De behandeling van angst bij kinderen

Angststoornissen bij kinderen zijn de meest voorkomende pediatrische geestelijke gezondheidsproblemen. Lees meer over de behandeling van angst bij kinderen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 20 januari, 2023

We denken vaak dat geestelijke gezondheid een zaak is voor volwassenen. Dat kinderen een eenvoudig en gelukkig leven hebben, en dat al hun angsten tijdelijk zijn. Angst bij kinderen is echter veel meer aanwezig dan we denken. De symptomen kunnen zelfs hun welzijn, academische prestaties en sociale relaties aantasten. Als ze niet op tijd worden aangepakt, zullen ze bovendien waarschijnlijk chronisch worden. Daarom willen we het met je hebben over de behandeling van angst bij kinderen.

Angststoornissen bij kinderen zijn de belangrijkste psychiatrische diagnose in deze leeftijdsgroep (Spaanse link) en treffen tussen de 3% en 31% van de kinderen. Als je kind ongepaste angsten of zorgen heeft die hem of haar veel ongemak bezorgen, kan het professionele ondersteuning nodig hebben. Gelukkig zijn er zeer effectieve therapeutische strategieën beschikbaar als het gaat om de behandeling van angst bij kinderen.

De belangrijkste angststoornissen bij kinderen

Allereerst is het belangrijk om te onthouden dat er verschillende angststoornissen zijn, met verschillende oorzaken, symptomen en benaderingen. De belangrijkste angststoornissen (Spaanse link) die bij de pediatrische populatie kunnen voorkomen zijn de volgende:

• Een gegeneraliseerde angststoornis (GAS) wordt gekenmerkt door buitensporige en aanhoudende zorgen die voor kinderen heel moeilijk te beheersen zijn. Het kind ervaart zorgen en angsten over allerlei zaken, maar in onevenredige mate.
• Separatie-angststoornis (SAS). Als de tijd komt dat het kind gescheiden wordt van ouders of verzorgers, ervaren ze veel leed dat het dagelijks leven verstoort. Bovendien ervaren ze een terugkerende angst dat deze volwassenen iets overkomt.
• Specifieke fobieën. Gedefinieerd als een intense en onevenredige angst voor bepaalde stimuli (dieren, situaties of gebeurtenissen). Het kind doet er alles aan om ze te vermijden of verdraagt ze met veel ongemak.
• Sociale fobie. In dit geval zijn het sociale interacties die fungeren als stimulans voor angst. Als gevolg daarvan is er een grote angst om beoordeeld te worden. Daardoor kan het kind niet op de juiste manier socialiseren.
• Obsessieve-compulsieve stoornis. Gekenmerkt door de aanwezigheid van intrusieve gedachten die angst en ongemak veroorzaken (obsessies) en gedrag dat erop gericht is dat ongemak te verlichten (dwanghandelingen).
• Posttraumatische stressstoornis. Ontstaat als reactie op een traumatische ervaring en uit zich in nachtmerries en oncontroleerbare flashbacks van de gebeurtenis, evenals een constante aanwezigheid van negatieve emoties en een behoefte om alles wat met het trauma te maken heeft te vermijden.

Ontdek hoe de behandeling van angst bij kinderen eruit ziet

Zoals je ziet, zijn er meerdere angststoornissen die bij kinderen kunnen voorkomen. Om dezelfde reden zal de aanpak per geval verschillen. Er zijn echter enkele algemene richtlijnen die voor alle aandoeningen gelden.

Verschillende onderzoeken (Spaanse link) hebben aangetoond dat cognitieve gedragstherapie het meest effectief is bij de behandeling van angststoornissen bij kinderen. Het is gebaseerd op de veronderstelling dat gedachten en gedragingen direct verband houden met emoties en dat we daarom, door de eerste te wijzigen, veranderingen in de laatste kunnen bereiken. Zo zijn cognitief-gedragsmatige interventies gericht op drie niveaus die we hieronder zullen zien.

Fysiologische manifestaties

Angst manifesteert zich vaak door fysiologische en lichamelijke symptomen zoals zweten, tachycardie, misselijkheid of psychosomatische pijn. Training in ontspanningstechnieken, zoals middenrifademhaling of progressieve spierontspanning, gebruikt men om kinderen te leren hun angstniveau te reguleren.

Gedachten en cognities

Het is voor jonge kinderen moeilijk om hun gedachten te identificeren, uit te drukken en te veranderen. Vanaf 9 jaar is het echter mogelijk om technieken te gebruiken, zoals cognitieve herstructurering, waarmee jongeren irrationele gedachten die angst veroorzaken kunnen bijstellen en vervangen door meer functionele.

Behandeling van angst bij kinderen: blootstelling

Exposure is een van de meest gebruikte technieken. Bij deze techniek breng je kinderen geleidelijk dichter bij de situaties die angst opwekken, zodat het ongemak begint af te nemen.

Andere aspecten waarmee rekening moet worden gehouden bij de behandeling van angst bij kinderen

Naast het toepassen van de bovengenoemde technieken is psycho-educatie essentieel. Met andere woorden, het is belangrijk om het kind en zijn familie uit te leggen wat er aan de hand is en waarom, hoe angst werkt en hoe je ermee omgaat. Op deze manier bereik je niet alleen begrip, maar ook de betrokkenheid van de ouders en hun medewerking tijdens de behandeling. Tegelijkertijd kan het in sommige gevallen nodig zijn om de psychotherapie te begeleiden met medicatie.

Verschillende onderzoeken (Spaanse link) hebben aangetoond dat de meest effectieve medicijnen om angstsymptomen te verminderen Selectieve Serotonine Heropname Remmers (SSRI’s) zijn. Psychotherapie is echter hard nodig om kleintjes te leren omgaan met hun langdurige moeilijkheden en hen nieuwe manieren van denken en interpreteren van de werkelijkheid aan te reiken.

Angststoornissen komen vaak voor bij onze kleintjes

Kortom, angststoornissen bij kinderen komen vaker voor dan we denken. Als je mogelijke tekenen bij je kinderen signaleert, zie ze dan niet over het hoofd en zoek professionele begeleiding. Er zijn effectieve behandelingen, en als die niet worden toegepast, kan het probleem zelfs tot in de volwassenheid voortduren.