Hoe kun je grooming voorkomen en wat is het eigenlijk?

Je kinderen surfen vlotter op het web dan ze op straat lopen. Dus waarom zou je ze niet beschermen tegen de gevaren die op de loer liggen in de virtuele wereld? Hier is hoe je grooming kunt voorkomen.

Het gebruik van het internet en sociale netwerken is gemeengoed onder jongeren en begint op steeds jongere leeftijd. Hoewel het enorme voordelen met zich meebrengt, brengt het ook risico’s met zich mee. Daarom gaan we het vandaag hebben over grooming, een van de meest voorkomende digitale gevaren van deze tijd.

Wat is grooming?

Grooming is de seksuele intimidatie die een volwassene via sociale netwerken of digitale platforms uitoefent op een minderjarige. Dat wil zeggen, via het internet. De persoon die intimideert staat bekend als een groomer. Hij oefent zijn acties meestal op de slachtoffers uit via verschillende profielen.

Je moet weten dat grooming op zichzelf als een misdaad wordt beschouwd en dat het op zijn beurt met andere grote misdrijven in verband kan worden gebracht. Denk bijvoorbeeld aan mensenhandel, kinderporno, en moord, onder andere.

Hoe werkt grooming?

Deze vorm van intimidatie heeft zijn eigen bijzondere dynamiek, omdat het via een virtueel medium gebeurt. In het algemeen creëert de groomer een valse identiteit of profiel en gebruikt foto’s of video’s van andere mensen om dit beeld te ondersteunen. Zo kan de kinderlokker gemakkelijker dichter bij het kind komen.

In het begin probeert de groomer een hechte en empathische relatie met het kind of de jongere op te bouwen. Dit om het te leren kennen en zo een vertrouwensband te scheppen. Om dit te bereiken past de groomer verschillende strategieën toe: ze gebruiken hetzelfde jargon, doen alsof ze even oud zijn als hun slachtoffer en gebruiken de in netwerken gepubliceerde persoonlijke informatie van het slachtoffer om gemeenschappelijke interesses aan te tonen. Deze fase wordt de vriendschapsfase genoemd.

Als de band eenmaal gelegd is, begint de relatie-fase. In dit geval vraagt de groomer het kind foto’s van zijn lichaam, video-opnamen en zelfs seksueel materiaal te sturen (seksuele fase). In sommige gevallen wordt ook om een persoonlijke ontmoeting gevraagd.

Als ze het materiaal krijgen, vraagt de groomer zijn slachtoffer door te gaan met het sturen van foto’s of video’s. Dan begint de chantage. Als de minderjarige niet toestemt, dreigt de groomer het materiaal dat ze al hebben openbaar te maken, iemand in de familie te kwetsen, of een andere actie uit te voeren om de minderjarige bang te maken. Uiteindelijk geeft de minderjarige toe aan het verzoek van de groomer. Daardoor ontstaat er een vicieuze cirkel waar geen eind aan lijkt te komen.

Hoe kun je grooming bij je kinderen opsporen?

Het is mogelijk een geval van grooming te vermoeden als we plotselinge veranderingen in de gewoonten, het gedrag of de stemmingen van onze kinderen opmerken. Hieronder gaan we in op deze aspecten:

• Een van de eerste manieren waarop een mogelijk geval van grooming blijkt, is een verandering in de stemming van de minderjarige.
• Ze zijn angstig, nerveus, verdrietig, bezorgd en alert.
• Ze kunnen problemen vertonen in hun schoolprestaties en niet-geëxcuseerde afwezigheden.
• Je kind kan moeite hebben in slaap te vallen of zichzelf te voeden.
• Ook kunnen ze onzeker zijn om het huis te verlaten en vermijden ze het maken van sociale plannen.
• Ze verbergen hun elektronische apparaten als ze die gebruiken.
• Soms vertonen ze lichamelijke of psychosomatische symptomen, zoals pijn en overgeven.
• Ze veranderen vaak hun lichaamstaal: ze vermijden oogcontact, staan met ingezakte schouders, of voelen zich nerveus in de buurt van andere mensen.

Hoe grooming te voorkomen

De manier waarop we de grooming van onze kinderen aanpakken verandert in de loop van de tijd. Naarmate ze ouder worden verwerven ze meer zelfstandigheid en autonomie. Het is misschien niet meer nodig om 24 uur per dag op ze te letten. Maar dat betekent niet dat we moeten ophouden ze tegen andere gevaren of risico’s te beschermen. Wat we dus moeten veranderen is de manier waarop we problemen in verband met hun veiligheid onder ogen zien en aanpakken.

Schend hun privacy niet, maar houd in de gaten wat ze doen

De adolescentie is een leeftijd waarin twee bijzondere situaties samenvallen. Enerzijds nemen de blootstellingen van minderjarigen op sociale netwerken toe. Ze hebben zo meer toegang tot de wereld. Maar anderzijds maken ze een proces van individualisatie en differentiatie door (nodig voor de constructie van hun identiteit) dat een zekere mate van privacy vereist.

In die zin is het heel belangrijk om naar hun leven te informeren zonder hun privacy te schenden. Het beste is met hen te praten en uit te zoeken hoe ze op het internet surfen, wat ze graag doen en wat ze doen als ze verbinding maken met iemand.

Leer hoe ze goed gebruik kunnen maken van het internet 

Enkele ideeën die duidelijk gemaakt moeten worden zijn die van anonimiteit en valse identiteit. Dat wil zeggen, kinderen duidelijk maken dat veel mensen op het net surfen met fictieve profielen. Dit is vooral belangrijk om aan tieners uit te leggen. Het begrip ‘digitale voetafdruk’ is namelijk een cruciaal begrip voor hun leven. Dit verwijst naar het spoor dat achtergelaten wordt door al het materiaal dat naar het web geüpload wordt, en dat niet helemaal verdwijnt, zelfs niet als het gewist wordt.

Herzie je eigen praktijken op sociale netwerken

Tegenwoordig is ‘sharenting’ heel gewoon. Dat is het openbaar maken door volwassenen van foto’s of video’s van hun kinderen, zonder hun toestemming of zonder de bescherming van hun privacy.

Zo doet bijvoorbeeld het delen van een foto van een kind in schooluniform veel meer dan laten zien hoe enthousiast je bent over hun eerste of laatste schooldag. Het geeft specifieke informatie over de verblijfplaats van je kind en maakt die toegankelijk voor andere mensen.

Gebruik thuis voorzieningen voor ouderlijk toezicht

Een andere mogelijkheid om pesterijen op netwerken te voorkomen is het installeren van ouderlijk toezicht op thuisapparatuur en -apps waartoe minderjarigen toegang hebben.

Vanaf het moment dat kinderen of adolescenten over sociale netwerken beginnen te beschikken, moet hen geleerd worden hoe ze de privacy van hun apparaten en platforms kunnen configureren. Zelfs als ze graag duizenden volgers willen hebben, moet je het idee versterken dat niet alle mensen die ons als vriend toevoegen echt zijn en dat het nooit een goed idee is om vreemden te accepteren.

Andere goede praktijken om grooming te voorkomen

Hier zijn nog meer mogelijke acties om grooming te voorkomen:

• Zoals we hierboven opmerkten, zijn sommige groomers goede hackers. Daarom moet je geen voor de hand liggende wachtwoorden kiezen, zoals je verjaardag of de naam van je huisdier. Je kunt eenvoudige wachtwoorden bedenken, maar dan met een combinatie van letters en symbolen. Het is ook geen goed idee om voor alle accounts hetzelfde wachtwoord te gebruiken.
• In het geval van kinderen is het beter dat ouders de wachtwoorden van al hun accounts kennen. In het geval van tieners moet je hun privacy niet schenden, maar hen adviseren hun wachtwoorden met niemand te delen. Ook niet met hun vrienden of met hun partners.
• Gebruik in online spelletjes pseudoniemen en geef nooit volledige echte gegevens.
• Net als in het echte leven moeten ouders hun kinderen in de virtuele wereld in de gaten houden. Ze moeten actief aanwezig zijn om te weten welke sites ze bezoeken en er duidelijke regels over stellen.
• Leer ze op hun hoede te zijn voor vreemde boodschappen die ze op het internet ontvangen of voor links die ons van de ene site naar de andere brengen.
• De digitale kloof tussen de generaties mag geen belemmering zijn om te weten wat kinderen op het internet doen. Het is belangrijk om op de hoogte te zijn en, in elk geval, om ze zelf te vragen.
• Als er een nieuwsbericht over grooming in de media verschijnt, kun je van de gelegenheid gebruik maken om het probleem aan te kaarten of te versterken.

Wat te doen als je geconfronteerd wordt met een geval van grooming

Dit zijn enkele van de maatregelen die aanbevolen worden als je geconfronteerd wordt met een geval van grooming:

• Allereerst moet je het kind steunen. Je moet een klimaat van vertrouwen en veiligheid scheppen. Over het algemeen voelen kinderen vaak veel schaamte en schuldgevoelens, vooral tieners. Het is het beste hen te begeleiden bij het uiten van hun emoties en hen te helpen zich ervan bewust te worden dat het niet hun schuld is. Laat ze weten dat het de schuld is van degene die het misdrijf begaat.
• Om een klacht in te dienen moet je de feiten kennen. In elk geval moet je ondervragingsachtige vragen vermijden en de tijd van je kinderen respecteren.
• Het profiel van de groomer op sociale netwerken moet niet gemeld worden, want het kan verwijderd worden en dat maakt het later moeilijk om de kinderlokker later op te sporen. Dit gebeurt op een later tijdstip als de politie dat aangeeft.
• Maak de computer ‘schoon’: Sommige groomers zijn bekwame hackers, dus moet je een antivirus-programma draaien en de wachtwoorden van de accounts en de toegang tot alle gevoelige informatie veranderen.
• Al het materiaal dat tussen de groomer  en het kind is uitgewisseld moet worden gedownload.
• Voordat je de aangifte doet, moet je dit met het betrokken kind bespreken. Neem de beslissing niet zonder het eerst te vertellen, luister naar wat ze denken en voelen en verzacht hun zorgen of angsten.

In plaats van technologie te ontkennen, moedig je een juist gebruik aan

Het gebruik van Internet is voor veel ouders een echte zorg. Het gaat er echter niet om dit hulpmiddel te demoniseren. Het heeft namelijk bewezen vele deugden te hebben, vooral tijdens de pandemie. Wat we moeten doen is leren hoe we er goed gebruik van kunnen maken en leren hoe we het veilig kunnen gebruiken.

In die zin betekent het beschermen van minderjarigen niet dat je kinderen van de virtuele wereld isoleert, maar dat je ze voortdurend begeleidt. Van kennis van de toepassingen die ze downloaden en bezoeken, tot het vaststellen van tijden en schema’s voor het gebruik. En in het geval van jongere kinderen, bij hen zijn als ze surfen.

Dus, in plaats van technologie te ontkennen, is het belangrijk de nodige middelen en hulpmiddelen aan te reiken zodat onze kinderen zich kunnen redden in de wereld waarin ze leven.