Hoe over verlegenheid in de kindertijd te komen

Verlegenheid in de kindertijd kan ontwikkelen over een periode van verschillende fases en kan een echte uitdaging zijn voor kinderen. Het maakt het moeilijk voor ze om te communiceren met hun omgeving en zorgt voor angst in nieuwe situaties. 

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog María Alejandra Castro Arbeláez.

Laatste update: 12 augustus, 2019

Hoewel verlegenheid genetisch kan zijn, hebben de ouders en de omgeving van het kind ook veel invloed. Daarom kunnen kinderen tot op zekere hoogte over hun verlegenheid tijdens de kindertijd komen naarmate ze ouder worden.

Hoewel  verlegenheid meer een persoonlijke eigenschap is, is het voor sommige kinderen een serieus probleem. Om kinderen te helpen over hun verlegenheid te komen, is het van belang dat ouders begrijpen wat er met kinderen gebeurt in elke fase van de jeugd.

Tekenen van verlegenheid in verschillende fases van de kindertijd

Veel kinderen zijn van nature verlegen sinds ze geboren zijn. Een groot deel van hun verlegen gedrag is veroorzaakt door hun neurochemie. Daardoor zijn ze voorzichtig en teruggetrokken in nieuwe situaties.

De eerste maanden

In de eerste maanden van hun leven zijn sommige baby’s tolerant voor het gezelschap van andere mensen, ook als ze deze mensen niet kennen. Over het algemeen voelt de baby zich comfortabel wanneer iemand naar hem lacht of vriendelijk is.

In deze periode herkent de baby zijn ouders. Hij is echter niet in staat om hun gezichten te identificeren. Door aan zijn behoeftes te voldoen en hem genoeg aandacht te geven, zal bijdragen dat overmatige verlegenheid niet aanwezig zal zijn in latere fases.

Zes maanden oud

Wanneer een baby 6 maanden oud is, is hij vaak achterdochtig. Hij herkent nu gezichten van zijn ouders en de mensen waar hij veel tijd mee gespendeerd heeft. Een nieuw gezicht is vreemd voor hem en zorgt daarom voor onzekerheid.

In deze periode van de kindertijd komt het vaak voor dat kinderen steun en veiligheid voelen. Hij zoekt naar bekende dingen in de mensen die hij vaak ziet. Wanneer deze mensen niet aanwezig zijn, wordt hij bang dat hij verlaten is.

Veel ouders forceren deze scheiding omdat ze bang zijn dat hun baby anders volledig afhankelijk van hen wordt. Dit is echter iets dat een baby zelf moet leren. Wanneer de baby groeit zal hij zich zekerder voelen, terwijl de verlegenheid op andere vlakken naar boven kan komen.

Twee jaar oud

Kinderen zijn niet gewend om vreemden te begroeten wanneer ze twee jaar oud zijn. Ze verstoppen zich achter hun ouders en hebben hun ouders nodig om zich veilig te voelen.

Hoewel dit gedrag gelinkt wordt aan verlegenheid, zijn kinderen in realiteit sociaal selectief op deze leeftijd. Als ze niet met andere kinderen omgaan, is het niet omdat ze dat niet willen, maar omdat ze liever alleen spelen.

Over het algemeen worden kinderen geïrriteerd wanneer hun speelgoed afgepakt wordt of gaan ze zich slecht gedragen. Creëer rust door deze situaties te voorkomen.

Als verlegenheid in de kindertijd echter te erg wordt, kan het een probleem vormen. Als het kind 3 jaar is en nog geen sociale interesse heeft, niet met andere kinderen speelt, ongevoelig is voor fysiek contact en zichzelf niet duidelijk uit of angstig is in nieuwe situaties, is het misschien nodig om hulp te zoeken.

Drie jaar oud

Van 3 tot 6 jarige leeftijd begint het kind intuïtieve gewoonten te ontwikkelen, waardoor hij in staat is om beter om te gaan met zijn omgeving. Dit kan echter ook angsten creëren, waardoor hij gevoeliger wordt voor het contact met anderen.

• Hij maakt zich vaak zorgen over wat anderen van hem denken en hij kan niet tegen negatieve opmerkingen.
• Daarnaast is hij bang dat hij niet voldoet aan de verwachtingen van de mensen van wie hij houdt.
• Hij kan zelfkritisch worden, op zijn tekortkomingen focussen en denken dat hij niet genoeg moed heeft om de situaties onder ogen te komen waar hij bang voor is.

Hoe kan een kind over verlegenheid in de kindertijd komen?

Als eerste is het belangrijk om rekening te houden met hoe kinderen hun emoties uiten. Vaak is het gedrag van een kind, de manier waarop hij speelt en wat hij tekent een indicatie van hoe hij zich voelt. Dit is handig, want als ze nog jong zijn is het moeilijk voor ze om hun gevoelens met woorden te uiten.

• Kleine kinderen voelen zich vaak geïntimideerd wanneer ze met vreemden zijn. Als ze aan het spelen waren, stoppen ze. Om dit oncomfortabele moment te voorkomen moeten ouders hem kalmeren. Een glimlach, een knuffel of aanmoedigende woorden zijn een grote hulp voor een kind om meer vertrouwen te hebben.
• Hoewel het kind zich niet op zijn gemak voelt, is het niet logisch om hem op afstand te houden van anderen. Hem laten integreren zal hem helpen. Deze sociale situatie zal handig zijn, omdat het hem helpt relaxt te zijn bij vreemden.
• Wanneer hij iets ouders is komt hij in de fase waarin hij naar iedereen luistert en alles redeneert. Het is dan niet logisch om hem te vertellen dat hij verlegen is. Dit kan overkomen als kritiek en als gevolg zal hij zich nog meer terugtrekken.
• Het is handiger om een kind te vertellen dat het even zal duren voordat hij zich op zijn gemak voelt bij vreemden.
• Het is ook belangrijk om realistische verwachtingen te hebben, omdat verlegenheid in de kindertijd doorstaan kan worden. Als je echter te veel van je kind verwacht, kan het alleen maar erger worden.

Is het mogelijk om over verlegenheid in de kindertijd te komen?

Hoewel het zorgelijk is, is er geen manier om te weten of een verlegen kind later niet meer verlegen zal zijn. In veel gevallen komen kinderen wel over hun verlegenheid heen wanneer ze door verschillende fases van de kindertijd gaan. Wanneer ze ouder worden, worden ze vaak ook opener.

Als vader of moeder kan je helpen door stabiliteit, steun en affectie te bieden. Als je helpt bij het op het gemak stellen van je kind, zullen ze zekerder zijn dat ze over hun verlegenheid kunnen komen.