Wat is prenatale zorg en waarom is het belangrijk?

6 minuten

Prenatale zorg stelt je in staat een gezonde zwangerschap te hebben en tot volle wasdom te komen. Weet je wat het inhoudt? Lees verder.

Wat is prenatale zorg en waarom is het belangrijk?

Beoordeeld en goedgekeurd door de verpleegkundige Leidy Mora Molina.

Geschreven door Leidy Mora Molina

Laatste update: 22 december, 2022

Zwangerschap is een fysiologische fase waarin het moederlijk lichaam zich omvormt om leven te schenken aan een nieuw wezen. Hoewel het een natuurlijk proces is, is het niet zonder complicaties. Om ze te voorkomen is er een reeks stappen in de prenatale zorg die de zwangere vrouw niet mag negeren.

Binnen deze zorg maken periodieke medische controles het mogelijk vroegtijdig risicosituaties op te sporen die de gezondheid van de moeder of de baby in gevaar kunnen brengen. Hieronder vertellen we je waar ze uit bestaan en hoe belangrijk ze zijn in elk stadium van de zwangerschap.

Het belang van prenatale zorg

Prenatale zorg heeft dus tot doel de gezondheid van de moeder en haar baby tijdens de zwangerschap te verbeteren of te behouden. Dit gebeurt via een periodieke medische evaluatie, die in frequentie toeneemt naarmate de zwangerschap vordert.

Tijdens prenatale controles wordt gezondheidszorg verleend via de volgende strategieën:

Preventie, diagnose en tijdige behandeling van zwangerschapscomplicaties
Toezicht op de groei en vitaliteit van de baby
Voorlichting aan vrouwen en hun gezinnen over kwesties in verband met bevalling en postpartum
Behandeling van typische zwangerschapssymptomen of ongemakken
Voorbereiding van de zwangere vrouw op de geboorte van haar baby

Volgens gegevens (Spaanse link) van het Amerikaanse Ministerie van Gezondheid en Human Services kunnen baby’s die geboren zijn uit moeders die geen adequate prenatale zorg hebben gekregen, aan allerlei gezondheidscomplicaties lijden.

Volgens schattingen hebben deze kinderen driemaal zoveel kans op een laag geboortegewicht als kinderen van moeders die wel alle controles hebben bijgewoond. En bovendien hebben ze vijf keer meer kans om te sterven dan de laatsten.

Bovendien stelt de WHO (Engelse link) dat prenatale zorg van minstens 8 afspraken het aantal perinatale sterfgevallen met tot 8 op elke 1000 geboorten kan verminderen. Prenatale zorg kan dus complicaties tijdens de zwangerschap, de bevalling en de kraamtijd voorkomen.

Prenatale controles helpen zwangere vrouwen ook om tijdens de zwangerschap rustiger te leven en zich lichamelijk en psychisch voor te bereiden op wat komen gaat.

Wat je van het eerste bezoek kunt verwachten

Zodra je weet dat je zwanger bent of vermoedt dat je dat bent, is het belangrijk dat je je eerste prenatale afspraak maakt. Idealiter heb je je eerste afspraak tussen week 6 en 8 na de datum van je laatste menstruatie.

Je medische voorgeschiedenis

Tijdens dit bezoek maak je kennis met de verloskundige-gynaecoloog en de verpleegkundige of vroedvrouw. Zij zullen je tijdens deze fase begeleiden. Tijdens dit consult zal de arts er bovendien een punt van maken belangrijke informatie te verzamelen, om je gezondheidstoestand te kennen en de mate van waarschijnlijk risico van je zwangerschap vast te stellen.

Van de meest relevante gegevens uit je voorgeschiedenis vallen de volgende op:

Medische en gynaecologische voorgeschiedenis
Eerdere chirurgische ingrepen
Vorige zwangerschappen
Medische familiegeschiedenis
Gebruik van drugs en andere stoffen, zoals cafeïne, alcohol, sigaretten en drugsgebruik

Daarna berekent de arts je vermoedelijke datum van bevalling, volgens de dag van het begin van je laatste menstruatie. Deze datum dient als leidraad om de ontwikkeling van de zwangerschap en de groei van de foetus te evalueren. Tegelijk is hij nuttig voor het plannen van de geboorte.

Lichamelijk onderzoek is ook onderdeel van prenatale zorg

Vervolgens voert het verloskundig team een volledig lichamelijk onderzoek uit en besteedt daarbij speciale aandacht aan de borsten, het bekken en het voortplantingskanaal. Afgezien hiervan beoordeelt het team de volgende aspecten van de zwangere vrouw:

Bloeddruk
Gewicht en lengte
Index van de lichaamsmassa
Uitstrijkje

Ter aanvulling van het klinisch onderzoek zal de arts ook om bepaalde laboratoriumonderzoeken vragen, zoals een bloedonderzoek, een urinetest, of immuniteitstesten.

Voor het afronden van het consult nemen de arts en de vroedvrouw vervolgens een paar minuten de tijd om eventuele twijfels op te helderen die te maken hebben met de zwangerschap, de veranderingen die inherent zijn aan dit stadium, en de gezonde praktijken of gewoonten die zwangere vrouwen vanaf dit moment moeten aannemen. Daaronder zijn onder andere voedingsverzorging, de behoefte aan vitaminesupplementen, en sport.

Bezoeken aan de verloskundige

Verloskundige bezoeken vinden plaats naar gelang de week van de zwangerschap en de gezondheidstoestand van moeder en baby. In het algemeen zullen de artsen het onderstaande schema volgen:

Om de vier weken: Tot 28 weken zwangerschap
Om de twee weken: Van week 28 tot en met week 36
Eenmaal per week: Vanaf week 37 tot en met de bevalling

Bij een hoog-risico zwangerschap past het schema zich aan aan de individuele behoeften en aan wat de arts geschikt acht.

Prenatale onderzoeken

Dit zijn laboratorium- of beeldvormende onderzoeken die plaatsvinden om de tijdens het consult verkregen informatie aan te vullen.

Laboratoriumonderzoek

Binnen de laboratoriumonderzoeken proberen artsen bepaalde fundamentele aspecten van de gezondheid van de zwangere vrouw te beoordelen, zoals:

De bloedgroep van de moeder: ABO groep en RH factor worden bepaald. Deze moet ook door de vader van de baby worden uitgevoerd en, in geval van incompatibiliteit, moet de Coombs-test (Spaanse link) worden toegevoegd om op te sporen of de vrouw anti-Rh antilichamen heeft.
Hematologie: Hierbij wordt het hemoglobinegehalte getest, het aantal witte bloedcellen en de bloedplaatjes.
Glycemie: Dit wordt gedaan om het risico op zwangerschapsdiabetes op te sporen.
Urineonderzoek: Dit bepaalt de aanwezigheid van bacteriën in de urine of helpt urineweginfecties te diagnosticeren die geen symptomen vertonen.
Immuniteit tegen infecties: Bij deze tests wordt gezocht naar antilichamen tegen bepaalde bekende ziektekiemen, zoals die welke onder andere rodehond, toxoplasmose, of HIV veroorzaken.
Andere tests: Genetische tests, die nuttig zijn om veranderingen in de chromosomen op te sporen (zoals het syndroom van Down) of het uitstrijkje van perianale afscheidingen om groep B Streptokokken bij de moeder op te sporen.

Prenatale zorg: echografie van de foetus

Dit soort aanvullend onderzoek dient onder andere om de baby in de baarmoeder te observeren. En ook om de adequate groei ervan te bevestigen. In het algemeen vindt het plaats in de volgende stadia van de zwangerschap:

Tussen week 11 en 14 om de zwangerschapsduur van de baby te bepalen en de structuur en functie van de placenta te beoordelen (door middel van een baarmoederarterie Doppler echo).
Van week 20 tot 22 vindt een morfologische echografie plaats, waarin de arts de foetale groei, orgaanvorming, geslacht, plaats van de placenta en de navelstreng bekijkt. Bovendien dient hij om mogelijke aangeboren misvormingen tijdig op te sporen.
De foetale groei, de ligging van de foetus (hoofd, stuitligging, of dwars), de hoeveelheid vruchtwater, en de integriteit van de placenta worden tussen week 32 en 38 geëvalueerd .

Ga naar al je prenatale controles!

Het tijdig uitvoeren van alle prenatale controles is dus de beste manier om een gezonde zwangerschap tot de 40e week van de zwangerschap te behouden.

Vergeet niet om naast de geprogrammeerde controles naar de dokter te gaan als je koorts hebt, ernstige buikpijn of bloedingen. Ook als er symptomen opduiken waarvoor je verloskundige je gewaarschuwd heeft.