De eerste zwangerschapscontrole: alles wat je moet weten

Gefeliciteerd! Je krijgt een baby! In het volgende artikel vertellen we je wat je kunt verwachten bij je eerste zwangerschapscontrole.

Geschreven en geverifieerd door de verpleegkundige Leidy Mora Molina.

Laatste update: 22 december, 2022

Een van de meest opwindende en verontrustende medische afspraken voor aanstaande ouders is de eerste zwangerschapscontrole. Dit is de eerste afspraak met de verloskundige/gyneacoloog nadat je door middel van een zwangerschapstest bevestigd hebt dat je een baby verwacht. Hoe moet deze afspraak er dan uitzien en welke onderwerpen worden besproken? In het volgende artikel beschrijven we de punten waarmee je bij dit eerste bezoek rekening moet houden.

Na het uitblijven van de menstruatie is het gebruikelijk dat vrouwen een paar weken wachten voor ze bevestigen of ze inderdaad zwanger zijn. Na de bevestiging is het belangrijkste dat je de eerste zwangerschapscontrole maakt bij een gynaecoloog die je vertrouwt. Dit om na te gaan of alles goed gaat en om te beginnen met de zwangerschapszorg die in dit stadium zo belangrijk is voor het welzijn.

Wat kun je verwachten van de eerste zwangerschapscontrole?

De eerste zwangerschapscontrole is meestal tussen de 6e en 9e week van de zwangerschap, gerekend vanaf de datum van de laatste menstruatie. Dit is een van de belangrijkste afspraken van de hele zwangerschap. Het is namelijk het beginpunt waar de arts:

• De status van de zwangerschap bevestigt.
• De uitgerekende datum bepaalt.
• Opdracht geeft tot het uitvoeren van medische tests.
• De moeder vertelt waar ze rekening mee moet houden om de gezondheid van de zwangerschap te bevorderen.

In het begin bespreek je bij deze eerste zwangerschapscontrole alle eerste twijfels die je over deze nieuwe fase kunt hebben. Denk bijvoorbeeld aan de voedingsmiddelen en medicijnen die je beter kunt vermijden en de activiteiten die geen goed idee zijn om uit te voeren. En hoe je de mogelijke veel voorkomende ongemakken van het eerste trimester kunt behandelen. Denk aan onder andere misselijkheid, braken, pijn in buik en borsten.

Ook zal de specialist voedingssupplementen voorschrijven zoals foliumzuur, ijzer, calcium en een vitaminesupplement dat een goede vorming en ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel en het skeletspierstelsel van de baby mogelijk maakt.

Medische voorgeschiedenis en laboratoriumonderzoek

Tijdens de eerste zwangerschapscontrole is de arts belast met het noteren van je medische voorgeschiedenis en het uitvoeren van een lichamelijk onderzoek. Dit zal hem of haar informeren over je gezondheidstoestand en hoe die de baby kan beïnvloeden. Op basis daarvan werkt de arts een interventieplan uit.

Daartoe stelt de arts vragen over de familiegeschiedenis van de gezondheid van zowel de moeder als de vader, belangrijke ziekten en chirurgische ingrepen. Wat het gynaecologische gebied betreft, zal de arts informeren naar eerdere zwangerschappen en eerdere miskramen. Ook wil hij of zij misschien iets weten over de levensstijl en het dieet van de moeder. Alles wat de arts vanuit medisch oogpunt relevant acht.

Om deze informatie te ondersteunen en als noodzakelijke procedure, zal de arts het begingewicht van de zwangerschap en de bloeddruk beoordelen. Ook zal men een reeks bloed- en urine-onderzoeken aanwijzen. Daaronder zijn hemoglobine, bloedgroep en Rh factor van moeder en vader. Ook kijkt men naar antilichamen tegen infecties zoals toxoplasmose, rodehond, hepatitis B en C, AIDS en syfilis.

Wat de urinetest betreft, die voert men uit om na te gaan of er geen infectie is. Ook kijkt deze test naar de aanwezigheid van proteïne of suiker. Het is gebruikelijk dat je deze test periodiek herhaalt.

Geschatte uitgerekende datum van de komst van de baby’s

Een ander punt dat je bij de eerste zwangerschapscontrole moet bespreken is de datum waarop de baby zal komen. Dit is een waarschijnlijke datum. Dat wil zeggen, hij is niet precies. Slechts 1% van de baby’s komt namelijk op deze exacte dag ter wereld.

Om deze berekening te maken zal de arts de precieze datum van de laatste menstruatie gebruiken. Met deze datum berekent men de huidige week van de zwangerschap en de waarschijnlijke datum waarop de baby geboren kan worden.

Deze datum wordt geschat op week 40. Om die te berekenen gebruikt de gynaecoloog een gestiogram of ‘zwangerschapsschijf’; een schijf gebaseerd op de regel van Naegele. Hierop staan zowel de waarschijnlijke datum van de bevalling als de berekening van de weken van de zwangerschap.

Dan heeft de zwangerschap een duur van ongeveer 40 weken en kan de baby komen tussen week 37 en 42, een paar weken voor of na de door de gynaecoloog gegeven datum.

Bevestiging van de zwangerschap

Bij dit eerste consult zal de specialist een transvaginale echografie (Engelse link) maken om na te gaan of er inderdaad sprake is van een zwangerschap. Hierop is te zien of de baby zich in de baarmoederholte gevormd heeft, of er een vruchtzak is, en of het om een eenling- of meerlingzwangerschap gaat. Afhankelijk van de week kan de foetale hartslag te horen zijn.

In die zin verifieert deze echografie of er geen buitenbaarmoederlijke zwangerschap is. Dat wil zeggen een zwangerschap buiten de baarmoeder. Ook verifieert het of er geen anembryonale zwangerschap is. In dit geval stopt het embryo met ontwikkelen en wordt dagen na de bevruchting weer afgestoten.

Belang van zwangerschapscontrole

Als we het over zwangerschap of prenatale controle hebben, hebben we het over geplande bezoeken of contacten met de gynaecoloog en de vroedvrouw om de ontwikkeling van de zwangerschap te volgen en tijdig in te grijpen bij eventuele complicaties.

Daarom is het belangrijk om vanaf deze eerste ontmoeting consequent te zijn, de aanbevelingen van de gezondheidswerkers op te volgen, en de geplande controles bij te wonen.

Vanaf dit eerste bezoek aan de gynaecoloog moeten de controles maandelijks zijn tot de 28e week; daarna om de twee weken tot de 36e week, en dan wekelijks tot de baby geboren is. We moeten opmerken dat dit grotendeels afhangt van de gezondheidstoestand van de baby en de moeder.