Kinderdiabetes en de relatie met mondgezondheid

Kinderdiabetes en mondgezondheid hebben een relatie in twee richtingen. Ontdek het belang van het verzorgen van de mond van je kind als hij of zij aan deze ziekte lijdt.

Geschreven en geverifieerd door de tandarts Vanesa Evangelina Buffa.

Laatste update: 25 oktober, 2023

Kinderdiabetes is een ziekte die gevolgen heeft voor verschillende gebieden van de kinderen die eraan lijden, waaronder de mondgezondheid. Deze stofwisselingsstoornis treft een hoog percentage van de bevolking en wordt het vaakst waargenomen tijdens de kindertijd en de adolescentie. In dit artikel leggen we de relatie uit tussen de ziekte en de mondgezondheid en de mondproblemen die met deze aandoening samenhangen.

Volgens het National Diabetes Statistics Report (Spaanse link) waren in 2020 in de Verenigde Staten 210.000 kinderen en adolescenten onder de 20 jaar gediagnosticeerd met diabetes. Dat is 25 op elke 10.000 jongeren.

Wat is kinderdiabetes?

Volgens de National Institutes of Health (NIH – Engelse link) is diabetes een ziekte die optreedt wanneer de bloedsuikerspiegel te hoog is. Dit komt door een probleem met insuline. Wanneer het lichaam niet genoeg aanmaakt of het niet goed gebruikt, blijft de suiker in het bloed en bereikt het de weefsels niet. Er zijn verschillende varianten van de ziekte:

• Type 1
• Type 2
• Zwangerschapsdiabetes
• Monogenetische diabetes

Over het algemeen behoort kinderdiabetes tot type 1. Bij dit type aandoening maakt het lichaam van het kind geen insuline aan omdat het immuunsysteem de cellen van de alvleesklier die insuline produceren aanvalt en vernietigt. Om te overleven moeten kinderen daarom elke dag insuline gebruiken. Zo kunnen ze een normale bloedsuikerspiegel handhaven en metabole complicaties voorkomen.

Diabetes type 2 ontstaat door insulineresistentie. In dit geval zijn de receptoren niet gevoelig genoeg voor het hormoon om zich aan de cellen te binden en de glucose binnen te dringen. Studies melden (Spaanse link) dat steeds meer kinderen en adolescenten met deze variant worden gediagnosticeerd. Dit hangt mogelijk samen met de toename van obesitas bij kinderen, overgewicht en een sedentaire levensstijl.

Overmatige bloedsuiker

Overmatige glucose in het bloed stelt kinderen bloot aan verschillende gezondheidsproblemen:

• Verhoogde urineproductie
• Overmatige dorst
• Gewichtsverlies
• Toegenomen eetlust
• Problemen met het gezichtsvermogen
• Groeiachterstand
• Neiging tot infecties

De relatie tussen kinderdiabetes en de mondgezondheid van kinderen

Volgens een studie, gepubliceerd (Engelse link) in het tijdschrift Decisions in Dentistry, is de relatie tussen kinderdiabetes en mondgezondheidstoestanden bij kinderen bi-directioneel.

• Enerzijds verhoogt hyperglycemie ontstekingsprocessen, verandert de afweer, zijn kinderen vatbaar voor infecties, neemt de weefselvascularisatie af en worden herstelprocessen aangetast. Daarom maakt diabetes kinderen vatbaar voor bepaalde mondaandoeningen, zoals gingivitis, parodontitis, gaatjes en candidiasis.
• Anderzijds verergert het lijden aan bepaalde mondproblemen de diabetes. Dit komt omdat parodontale infecties systemische ontstekingen veroorzaken die de werking van insuline in de cellen verminderen en de glykemische controle beïnvloeden.

Manifestaties van kinderdiabetes in de mond

De website van de American Dental Association (Engelse link) legt uit dat kinderen met kinderdiabetes een verhoogd risico lopen op bepaalde mondprocessen die samenhangen met hyperglycemie. Dit zijn de meest voorkomende manifestaties:

• Vroege gebitseruptie. Kinderen met diabetes hebben de neiging hun melktanden vroegtijdig te verliezen en de blijvende tanden eerder dan normaal doorkomen. Volgens een studie in het tijdschrift Pediatrics (Engelse link) kan dit teken een aanwijzing zijn voor een vroege diagnose van de ziekte.
• Verhoogd risico op tandvleesaandoeningen, zoals gingivitis en parodontitis. Zwakke witte bloedcellen, vaatproblemen en overdreven ontstekingsreacties belemmeren het vermogen van het tandvlees om zich te verdedigen tegen bacteriën in de mond.
• Verminderde speekselproductie. Dit veroorzaakt ongemak en verhoogt de kans op pijn, brandende tong, zweren, gaatjes, slechte adem en infecties. Wetenschappelijke literatuur (Engelse link) legt uit dat hyperglycemie de speekselstroom vermindert, de pH verlaagt en de speekselglucoseconcentraties verhoogt, wat de proliferatie van ziekteverwekkende bacteriën bevordert.
• Smaakstoornissen.
• Mondzweren. Gebrek aan collageen, immuundeficiëntie en moeite met weefselgenezing verhogen laesies van zachte weefsels.
• Gaatjes. Monddroogheid en verminderde weefselimmuunrespons verhogen het risico op deze aandoening. Studies tonen aan (Engelse link) dat laesies toenemen bij peuters met een slechte stofwisselingscontrole.
• Orale candidiasis. De schimmel profiteert van de hoge suikerspiegel en de lage immuunrespons om zich te vermenigvuldigen en een infectie te veroorzaken in de zachte weefsels van de mond.

Hoe zorg je voor de mondgezondheid van kinderen met kinderdiabetes

Vanwege de verslechtering van de speekselfunctie en het verhoogde risico op parodontitis en gaatjes moeten kinderen met diabetes speciale zorg krijgen. We vertellen je er hieronder meer over.

1. Controleer de bloedglucosespiegel

De meeste schade en complicaties die optreden in het mondweefsel van een kind houden verband met een hoge bloedsuikerspiegel. Een van de beste strategieën om mondgezondheidsproblemen te voorkomen is proberen de bloedglucosewaarden dicht bij normaal te houden.

Medische controles zijn essentieel. Door het uitvoeren van bloedglucosetests en laboratoriumonderzoeken weet je hoe hoog het suikergehalte in het bloed is. Daarnaast is het belangrijk om de door de deskundige voorgeschreven medicijnen strikt na te leven en deze zorg te combineren met een adequaat dieet.

2. Zorg voor een goede mondhygiëne

Een andere manier om voor de mondgezondheid van je kind met kinderdiabetes te zorgen is het verzorgen van hun mondhygiëne. Het is raadzaam om de tanden en het tandvlees van je kind drie keer per dag te reinigen met een tandenborstel met zachte haren en fluoridetandpasta.

Daarnaast moet je de hygiëne aanvullen met flosdraad. Bij oudere kinderen is kauwgom met xylitol ook een heilzame maatregel om de speekselvloed te verhogen en bacteriële plaque te verminderen.

3. Bezoek de kindertandarts regelmatig

Een halfjaarlijks bezoek aan de kindertandarts is essentieel. Naast controles zal de professional specifieke preventieve maatregelen toepassen die de mondgezondheid van je kind helpen behouden:

• Professionele reinigingen: deze zijn belangrijk om bacteriële plaque onder controle te houden, tandsteen te verwijderen en schade aan parodontale weefsels te voorkomen.
• Tandheelkundige sealants: deze helpen het ontstaan van gaatjes te voorkomen.
• Fluoride behandelingen: worden gebruikt om de zuurgraad van de mond tegen te gaan en mondziekten te voorkomen.

Hoe bereid je een kind met diabetes voor op een tandartsafspraak

Als je met je kind naar de kindertandarts gaat, is het belangrijk dat je de professional op de hoogte brengt van alles wat te maken heeft met het stofwisselingsprobleem van je kind. Daarom moet je de waarden van de laatste laboratoriumtests aangeven, de medicijnen die je kind gebruikt, en alle informatie die je relevant acht.

Je moet ook informeren of je kind in het verleden last heeft gehad van episodes van hypoglykemie, want die kunnen zich opnieuw voordoen. Om deze voorvallen te voorkomen, raden studies aan (Spaanse link) om afspraken ‘s morgens en na het ontbijt te plannen. Bovendien, als de bloedsuikerspiegel niet goed onder controle is, moeten alleen tandheelkundige noodgevallen worden behandeld. Denk aan acute infecties, abcessen of trauma’s.

Een gezonde mond voor een betere levenskwaliteit

Om de levenskwaliteit van je kleintje met kinderdiabetes te verbeteren, moet je zorgen voor hun mondgezondheid. Door deze aandoening zijn ze vatbaar voor bepaalde holteproblemen, maar met de juiste zorg kun je die tegengaan. Een gezonde mond stelt je kind in staat om de mondfuncties normaal uit te voeren en helpt hem tegelijkertijd zijn bloedsuikerspiegel onder controle te houden.