Wat te doen als je puber niet met je wil praten

Als je puber niet met je wil praten, kun je je beledigd voelen, maar respect en begrip zullen de sleutel zijn tot herstel van de communicatie.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 22 december, 2022

Een tiener zijn is een uitdaging, maar een ouder zijn van een puber is ook geen gemakkelijke opgave. Meermalen zullen je kinderen zichtbaar overstuur, boos, of verdrietig thuiskomen. Ze zullen botweg weigeren met je te delen wat hen bezighoudt. Het is zelfs mogelijk dat ze bij meer dan één gelegenheid helemaal niet met je willen praten. Als je je afvraagt “waarom praat mijn puber niet met me?”, gaan we je vandaag helpen om deze situatie te verduidelijken.

Allereerst moet je onthouden dat het geen persoonlijke belediging is. Meestal zal het zwijgen meer te maken hebben met de eigen emoties van je kind dan met iets wat jij gezegd of gedaan hebt. Wapen je daarom met geduld, begrip en liefde. Probeer trots opzij te zetten en je kind in deze ingewikkelde fase van nabij te begeleiden.

Waarom je puber niet met je wil praten

Als een puber zich afsluit, is de eerste impuls van elke ouder om zich beledigd te voelen. En dan valt de ouder de jongere aan, begint zijn of haar gedrag te verwijten en verandering te eisen. Maar wat echt van belang is, is te begrijpen waarom de jongere zich zo gedraagt. In dit verband zijn er verschillende mogelijke redenen.

Praat je puber niet met jou? Dit is een typisch verschijnsel van deze leeftijd

Het is gebruikelijk en natuurlijk (Spaanse link) dat adolescenten de neiging hebben afstand te nemen van hun ouders om zich nauw te verbinden met hun leeftijdsgenotengroep. Dit zijn nu hun referentiepunten. Ze zullen zich dus tot hen wenden voor leiding en advies of om hun zorgen te delen. In feite is het hoofddoel van hun leven om in deze kern van saamhorigheid te passen.

Om deze reden worden ouders vaak buiten beschouwing gelaten. Hoewel het moeilijk te aanvaarden is, moet dit niet verontrustend of kwetsend zijn. Het is namelijk een gedrag dat typisch is voor deze vitale fase.

Als de jongere zich openstelt, krijg hij of zij alleen maar oordeel en kritiek

Onbewust reageren veel ouders bruusk en ongepast als hun kinderen zich emotioneel openstellen en hen hun problemen of hun dagelijkse anekdotes vertellen. Ze oordelen, bekritiseren of beschuldigen hun gedrag, herinneren hen eraan dat ze al gewaarschuwd zijn, of straffen hen zonder hun steun of begrip te bieden.

Hierdoor klappen adolescenten steeds meer dicht. Ze zien hun ouders namelijk niet meer als een veilige plek maar eerder als een bron van conflict en ongemak.

Er is geen dialoog, alleen ondervraging

Denk eens even na over hoe gesprekken met je kind verlopen. Is het echt een dialoog waarin jullie beiden meningen, ervaringen en standpunten delen? Of beperk je je tot het voortdurend naar hem of haar gooien van vragen, meer om zijn dagelijks leven in de gaten te houden dan om jezelf met het gesprek te verrijken?

Hoewel het misschien irrelevant klinkt, is dit verschil werkelijk transcendentaal: in het eerste geval voelen jongeren zich gerespecteerd en als gelijken behandeld, terwijl ze zich in het tweede geval gepest voelen.

Het kind is beledigd of wil je laten inzien dat hij de baas is

Als je puber niet met je wil praten of zich helemaal heeft afgesloten, dan heeft het dat waarschijnlijk gedaan als reactie op een of andere weigering van jouw kant of op grenzen waarmee hij het niet eens is.

Sommige jongeren gebruiken deze strategie om hun ouders te ‘straffen’ of om hen te laten inzien dat ze zich niet aan de opgelegde normen zullen houden. Op deze manier slagen ze erin het gevoel te krijgen dat ze weer enige controle over de situatie krijgen.

Je puber praat niet met je: je bent indiscreet geweest en hebt zijn of haar geheimen onthuld

Als adolescenten zich openstellen voor hun ouders, hechten we niet altijd voldoende belang aan hun zorgen. In plaats daarvan kunnen we ze minimaliseren en ze met anderen delen zonder toestemming van onze kinderen. Gegeven dit alles kan je puber zich verraden voelen en weigeren voortaan andere details van zijn of haar privé-leven prijs te geven.

Hoe te reageren als je puber niet met je wil praten

Hoe je moet handelen als je puber niet met je wil praten heeft direct te maken met het begrijpen van de reden achter zijn gedrag.

Afhankelijk van het geval kun je een van de volgende strategieën toepassen:

• Onthoud dat je kind het recht heeft om niet te spreken, omdat het gereserveerd is of omdat het boos is. Eis niet om te communiceren als ze dat niet willen en probeer ze niet te manipuleren om zich open te stellen. Dit is niet de beste manier. Het vormt namelijk een gebrek aan respect voor hen en hun gevoelens.
• Leer te luisteren zonder te oordelen. In plaats van te proberen de situaties die je kind ter sprake brengt te beantwoorden, te beschuldigen, of op te lossen, luister je gewoon naar ze en probeer je hun perspectief te begrijpen. Op deze manier, als ze geen impulsieve en negatieve reactie van je krijgen, zal het voor hen gemakkelijker zijn zich open te stellen en emotioneel dichter bij je te komen.
• Begin er plezier in te hebben  om met je kind te praten op dezelfde manier als je dat met een andere volwassene doet. Deel ook je ervaringen. Vraag en luister naar hun mening, maak hen een deelnemer in jouw leven, zodat zij jou in dat van hen kunnen betrekken. Vergeet de ondervragingen. Kies voor voedzame gesprekken.
• Probeer je kind te betrekken bij het nemen van beslissingen en het stellen van grenzen. Als je tot een consensus komt en de minderjarige zich gehoord en in aanmerking genomen voelt, zal hij eerder geneigd zijn de regels te aanvaarden en na te leven. Flexibiliteit (geen toegeeflijkheid – Spaanse link) kan de sleutel zijn.
• Laat ze zien dat je betrouwbaar bent. Onthul of deel niet wat je kind je vertrouwelijk vertelt, ook al lijkt het om een onbelangrijke zaak te gaan.

Als je puber niet met je wil praten, laat hem dan zien dat je het aankan

Zelfs als je de bovenstaande richtlijnen toepast, moet je weten dat je kind waarschijnlijk soms oncommunicatief zal zijn. Je meot dat kunnen accepteren en ermee omgaan.

Pubers hebben ouders nodig met zelfbeheersing, die weten dat ze hun stemmingswisselingen niet persoonlijk moeten opvatten. Die hen kunnen begeleiden met kalmte, acceptatie en geduld. Daarom, als je kind niet wil praten, laat dan gewoon zien dat je beschikbaar bent, rustig en respectvol en open voor mogelijke communicatie. Als ze zich er klaar voor voelen, zullen ze weten dat ze bij jou terecht kunnen.