Alternatief denken, de sleutel tot mentale flexibiliteit

Alternatief denken opent de deuren naar veel mogelijkheden en het is belangrijk om de ontwikkeling ervan van jongs af aan aan te moedigen. We vertellen je hoe.

Geschreven en geverifieerd door de psychopedagoog María José Roldán.

Laatste update: 22 december, 2022

Weet jij wat alternatief denken is? Het is de sleutel (en de basis) van mentale flexibiliteit. Het helpt ons namelijk te groeien als mens en verschillende perspectieven te zoeken ten aanzien van dezelfde situatie.

Ook haalt het ons uit het starre denken en stelt het ons in staat een creatievere geest te hebben op alle terreinen van het leven. Om al deze redenen is het zo belangrijk om het kinderen van jongs af aan bij te brengen.

Hieronder vertellen we je daarom alles wat je moet weten over alternatief denken en hoe je het bij je kinderen kunt aanmoedigen.

Alternatief denken

Als we denken, geven we ideeën vorm via de uitvoerende hersenfunctie (Spaanse link). Zo maken we een mentale voorstelling van de ons omringende werkelijkheid en geven we aanleiding tot nieuwe ideeën of verschillende gezichtspunten voor dezelfde situatie.

Alternatief denken is dat hulpmiddel dat ons helpt onze gedachten vanuit een ander perspectief te beheren. In het algemeen is dit vrij positief en moedigt het ons aan oplossingen te zoeken voor de problemen die zich voordoen en het leven optimistischer te zien.

Deze mentale vaardigheid richt zich op het actief zoeken naar oplossingen, zoals brainstormen. Ook neemt de creativiteit toe om strategieën te bedenken die het best bij onze omstandigheden en mogelijkheden passen.

De verbeeldingskracht richt zich op de positieve aspecten van de dingen en de mogelijkheden tot verbetering en vooruitgang.
Kortom, alternatief denken is wat ons op een bepaalde manier doet reageren en voelen als we met een bepaalde situatie geconfronteerd worden.

Moeilijkheden bij het ontwikkelen van flexibel denken bij kinderen

Als kinderen moeite hebben met alternatief denken of onbuigzaam zijn, lopen ze het risico de dingen maar op één manier te zien.

Rigide denken stelt hen niet in staat zich goed aan veranderingen aan te passen en leidt ertoe dat ze blijven steken in zich herhalende en pessimistische gedachten. Ze hebben het moeilijk om oplossingen voor problemen te vinden omdat ze niet verder kunnen kijken dan de negatieve aspecten van de dingen. In feite ontbreekt het hen aan strategieën om problemen met succes te projecteren of op te lossen.

Dit alles kan een negatieve invloed hebben op leer- en levensprestaties in het algemeen, zowel thuis als op school.

Geconfronteerd met een probleem, zijn ze verlamd en doen ze niets. En in de overgrote meerderheid van de gevallen wachten ze op anderen om hun conflicten op te lossen, omdat ze zich niet in staat voelen het zelf te doen. Dit wekt enorme frustratie en woede op naar zichzelf en naar de omgeving.

Enkele kenmerken van mentale rigiditeit bij kinderen zijn de volgende:

• Meestal accepteren ze de ideeën van anderen niet.
• Ze praten steeds weer over hetzelfde.
• Ze raken gefrustreerd als er iets mis gaat, maar ze herhalen dezelfde fouten.
• Kinderen die zou denken houden niet van veranderingen of nieuwe uitdagingen omdat die nervositeit opwekken.
• Ze worden boos als anderen zich niet aan de regels houden.

Oorzaken van mentale rigiditeitsproblemen

Typisch is dat kinderen met een aandachtstekorthyperactiviteitstoornis (ADHD – Engelse link) vaak moeite hebben met het ontwikkelen van alternatief denken. Dit is echter geen exclusief kenmerk van deze aandoening.

Het is heel gewoon dat wanneer ouders autoritair of star denken, hun kinderen dat ook doen.

Een trager dan verwachte verwerkingssnelheid kan zich ook manifesteren door een beperking van alternatief denken. Dit komt doordat er minder vermogen is om zich aan veranderingen aan te passen en weinig strategieën om creatieve oplossingen te zoeken.

Kinderen helpen om alternatief denken te bevorderen

Om alternatief denken bij kinderen te bevorderen, is het goed om enkele van de volgende tips in gedachten te houden:

• Moedig aan tot brainstormen om oplossingen voor een specifiek probleem te vinden.
• Verdeel een ingewikkelde taak in meerdere eenvoudiger taken.
• Geef mogelijke opties om een probleem op te lossen en verminder zo de nervositeit. Moedig kinderen evenzo aan het alternatief te kiezen dat het beste bij die omstandigheid past.
• Werk aan dit soort denken met bord- of kaartspelletjes. Door de spelmogelijkheden van de andere spelers te zien, zullen ze die gemakkelijker kunnen imiteren.
• Analyseren en debatteren over de leer van verhalen en films, en over de variabelen om de verschillende conflicten in de verhalen op te lossen.

Deze tips zijn allemaal heel nuttig om aan het alternatieve denken van kinderen te werken als basis voor mentale flexibiliteit. Maar in het algemeen is ook elk spel, elke activiteit of elke ervaring waarbij creativiteit een rol speelt welkom om de geest van je kleintje in dit opzicht tot ontwikkeling te brengen.