Vrij spel: activiteiten voor kinderen van 0 tot 3 jaar

Vrij spel voor kinderen van 0 tot 3 jaar is het meest geschikt omdat het hun integrale ontwikkeling bevordert en helpt.

Geschreven en geverifieerd door de pedagoog María Matilde.

Laatste update: 22 december, 2022

De eerste levensjaren van een kind zijn van fundamenteel belang voor zijn of haar ontwikkeling. De belangrijkste strategie om die ontwikkeling te bevorderen is door spel. Daarom zal, zowel thuis als op school, het ervaren van vrij spel kinderen helpen om te groeien en hun volle potentieel te ontwikkelen.

Wat is vrij spel?

Vrij spel is de fundamentele activiteit in het peuterstadium, aangezien spel voor kinderen niet alleen vermaak is, maar een manier om de omgeving te verkennen en ervan te leren. Voor de jongste kinderen betekent spel contact met en leren door de voorwerpen en mensen om hen heen.

Spreken van vrij spel betekent echter dat het de kinderen zelf zijn die kiezen hoe ze spelen. Met andere woorden, volwassenen reiken de kinderen verschillende voorwerpen, materialen en spelletjes aan die bij hun leeftijd passen. Het zijn vervolgens de kinderen zelf die beslissen wat ze spelen, hoe lang en op welke manier.

Door middel van vrije en spontane spelactiviteiten, met voorwerpen die bij hun ontwikkelingsstadium passen en in geschikte en veilige ruimten, kunnen kinderen dus uit vrije wil spelen. Zo interageren en interpreteren kinderen de werkelijkheid. Daarbij ontwikkelen ze hun cognitie en taal en verbeteren hun motorische vaardigheden.

Vrij spel: activiteiten voor kinderen van 0 tot 3 jaar

Er zijn verschillende soorten activiteiten en elk daarvan helpt bij de ontwikkeling van een specifiek gebied van de rijpheid van het kind. Daarom noemen we hieronder enkele spelactiviteiten en voorbeelden. We wijzen ook op de vaardigheden en bekwaamheden die de activiteit helpt te ontwikkelen.

Bordspelletjes

Deze soort activiteit stimuleert kinderen de fijne motoriek (Spaanse link) te ontwikkelen. Spellen zoals dominostenen, puzzels, of andere activiteiten om stukjes of blokken in elkaar te passen of te rangschikken zijn ideaal voor de cognitief-motorische ontwikkeling.

Symbolisch spel

Dit is een fundamentele spelactiviteit in het stadium van 0 tot 3 jaar. Symbolisch spel betekent voor de kleintjes namelijk de nabootsing of evocatie van situaties uit het echte leven.

Daarom fantaseren kinderen over alledaagse situaties, zoals vader en moeder zijn, kooktijd, of boodschappen doen, terwijl ze expressieve, affectieve en sociale vaardigheden leren.

Vrij spel: motorisch spel

Net zoals gezelschapsspelletjes de fijne motoriek helpen ontwikkelen, helpen motorische spelletjes de grove motoriek te ontwikkelen. Touwtje springen, met ballen spelen of fietsen zijn daarom in deze zin perfecte spelletjes. Ze hebben namelijk invloed op de verbetering van het evenwicht en ruimtelijk-temporele oriëntatie.

Manipulatief spel

Elke activiteit waarbij kinderen voorwerpen manipuleren is positief voor hun ontwikkeling. Voorwerpen als potloden, plasticine, stenen, houten blokken, tellers of kaarten zijn geldig. Allemaal materialen die de kleintjes een volkomen vrij spel toestaan. Door deze materialen worden ze geleidelijk beter in fijne motoriek, logisch-mathematische, en zintuiglijke vaardigheden.

Vrij spel met poppen en kostuums

Poppen en kostuums vermaken jonge kinderen veel. En net als bij symbolisch spel beïnvloedt dit soort activiteit de ontwikkeling van hun sociale vaardigheden en emotionele leren. Want kinderen kunnen spelen door situaties voor te stellen die het echte leven combineren met hun fantasieën en dromen.

Om spelactiviteiten met poppen of kostuums uit te voeren, zijn elementen als kleding van ouders of grootouders ideaal, evenals het maken van de poppen met gerecycleerd materiaal.

Speel met verhalen en vertellingen

Het lezen van korte verhalen en vertellingen is een ideale activiteit voor de geleidelijke ontwikkeling van taal en mondelinge expressie bij kinderen. Daarom leren de kleintjes, in de hele fase van 0 tot 3 jaar, door verhalen een nieuwe woordenschat, de uitspraak van hun eerste woordjes, en onomatopeeën uit te stoten, tot ze volledige zinnen kunnen zeggen. Ook leren ze voornaamwoorden en meervouden gebruiken.

Bovendien is het belangrijk dat kinderen wennen aan het luisteren naar verhalen, want dat is de eerste stap om hen de gewoonte van het lezen bij te brengen.

Het belang van spelen bij de ontwikkeling van kinderen

Spel is de fundamentele strategie voor het leren en de ontwikkeling van kinderen. Door te spelen laten ze hun verbeelding, creativiteit (Spaanse link) en persoonlijkheid tot uiting komen. Tegelijk ontwikkelen ze motorische en lichamelijke, cognitieve en emotionele vaardigheden.

Bovendien worden kinderen door spelactiviteiten complexer in hun interactie met anderen. En daardoor ook in hun socialisatie. Door spel gaan kinderen ook om met hun hele materiële en fysieke omgeving en zo leren ze ruimtelijke begrippen voor een adequaat gebruik en beheersing van de ruimte.

Naarmate kinderen groeien en hun rijpheid daarom vraagt, zullen gerichte activiteiten en spelletjes dus meer op hun plaats zijn. Maar in de eerste levensjaren van kinderen zijn vrij spelactiviteiten het meest geschikt. Ze stellen de kleintjes namelijk in staat bevredigende vorderingen in hun algemene ontwikkeling te maken.