Waaruit bestaat de kindercultuur en hoe genereren kinderen het?

Kleine kinderen nemen voortdurend kennis in zich op, waarvan een groot deel de kindercultuur in de maatschappij vormt. Waaruit bestaat dit?

Als we het over cultuur hebben, associëren we dat meestal met de kunstwerken, geschiedenis, of gewoonten van een bepaalde gemeenschap. Het is echter moeilijk voor een kind om zich tot deze dingen aangetrokken te voelen. Maar er is nog een ander aspect, de kindercultuur, die een opvoedkundige visie suggereert om hen dichter bij hun wortels en die van andere volkeren te brengen. Er is ook hun eigen cultuur, door hen en voor hen gegenereerd.

Volgens het Van Dale Groot Woordenboek is cultuur het  geheel van normen, waarden, tradities, regels, kunstuitingen enz. van een land, volk of groep. Dit omvat ook de kennis en de mate van artistieke, wetenschappelijke en industriële ontwikkeling in een tijdperk of sociale groep.

Dit laatste aspect is fundamenteel in de visie die we vandaag zullen bieden. Cultuur behoort toe aan specifieke groepen in een bepaalde tijd en ruimte.

Cultuur gericht op kinderen

De opvoedkundige visie op cultuur die volwassenen aan kinderen geven, is erop gericht hen te instrueren over de elementen die de maatschappij vormen waar ze to behoren. Dit kunnen zijn:

• Symbolen.
• Historische personages.
• Religie.
• Gebruiken.
• Overtuigingen.
• Literatuur.
• Geschiedenis.
• Kleding en hulpmiddelen.
• Muziek en kunst.

Kindercultuur voegt vaak fantasieën en magische krachten (Engelse link) toe aan hun mythen om een grotere indruk te maken en hen zo te motiveren er belangstelling voor te hebben.

Dit proces wordt zowel thuis als op school verder verdiept. Via de verschillende vakken krijgen kinderen toegang tot verschillende aspecten van hun cultuur, zoals literatuur en geschiedenis.

Waaruit bestaat de kindercultuur?

De andere vorm van cultuur die kinderen waarnemen is de cultuur die door henzelf wordt gevormd. Hoe kan het nu dat kinderen scheppers zijn van hun eigen notie van cultuur? Het antwoord is eenvoudiger dan het lijkt.

Ze doen dat namelijk door hun dagelijkse bezigheden. Vele daarvan zijn zelfs onschuldige spelletjes. Zo vormen bijvoorbeeld de definitie van rollen, regels en strategieën om op een speelplaats te spelen, de liedjes die ze verzinnen of de rituelen die kinderen bedenken om lootjes te trekken, een erfenis die jarenlang van generatie op generatie is doorgegeven.

Hetzelfde gebeurt met verhalen en stadsmythen. De boeman, de legende van de regenboog, of het verhaal van de weerwolf zijn alle kinderen bekend. Er zijn er ook die beperkt blijven tot een stad of buurt.

Al deze dingen die we hierboven aanhaalden vormen, bijna onbedoeld, de kindercultuur.

Waar manifesteert kindercultuur zich?

Onze kinderen ontvangen bijna voortdurend culturele elementen (hun eigen of die van anderen). Dat kan gebeuren door de relaties die ze met andere mensen aangaan of door wat ze via de media consumeren.

We zetten de belangrijkste producenten van cultuur voor kinderen op een rijtje:

• Kinderliteratuur: Als kinderen jong zijn, zijn ze erg geneigd naar verhalen te luisteren. Vooral als ze elementen van fantasie en magie bevatten. Literatuur maakt van deze omstandigheid gebruik om echte verhalen te vertellen op een manier die leerzaam is en past bij het rijpheidsniveau van kinderen. Voorbeelden: Strips, verhalen, bundels, enz.
• Audiovisuele inhoud: Net als bij boeken nemen kinderen heel snel in zich op wat ze op televisie, in films of op het Internet zien. Dit komt door de grote prikkeling van de zintuigen die deze teweegbrengen. Het is dus een geweldige gelegenheid om leerzame en onderhoudende verhalen voor te stellen en ze dichter bij de culturele achtergrond van hun gemeenschap te brengen. Voorbeelden: Series, films, video’s, videospelletjes, enz.
• Muziek: Karakteristieke liedjes en dansjes zijn een geweldig kanaal om kennis op kinderen over te brengen. Wie kent niet de kinderrijmpjes die kinderen tegenwoordig in de kleuterklas leren, ook al zijn er vele jaren verstreken? Ze blijven bestaan omdat ze een cultuurkenmerk van onze gemeenschap zijn.
• Kunst: Net als met muziek kan cultuur een kind ook via beelden worden bijgebracht. Die zijn te vinden in boeken, tijdschriften en op veel online sites. Kunst, naast alle voordelen die het met zich meebrengt, stelt je kind in staat een mentale grafische voorstelling te hebben van vroegere beschavingen of gebeurtenissen.

De kindercultuur begint thuis

Tot slot moeten we opmerken dat het niet het beste is te wachten tot het kind naar school gaat om geïnteresseerd te raken in het leren over zijn wortels. Vanaf twee- of driejarige leeftijd zijn ze erg ontvankelijk voor het horen en zien van alles wat we hen te bieden hebben en vertellen.

Als we het van jongs af aan benaderen, is de kans groot dat we in hen een hartstochtelijke belangstelling wekken voor een of andere activiteit of om meer over een bepaald onderwerp te weten te komen.

Bovendien is het ook belangrijk dat ze aspecten van andere culturen herkennen en vooral dat ze weten hoe ze die respectvol kunnen aanvaarden en verdragen.