helpen ze toch de beste optie te kiezen.

Enkele aanbevelingen voor het nemen van beslissingen bij kinderen

Beslissen is een daad van wil. Er is moed, vertrouwen, onderscheidingsvermogen en ook oordeel voor nodig. Als kinderen beslissen en dat vastberaden doen, geven ze daarmee blijk van hun vrijheid. Hier volgen enkele aanbevelingen voor ouders (Spaanse link) die de moeilijke taak hebben hun kinderen te leren floreren.

Vermijd overbezorgd te zijn bij het besluitvormingsproces

Het is heel moeilijk voor ouders om het gevoel van overbezorgdheid te vermijden. Dat komt omdat ze de moeilijkheden kennen die de werkelijkheid biedt en ze pijn voor hun kinderen willen vermijden. Maar fouten zijn de beste manier voor onze kinderen om te leren. Fouten maken en goedmaken tempert namelijk de geest.

Ouders hebben zelf ook de kans gehad om dit te doen en ze kunnen hun kinderen die ervaring niet ontnemen. Bovendien zullen ze niet kunnen voorkomen dat het hen op een bepaald moment overkomt, als ze er niet bij zijn om het te voorkomen. Het beste dan en wat het meest aan te bevelen is, is dat zowel ouders als kinderen het avontuur van vallen en opstaan onder ogen zien.

Waardeer inspanning en leren van fouten

In het licht van het bovenstaande zou het geen zin hebben de deuren voor onze kinderen open te zetten om te experimenteren als we hun fouten vervolgens negatief beoordelen. Het gaat er niet alleen om de positieve kant te zien, maar ook het probleem in al zijn dimensies te erkennen; want dat is nu juist wat fouten mogelijk maken.

Fouten helpen ons de volledige werkelijkheid te zien, van de moeilijkheid en de inspanning. Ze stellen ons in staat te zien wat de verblindende schittering van triomf ons niet toestaat te zien.

Laat je kinderen thuis klusjes doen

Kinderen moeten thuis ook verplichtingen hebben, taken die bij hun leeftijd passen, en verplichtingen die met vaste levertijden vervuld moeten worden. Noties van sociale tijd sturen hun handelen en bereiden hen zo voor om taken op zich te nemen en te volbrengen.

Het besluitvormingsproces: afwegen en kiezen is denken

Er is een merkwaardig verband tussen het woord spijt en denken. Het werkwoord denken betekent afwegen of berekenen. Het stelt ons in staat onze opties op een schaal te leggen en te evalueren welke het beste is.

We moeten onze kinderen dus in staat stellen af te wegen. Dat wil zeggen, te redeneren en te denken. Dit betekent ook dat we ze opties moeten geven en in staat moeten stellen keuzes te maken. Deze eenvoudige handelingen zijn heel complex en beantwoorden aan de hoogste functies van het denken.

Input van het besluitvormingsproces

Beslissingen stellen kinderen in staat het volgende te ontwikkelen:

• onderscheidingsvermogen
• kritisch vermogen
• verantwoordelijkheid (en op de lange duur ethiek)
• empathie, of het vermogen zich in de schoenen van een ander te verplaatsen
• probleem- of conflictbeheersing

De emotionele invloed op de besluitvorming

Levensvaardigheden, zoals gedefinieerd door de psycholoog René Diekstra, hebben te maken met het verwerven van vaardigheden op sociaal, emotioneel en ethisch gebied die de cognitieve en intellectuele vaardigheden aanvullen en optimaliseren.

Rede en emotie kunnen niet gescheiden worden. Daarom is leren omgaan met emoties de sleutel om je kinderen te leren assertievere beslissingen te nemen. We moeten in gedachten houden dat emoties een beslissende invloed hebben op de besluitvorming.

Je kunt leren je emoties te onderwijzen en zo gemakkelijk een evenwicht te vinden. Zoals Diekstra voorstelt in een interview met Elsa Punset, kunnen onze kinderen, om zowel hun emoties te leren beheersen als beslissingen te nemen, betrokken worden bij activiteiten die hen leren zelfbeheersing te oefenen.

Activiteiten die kinderen helpen hun emoties te beheersen

De activiteiten die kinderen het beste helpen emoties te leren herkennen en beheersen zijn de volgende:

• Uitvoerende kunsten
  • theater
  • dans
  • muziek
• Plastische kunsten
  • schilderen
  • tekenen
  • beeldhouwen
  • kunstnijverheid in het algemeen
• Sport en lichamelijke activiteiten

Het gaat er niet om kinderen in te schrijven bij elke activiteit die er bestaat. Evenmin moeten we ze verzadigen in hun dagelijks leven. Het beste is dat deze activiteiten sporadisch zijn of als hobby of tijdverdrijf dienen.

Een ander alternatief is om thuis theater- en danstherapie te doen, naar buiten te gaan of een teamsport te beoefenen.

Tegelijk is het belangrijk te benadrukken dat hoe meer we onze kinderen helpen onafhankelijk te zijn, hoe beter ze het in het leven zullen doen. Dit betekent niet dat we ze alleen laten. We moeten gewoon weten dat we er zijn om hen te begeleiden, te adviseren en te onderwijzen – niet om dingen voor hen te doen.

Als je geneigd bent alles voor hen te doen en altijd te beslissen wat het beste voor hen is, heb je morgen gefrustreerde en/of zelfbewuste adolescenten of volwassenen.

Het nemen van beslissingen is een bijdrage die we onze kinderen kunnen bieden, zodat ze de situaties die zich in hun dagelijks leven kunnen voordoen, aankunnen. Of ze nu goed of slecht zijn. Bovendien draagt dit bij tot hun mentale wendbaarheid, creativiteit en flexibiliteit, die hen op elk sociaal gebied goed van pas zullen komen.

Zowel mentale wendbaarheid als flexibiliteit vormen een grote schat voor individualiteit. Op deze manier kunnen kinderen zichzelf namelijk toestaan fouten te maken, te leren en gemakkelijker vooruit te komen dan wanneer ze deze hulpmiddelen niet hebben.