Typisch en atypisch gedrag bij kinderen op verschillende leeftijden

Kinderen hebben typisch en atypisch gedrag, afhankelijk van hun leeftijd. Als je kind atypisch gedrag vertoont, raadpleeg dan een professional.

De overgrote meerderheid van de ouders vraagt zich af of het gedrag van hun kinderen typisch of atypisch is. Dat wil zeggen, of hun gedrag te verwachten is volgens hun ontwikkelingsfase. Als dat zo is, voelen ouders zich opgelucht over de gezondheid van hun kinderen.

Aan de andere kant, als er bepaalde opvallende verschijnselen optreden, ontstaat er snel bezorgdheid. Lees verder voor meer informatie over dit onderwerp.

Tijdens de eerste levensjaren vertonen kinderen een groot aantal mijlpalen in hun cognitieve, fysieke en sociale ontwikkeling. Zo zijn er ook bepaalde gedragingen die je kunt verwachten bij schoolgaande kinderen en adolescenten.

Ontdek ze hier!

Typisch en atypisch gedrag bij onze kinderen

Houd er rekening mee dat de scheidslijn tussen typisch en atypisch gedrag vaag kan zijn. Dit komt omdat cultuur en context factoren zijn die het gedrag van mensen direct beïnvloeden. Bovendien is de ontwikkeling van kinderen niet altijd lineair. Dit betekent dat we in geen geval een gedrag op zichzelf moeten interpreteren om de aan- of afwezigheid van een stoornis vast te stellen.

• Typisch gedrag: is gedrag dat verwacht wordt van een persoon op basis van zijn leeftijd. Over het algemeen duidt dit gedrag op een gezonde ontwikkeling.
• Atypisch gedrag: deze gedragingen kunnen wijzen op de aanwezigheid van een probleem of stoornis. We hebben het over gedrag dat niet verwacht wordt voor een bepaalde leeftijd. Het is echter essentieel om te weten dat sommige atypische gedragingen in bepaalde situaties adaptief kunnen zijn en geen verband houden met een ontwikkelingsstoornis. Als een gedrag ons opvalt, is het belangrijk om een professional te raadplegen.

Typisch en atypisch gedrag volgens leeftijd

Wat onze kinderen doen verdient het om met verantwoordelijkheid en voorzichtigheid geobserveerd te worden. We delen een aantal van de belangrijkste typische en atypische gedragingen van kinderen en adolescenten met je.

Zuigelingen (0 tot 1 jaar)

Van zuigelingen wordt verwacht dat ze hun hoofd kunnen ophouden en kunnen reageren op visuele en geluidsprikkels. Daarnaast moeten ze vaardigheden ontwikkelen zoals sociaal glimlachen en brabbelen. Met zes maanden beginnen ze meestal met kruipen en opstaan (Spaanse link).

In dit stadium zijn het niet fixeren van de blik, het niet vocaliseren en brabbelen, of het verliezen van aangeleerde vaardigheden waarschuwingssignalen. Dit kan duiden op een neurologisch ontwikkelingsprobleem.

Peuters (1 tot 4 jaar)

Van peuters wordt verwacht dat ze beginnen met lopen, traplopen en interesse hebben om met andere kinderen te spelen. Wat de taalontwikkeling (Engelse link) betreft, is het normaal dat kinderen woorden beginnen uit te spreken. Daarom moeten ze zich tussen twee en vier jaar verstaanbaar kunnen maken als ze spreken, hoewel het vaak voorkomt dat ze problemen hebben met fonetiek.

De afwezigheid van verbale taal en desinteresse in interactie met andere mensen zijn enkele van de gedragingen waar je op moet letten. Daarnaast komen obsessies met routines en beperkte en repetitieve interesses overeen met klinische manifestaties van kinderen met ASS.

Schoolgaande kinderen (5 tot 12 jaar)

Schoolgaande kinderen die zich op een gezonde manier ontwikkelen, spelen graag met hun leeftijdsgenoten en doen mee aan sociale activiteiten. Tegelijkertijd vertonen ze meer abstract denken en een grotere impulscontrole (Spaanse link). Van hen wordt verwacht dat ze fijne en grove motorische vaardigheden verwerven en hun coördinatie verbeteren.

In deze fase wordt van kinderen ouder dan zeven verwacht dat ze kunnen lezen en schrijven of eenvoudige berekeningen kunnen maken. Volgens de conceptualiseringen van Jean Piaget versterken kinderen op deze leeftijd hun concrete operaties, dat wil zeggen dat ze overgaan van intuïtief denken naar conceptuele representatie. Ondertussen is de afwezigheid van operationeel denken een atypisch gedrag in deze vitale periode.

Typisch en atypisch gedrag van adolescenten

Wat typisch gedrag van adolescenten betreft, is het te verwachten dat ze autonomie en onafhankelijkheid zoeken, evenals de goedkeuring van hun vrienden. Tegelijkertijd komen stemmingswisselingen vaak voor, omdat ze bezig zijn hun identiteit te ontdekken. Daarom zijn emotionele ups en downs heel gewoon.

We kunnen echter wel enkele gedragingen noemen die riskant kunnen zijn:

• Onverantwoord gebruik van alcohol en drugs.
• Extreme sporten beoefenen zonder besef van gevaar.
• Onbeschermde seksuele relaties.
• Overmatig en onvoorzichtig gebruik van sociale netwerken.
• Isolatie en hermetisme.

Hoewel de aanwezigheid van sommige van deze gedragingen niet verrassend is in de adolescentie, is het belangrijk om ze zorgvuldig te observeren. Ook moeten we een aantal communicatiestrategieën toepassen om ze op een empathische manier te benaderen. Met respect en begrip moeten we ze helpen om deze levensfase zo gezond en bevredigend mogelijk door te komen.

Vraag bij twijfel professionele hulp

Vaak vertonen kinderen atypische uitingen die ouders zorgen baren. Niet alle opvallende gedragingen duiden echter op de aanwezigheid van een neurologisch ontwikkelingsprobleem of gedragsstoornis. De ontwikkeling van kinderen is complex en divers, wat betekent dat groei er niet bij alle kinderen hetzelfde uitziet.

Elk kind is uniek en is ingebed in een specifieke context. Bovendien is er niet per se sprake van pathologisch gedrag, maar wel van disfunctioneel en maladaptief gedrag, dat aandacht nodig heeft. De uitingen die in dit artikel worden genoemd, zijn die waar we aandacht aan moeten besteden. Houd dus in gedachten dat veel van deze gedragingen kunnen duiden op een belangrijk ontwikkelingsprobleem.

Als je kind atypisch gedrag vertoont, is het essentieel dat je een professional raadpleegt voor een volledige gezondheidsbeoordeling, waarbij je rekening houdt met contextuele factoren. Vraag dus om hulp als dat nodig is!